910

حَقُّ المُؤمِنِ عَلَى المُؤمِنِ

۴۳۱۵.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :حقُّ المسلمِ على المسلمِ سِتٌّ : إذا لَقِيتَهُ فسَلِّمْ علَيهِ ، و إذا دَعاكَ فأجِبْهُ ، و إذا اسْتَنْصَحَكَ فانْصَحْ لَهُ ، و إذا عَطَسَ فحَمِدَ اللّهَ فشَمِّتْهُ ، و إذا مَرِضَ فعُدْهُ ، و إذا ماتَ فاتّبِعْهُ ^۱ . ^۲

۴۳۱۶.الإمامُ زينُ العابدينَ عليه السلام :و أمّا حقُّ أخيكَ فأنْ تَعلَمَ أنَّهُ يَدُكَ و عِزُّكَ و قُوّتُكَ ، فلاَ تتّخِذْهُ سِلاحا على مَعصيَةِ اللّهِ ، و لا عُدّةً للظُّلمِ لخلقِ اللّهِ ، و لا تَدَعْ نُصْرتَهُ على عَدُوّهِ و النَّصيحَةَ لَهُ ، فإنْ أطاعَ اللّهَ و إلاّ فلْيَكُنِ اللّهُ أكْرَمَ علَيكَ مِنهُ . ^۳

۴۳۱۷.الإمامُ الباقرُ عليه السلام :مِن حقِّ المؤمنِ على أخيهِ المؤمنِ أن يُشْبِعَ جَوْعَتَهُ ، و يُواريَ عَورَتَهُ ، و يُفرِّجَ عَنهُ كُرْبَتهُ ، و يَقْضيَ دَيْنَهُ ، فإذا ماتَ خَلَفَهُ في أهلِهِ و ولدِهِ . ^۴

۴۳۱۸.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام :حقُّ المسلمِ على المسلمِ أنْ لا يَشبَعَ و يَجوعَ أخوهُ ، و لا يَروى و يَعْطَشَ أخوهُ ، و لا يَكْتَسي و يَعْرى أخوهُ . ^۵

910

حقوق مؤمنان بر يكديگر

۴۳۱۵.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :مسلمان را بر مسلمان شش حقّ است: هرگاه با وى رو به رو شدى سلام كن ، هر گاه تو را دعوت كرد اجابتش كن ، اگر از تو راهنمايى خواست او را راهنمايى كن ، هرگاه عطسه كرد و الحمد للّه گفت به او «يَرْحَمُكَ اللّه » بگو، اگر بيمار شد به عيادتش برو و چون درگذشت در تشييع جنازه اش شركت كن .

۴۳۱۶.امام زين العابدين عليه السلام :حقّ برادرت اين است كه بدانى او دست تو و عزت تو و نيروى توست. پس مبادا او را حربه اى براى نافرمانى خدا، و پشتوانه اى براى ستم كردن به بندگان خدا قرار دهى ؛ از يارى رساندن او در برابر دشمنش و خيرخواهى براى او فروگذار مباش ؛ اگر فرمانبردار خدا بود چه بهتر، و گرنه بايد خداوند نزد تو گراميتر از او باشد.

۴۳۱۷.امام باقر عليه السلام :از حقوق مؤمن بر مؤمن اين است كه گرسنگى او را بزدايد ، بدن برهنه اش را بپوشاند ، اندوهش را برطرف سازد، قرضش را بپردازد و پس از مرگش به زن و فرزندان او رسيدگى كند .

۴۳۱۸.امام صادق عليه السلام :حقّ مسلمان بر مسلمان اين است كه تا برادرش گرسنه است، او سير و پُر نخورد و تا برادرش تشنه است، او سيراب نگردد و تا برادرش برهنه است، او خود را نپوشاند .

909

حُقوقُ الإخوانِ

۴۳۰۹.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :إنّ أحَدَكُم لَيَدَعُ مِن حُقوقِ أخيهِ شَيئا ، فيُطالِبُهُ بهِ يَومَ القِيامَةِ فيُقْضى لَهُ و علَيهِ . ^۱

۴۳۱۰.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :لا تُضَيّعَنَّ حقَّ أخيكَ اتِّكالاً على ما بينَكَ و بينَهُ ؛ فإنّهُ لَيس لكَ بأخٍ مَن ضَيَّعْتَ حقَّهُ. ^۲

۴۳۱۱.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام :مَن عَظّمَ دِينَ اللّهِ عظّمَ حقَّ إخْوانِهِ ، و مَنِ اسْتَخَفَّ بدِينهِ اسْتَخَفَّ بإخْوانِهِ . ^۳

۴۳۱۲.عنه عليه السلام :كَما لا يَقْدِرُ أحدٌ أن يَصِفَ فَضْلَنا و ما أعْطانا اللّهُ و ما أوْجَبَ اللّهُ مِن حُقوقِنا، فكذلكَ لا يَقْدِرُ أحَدٌ أنْ يَصِفَ حقَ المؤمنِ و يَقومَ بهِ مِمّا أوْجَبَ اللّهُ على أخيهِ المؤمنِ . ^۴

۴۳۱۳.عنه عليه السلام :ما عُبِدَ اللّهُ بشيءٍ أفضَلَ مِن أداءِ حقِّ المؤمنِ . ^۵

۴۳۱۴.الإمامُ العسكريُّ عليه السلام :أعْرَفُ النّاسِ بحُقوقِ إخْوانِهِ و أشَدُّهُم قَضاءً لَها أعْظَمُهُم عِند اللّهِ شَأنا . ^۶

909

حقوق برادران

۴۳۰۹.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هرگاه يكى از شما چيزى از حقوق برادر خود را فرو گذارد و او در روز قيامت از وى آن حقّ را مطالبه كند، به سود صاحب حقّ و به زيان اين شخص داورى شود .

۴۳۱۰.امام على عليه السلام :به اتّكاى رفاقت و دوستى ، حقّ برادرت را ضايع مكن ؛ زيرا كسى كه حقّش را ضايع كنى، برادر تو نيست .

۴۳۱۱.امام صادق عليه السلام :هر كه دين خدا را ارج نهد، براى حقوق برادران خود نيز ارج قايل باشد و هركه دين خدا را خفيف شمارد، به برادران خود نيز اهميّتى ندهد .

۴۳۱۲.امام صادق عليه السلام :همان گونه كه هيچ كس نمى تواند فضل ما و آنچه را خداوند به ما عطا فرموده و حقوقى را كه براى ما [بر مردم ]واجب كرده است، وصف كند، هيچ كس نيز نمى تواند حقّ مؤمن را توصيف كند و حقوقى را كه خداوند براى او بر برادر مؤمنش واجب كرده است ادا كند .

۴۳۱۳.امام صادق عليه السلام :خداوند به چيزى برتر از اداى حقّ مؤمن عبادت نشده است .

۴۳۱۴.امام عسكرى عليه السلام :آن كه به حقوق برادران خود آشناتر باشد و در رعايت كردن آنها كوشاتر ، نزد خداوند ارجمندتر است .