1195

ثَمَرَةُ المُداراةِ

۵۷۲۸.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :دَارِ النّاسَ تَستَمتِعْ بِإخائهِم ، و القَهُم بِالبِشرِ تَمُتْ أضْغانُهُم . ^۱

۵۷۲۹.عنه عليه السلام :دَارِ النّاسَ تَأمَنْ غوائلَهُم ، و تَسلَمْ مِن مَكائدِهِم . ^۲

۵۷۳۰.عنه عليه السلام :سَلامَةُ الدِّينِ وَ الدُّنيا في مُداراةِ النّاسِ . ^۳

۵۷۳۱.عنه عليه السلام :مَن دَارى أضدادَهُ أمِنَ المُحارِبَ . ^۴

۵۷۳۲.الخصال عن حذيفة بن منصور :سمعت أبا عبد اللّه عليه السلام : إنَّ قَوما مِن قُرَيشٍ قَلَّتْ مُداراتُهُم لِلنّاسِ فَنُفُوا مِن قُرَيشٍ ، و ايْمُ اللّهِ ما كانَ بِأحسابِهِم بَأسٌ . و إنَّ قَوما مِن غَيرِهِم حَسُنَت مُداراتُهُم فَاُلحِقوا بِالبَيتِ الرَّفيعِ .
قال : ثُمَّ قالَ : مَن كَفَّ يَدَهُ عَنِ النّاسِ فَإنّما يَكُفُّ عَنهُم يَدا واحِدَةً ، و يَكُفُّونَ عَنه أيادِيَ كَثِيرَةً . ^۵

1196

عاقِبَةُ مَن لَم تُصلِحهُ المُداراةُ

۵۷۳۳.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :مَن لَم يُصلِحْهُ حُسنُ المُداراةِ أصلَحَهُ سُوءُ المُكافاةِ . ^۶

1195

ثمره مدارا كردن

۵۷۲۸.امام على عليه السلام :با مردم مدارا كن، تا از برادرى آنان بهره مند شوى و با روى خوش با آنان برخورد كن، تا كينه هايشان بميرد .

۵۷۲۹.امام على عليه السلام :با مردم مدارا كن ، تا از گزندهايشان ايمن شوى و از نيرنگهايشان سالم مانى .

۵۷۳۰.امام على عليه السلام :سلامت دين و دنيا ، در مدارا كردن با مردم است .

۵۷۳۱.امام على عليه السلام :هر كه با دشمنان خود مدارا كند ، از جنگجو در امان ماند .

۵۷۳۲.الخصالبه نقل از حذيفة بن منصور : شنيدم امام صادق عليه السلام فرمود : گروهى از قريش با مردم كمتر راه مدارا پيش گرفتند و از اين رو از قريش رانده شدند ، حال آن كه به خدا سوگند، از نظر نژاد مشكلى نداشتند اما گروهى از غير قريش با مردم، نيكو مدارا كردند و در نتيجه به خاندان بلند پايه پيوستند .
سپس فرمود : كسى كه دست [آزارِ ]خود را از مردم باز دارد ، تنها يك دست از آنها بازداشته است، ولى مردم دستهاى بسيارى را از او باز مى دارند .

1196

فرجام كسى كه با مدارا اصلاح نشود

۵۷۳۳.امام على عليه السلام :كسى كه حُسن مدارا اصلاحش نكند ، مكافات بد او را درست گرداند .

۵۷۲۴.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام :جاءَ جَبرَئيلُ عليه السلام إلى النَّبيِّ صلى الله عليه و آله فَقالَ : يا مُحمَّدُ ، رَبُّكَ يُقْرِئُكَ السَّلامَ وَ يَقولُ لكَ : دارِ خَلْقِي . ^۱

۵۷۲۵.عنه عليه السلامـ في قولِهِ تَعالى :«وَ قولُوا لِلنَّاسِ حُسْنا»^۲ـ: أي للنّاسِ كُلِّهِم مُؤمِنِهِم و مُخالِفِهِم ، أمَّا المُؤمِنونَ فَيَبسُطُ لَهُم وَجهَهُ ، و أمَّا المُخالِفونَ فَيُكَلِّمُهُم بالمُداراةِ لاِجتِذابِهِم إلى الإيمانِ ، فإنَّهُ بِأيسَرَ مِن ذلِكَ يَكُفُّ شُرورَهُم عَن نَفسِهِ ، و عَن إخوانِهِ المُؤمِنِينَ . ^۳

۵۷۲۶.عنه عليه السلام :إنَّ مُداراةَ أعداءِ اللّهِ مِن أفضَلِ صَدَقَةِ المَرءِ عَلى نَفسِهِ و إخوانِهِ . ^۴

۵۷۲۷.الإمامُ الرِّضا عليه السلامـ عِندَ ما سُئلَ عَنِ العَقلِ ـ: التَّجَرُّعُ لِلغُصَّةِ ، و مُداهَنَةُ الأعداءِ ، و مُداراةُ الأصدِقاءِ. ^۵

۵۷۲۴.امام صادق عليه السلام :جبرئيل عليه السلام نزد پيامبر صلى الله عليه و آله آمد و گفت : اى محمّد! پروردگارت تو را سلام مى رساند و مى فرمايد : با بندگانم مدارا كن .

۵۷۲۵.امام صادق عليه السلامـ درباره آيه : «و با مردم نيك سخن گوييد» ـفرمود : مقصود، همه مردمان اعم از مؤمن و مخالفان است . اما با مؤمنان، بايد گشاده رو بود و اما با مخالفان بايد به نرمى و مدارا سخن گفت ، تا به سوى ايمان كشيده شوند و كمترين ثمرش اين است كه خود و برادران مؤمنش را از گزند آنان مصون مى دارد .

۵۷۲۶.امام صادق عليه السلام :مدارا كردن با دشمنان خدا از بهترينِ صدقه هايى است كه انسان براى خود و برادرانش مى دهد .

۵۷۲۷.امام رضا عليه السلامـ در پاسخ به اين سؤال كه عقل چيست ـفرمود : جام اندوه را جرعه جرعه نوشيدن ، با دشمنان مسامحه كردن و با دوستان مدارا نمودن .