(انظر) العمل : باب 2910 .
الحيوان: باب 985 .

872

مَن أحسَنَ أحسَنَ لِنَفسِهِ

الكتاب :

إِنْ أَحْسَنْتُمْ أَحْسَنْتُمْ لِأَنْفُسِكُمْ وَ إِنْ أَسَأْتُمْ فَلَها فَإِذَا جَاءَ وَعْدُ الاْخِرَةِ لِيَسُوؤا وُجُوهَكُمْ وَ لِيَدْخُلُوا الْمَسْجِدَ كَمَا دَخَلُوهُ أَوَّلَ مَرَّةٍ وَ لِيُتَبِّرُوا ما عَلَوْا تَتْبِيرَا» . ^۱

قَدْ جَاءَكُمْ بَصَائِرُ مِنْ رَبِّكُمْ فَمَنْ أَبْصَرَ فَلِنَفْسِهِ وَ مَنْ عَمِيَ فَعَلَيْها وَ مَا أَنَا عَلَيْكُمْ بِحَفِيظٍ» . ^۲

وَ مَنْ جَاهَدَ فَإِنَّمَا يُجَاهِدُ لِنَفْسِهِ إِنَّ اللّهَ لَغَنِيٌّ عَنِ الْعَالَمِينَ» . ^۳

(انظر) البقرة: 286 ، الإسراء: 15 .

الحديث :

۴۱۸۰.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :إنّكَ إنْ أحسَنْتَ فنفسَكَ تُكْرِمُ ، و إلَيها تُحْسِنُ ، إنّكَ إنْ أسأتَ فنَفسَكَ تَمْتَهِنُ ، و إيّاها تَغْبِنُ . ^۴

872

هر كه نيكى كند به خود كرده است

قرآن :

«اگر نيكى كنيد به خود كرده ايد و اگر بدى كنيد نيز به خود كرده ايد. و چون وعده دوم فرا رسيد ، كسانى بر سرتان فرستاديم تا شما را غمگين سازند و چون بار اوّل كه به مسجد در آمده بودند به مسجد در آيند و به هر چه دست يابند نابود سازند» .

«بينشهايى از پروردگارتان به شما رسيده است . پس، هر كه از روى بصيرت بنگرد به سود خود اوست و هركه چشم بصيرت برهم نهد به زيان اوست . و من نگهدارنده شما نيستم».

«هر كه جهاد كند به سود خود كرده است ، همانا خدا از همه جهانيان بى نياز است» .

حديث :

۴۱۸۰.امام على عليه السلام :تو اگر نيكى كنى خودت را گرامى داشته اى و به خودت نيكى كرده اى ؛ اگر بدى كنى خودت را خوار كرده اى و به خودت زيان رسانده اى .

الحديث :

۴۱۷۶.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :ألا و إنّي مَخْصوصٌ في القُرآنِ بأسماءٍ ، احْذَروا أن تُغْلَبوا علَيها فتَضِلّوا في دِينِكُم ......... أنا المُحسِنُ ، يقولُ اللّهُ عزّ و جلّ : «إنَّ اللّهَ لَمعَ المحسنينَ» . ^۱

۴۱۷۷.الإمامُ الباقرُ عليه السلامـ في قولِهِ تعالى :«إنّ اللّه لَمعَ المحسنينَ»ـ: هذهِ الآيةُ لآلِ محمّدٍ صلى الله عليه و آله و لأشْياعِهِم . ^۲

871

تَفسيرُ الإحسانِ

۴۱۷۸.تفسير نور الثقلين :في قولهِ تعالى : «و من أحسن دينا مِمّن أسْلَمَ وَجْهَهُ للّهِ و هو مُحْسِنٌ»^۳ : رُويَ أنَّ النَّبيَّ صلى الله عليه و آله سُئل عنِ الإحْسانِ ، فقالَ : أنْ تَعبُدَ اللّهَ كأنَّكَ تَراهُ ، فإنْ لَم تَكُن تَراهُ فإنَّهُ يَراكَ . ^۴

۴۱۷۹.المحاسن عن عمرَ بنِ يزيدَ :سَمِعتُ أبا عبدِ اللّهِ عليه السلام يقولُ : إذا أحسَنَ المؤمنُ عَملَهُ ضاعَفَ اللّهُ عمَلَهُ لكلِّ حَسنةٍ سَبعَمائةٍ ......... فقلتُ لَهُ : و ما الإحْسانُ ؟ قالَ: فقالَ: إذا صَلّيْتَ فأحسِنْ رُكوعَكَ و سُجودَكَ، و إذا صُمْتَ فَتَوقَّ كلَّ ما فيهِ فَسادُ صَومِكَ ......... و كلُّ عَملٍ تَعمَلُهُ للّهِ فلْيَكُن نَقِيّا مِنَ الدَّنَسِ . ^۵

حديث :

۴۱۷۶.امام على عليه السلام :بدانيد كه من در قرآن به نام هايى ويژه گشته ام ؛ مبادا بر اين نام ها چيره شويد كه در دين خود گمراه و سرگشته خواهيد شد ......... . من هستم آن «محسن» و نيكوكارى كه خداوند عزّ و جلّ مى فرمايد : «همانا خداوند با نيكوكاران است» .

۴۱۷۷.امام باقر عليه السلامـ درباره آيه «همانا خداوند با نيكوكاران است» ـفرمود : اين آيه درباره خاندان محمّد ـ صلوات اللّه عليهم ـ و پيروان آنهاست .

871

تفسير نيكوكارى

۴۱۷۸.تفسير نور الثقلين :درباره آيه «و دينِ چه كسى بهتر است از كسى كه از روى اخلاص رو به خدا كند و نيكوكار بُوَد ؟» روايت شده است كه از پيامبر صلى الله عليه و آله درباره نيكى و احسان سؤال شد ، فرمود : احسان اين است كه خداى را چنان پرستى كه گويى او را مى بينى؛ زيرا اگر تو او را نبينى او تو را مى بيند .

۴۱۷۹.المحاسنـ به نقل از عمر بن يزيد ـ: از امام صادق عليه السلام شنيدم كه مى فرمود : هرگاه مؤمن كارش را نيكو انجام دهد، خداوند هر كار نيك او را هفتصد برابر گرداند ......... . عرض كردم : نيكوكارى چيست ؟ فرمود : [نيكوكارى اين است كه ]چون نمازگزارى، ركوع و سجودت را نيكو به جاى آور و هرگاه روزه گرفتى از هر آنچه روزه را تباه و باطل مى كند دورى كن ......... و هر كارى كه براى خدا مى كنى، بايد از آلودگى پاك باشد.