179
ميزان الحكمه ج 03

«وَ لَقَدْ آتَيْنَا لُقْمَانَ الْحِكْمَةَ أَنِ اشْكُرْ لِلّهِ وَ مَنْ يَشْكُرْ فَإِنَّما يَشْكُرُ لِنَفْسِهِ وَ مَنْ كَفَرَ فَإِنَّ اللّهَ غَنِيٌّ حَمِيدٌ» . ۱

الحديث :

۴۳۷۹.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :أوّلُ الحِكمَةِ تَرْكُ اللَّذّاتِ ، و آخِرُها مَقْتُ الفانِياتِ . ۲

۴۳۸۰.عنه عليه السلام :حَدُّ الحِكمَةِ الإعْراضُ عَن دارِ الفَناءِ ، و التَّوَلُّهُ بدارِ البَقاءِ . ۳

۴۳۸۱.عنه عليه السلام :مِن الحِكمَةِ أنْ لا تُنازِعَ مَن فَوقَكَ ، و لا تَسْتـذِلَّ مَـن دُونَـكَ ، و لا تَتَعاطـى ما ليسَ في قُدْرَتِكَ ، و لا يُخالِفَ لِسانُكَ قَلبَكَ ، و لا قَولُكَ فِعلَكَ ، و لا تَتَكلّمَ فيما لا تَعلَمُ ، و لا تَتْرُكَ الأمرَ عِندَ الإقْبالِ و تَطْلُبَهُ عِندَ الإدْبارِ . ۴

۴۳۸۲.عنه عليه السلام :و مِن حِكمَتِهِ ـ يَعني المَرءَ ـ عِلمُهُ بنَفْسِهِ . ۵

۴۳۸۳.عنه عليه السلام :و أيُّ كَلِمَةِ حُكْمٍ جامِعَةٍ : أنْ تُحِبَّ للنّاسِ ما تُحِبُّ لنَفْسِكَ ، و تَكْرَهَ لَهُم ما تَكْرَهُ لَها ؟ ! ۶

«هر آينه به لقمان حكمت داديم و گفتيم : خدا را سپاس گوى ؛ زيرا هركه سپاس گويد به سود خود سپاس گفته و هركه ناسپاسى كند، خدا بى نياز و ستودنى است» .

حديث :

۴۳۷۹.امام على عليه السلام :نخستين گام حكمت، وا نهادن لذتهاست و آخرين گام آن، دشمن داشتن هر آنچه فانى مى شود .

۴۳۸۰.امام على عليه السلام :مرز حكمت، روي گرداندن از سراى فانى و دل بستن به سراى جاويد است .

۴۳۸۱.امام على عليه السلام :از حكمت است كه با فرا دست خود نستيزى و در برابر فرو دست، خود را خوار نشمارى و به كارى كه در توان تو نيست نپردازى و زبانت با دلت و گفتارت با كردارت ناسازگار نباشد و درباره آنچه نمى دانى سخن نگويى و وقتى كارى به تو رو مى آورد رهايش نكنى و چون از تو روى گرداند دنبالش نروى .

۴۳۸۲.امام على عليه السلام :و از حكمت آدمى ، خود شناسى اوست.

۴۳۸۳.امام على عليه السلام :چه سخن حكيمانه جامعى است اين سخن كه: آنچه بر خود مى پسندى براى مردم نيز بپسند و آنچه براى خود نمى پسندى براى آنها نيز نپسند!

1.لقمان : ۱۲ .

2.غرر الحكم : ۳۰۵۲ .

3.غرر الحكم : ۴۹۰۰ .

4.غرر الحكم : ۹۴۵۰ .

5.بحار الأنوار : ۷۸ / ۸۱ / ۶۶ .

6.تحف العقول : ۸۱ .


ميزان الحكمه ج 03
178

920

ما لا يَنبَغي لِلحَكيمِ فِعلُهُ

۴۳۷۴.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :لَيس بحَكيمٍ مَن لَم يُعاشِرْ بالمَعروفِ مَن لا بُدَّ لَهُ مِن مُعاشَرَتِهِ ، حتّى يَجْعَلَ اللّهُ لَهُ من ذلكَ مَخْرَجا . ۱

۴۳۷۵.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :لَيس بحَكيمٍ مَنِ ابْتَذَلَ بانْبِساطِهِ إلى غَيرِ حَميمٍ . ۲

۴۳۷۶.عنه عليه السلام :لَيس بحَكيمٍ مَن قصَدَ بحاجَتِهِ غَيرَ كَريمٍ . ۳

۴۳۷۷.عنه عليه السلام :ليسَ الحَكيمُ مَن لَم يُدارِ مَن لا يَجِدُ بُدّا مِن مُداراتِهِ . ۴

۴۳۷۸.عنه عليه السلام :لَيس بِعاقِلٍ مَنِ انْزَعَجَ مِن قَولِ الزُّورِ فيهِ ، و لا بحَكيمٍ مَن رضِيَ بثَنـاءِ الجاهلِ علَيهِ . ۵

921

تَفسيرُ الحِكمَةِ

الكتاب :

يُؤْتِي الْحِكْمَةَ مَنْ يَشَاءُ وَ مَنْ يُؤْتَ الْحِكْمَةَ فَقَدْ أُوتِيَ خَيْرا كَثِيرا وَ ما يَذَّكَّرُ إِلاّ أُولُوا الْأَلْبَابِ» . ۶

920

كارهايى كه برازنده حكيم نيست

۴۳۷۴.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :حكيم نيست آن كه با كسى كه چاره اى از معاشرت با او ندارد، به خوبى معاشرت نكند، تا آن كه خداوند براى او راه نجاتى از معاشرت با وى فراهم آورد .

۴۳۷۵.امام على عليه السلام :حكيم نيست، كسى كه از شوخى و خوش و بش كردن با غير خويشاوند و دوست، نپرهيزد.

۴۳۷۶.امام على عليه السلام :حكيم نيست، كسى كه نياز خود را نزد شخص غير كريم برد .

۴۳۷۷.امام على عليه السلام :حكيم نيست آن كه مدارا نكند با كسى كه چاره اى جز مدارا با او ندارد .

۴۳۷۸.امام على عليه السلام :خردمند نيست، كسى كه از سخن نادرست درباره خود ناراحت شود، و حكيم نيست كسى كه از مدح و ثناى نادان از خود خرسند گردد .

921

تفسير حكمت

قرآن :

«به هركه خواهد حكمت عطا كند و به هر كس حكمت عطا شود خوبى فراوان داده شده است و جز خردمندان پند نپذيرند» .

1.كنز العمّال : ۲۴۷۶۱ .

2.. غرر الحكم : ۷۴۹۸ .

3.غرر الحكم : ۷۴۹۹ .

4.. تحف العقول : ۲۱۸ .

5.بحار الأنوار : ۱/۲۰۴/۲۵ .

6.. البقرة : ۲۶۹ .

  • نام منبع :
    ميزان الحكمه ج 03
    سایر پدیدآورندگان :
    شیخی، حمیدرضا
    تعداد جلد :
    14
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1386
    نوبت چاپ :
    هفتم
تعداد بازدید : 757040
صفحه از 603
پرینت  ارسال به