۷۱۵۲.عنه عليه السلامـ لِرَجُلٍ سَألَهُ أن يَعِظَهُ ـ: لا تَكُن مِمَّن يَرجُو الآخِرَةَ بغَيرِ العَمَلِ و يُرَجِّي التَّوبَةَ بطُولِ الأمَلِ ، يَقولُ في الدنيا بقَولِ الزاهِدِينَ و يَعمَلُ فيها بعَمَلِ الراغِبينَ . ^۱

۷۱۵۳.الإمامُ زينُ العابدينَ عليه السلامـ في مُناجاتِه ـ: و أعُوذُ بكَ مِن دُعاءٍ مَحجوبٍ ، و رَجاءٍ مَكذوبٍ ، و حَياءٍ مَسلوبٍ ، و احتِجاجٍ مَغلوبٍ ، و رأيٍ غَيرِ مُصِيبٍ . ^۲

۷۱۵۴.الإمامُ الباقرُ عليه السلام :إيّاكَ و الرَّجاءَ الكاذِبَ، فإنّهُ يُوقِعُكَ في الخَوفِ الصادِقِ . ^۳

۷۱۵۵.الإمامُ الصّادقُ عليه السلامـ لَمّا سُئلَ عن قَومٍ يَعمَلُونَ بالمَعاصِي و يَقولونَ : نَرجُو ، فلا يَزالُونَ كذلكَ حتّى يَأتِيَهُمُ الموتُ ؟ ـ: هؤلاءِ قَومٌ يَتَرَجَّحُونَ في الأمانِيِّ كَذَبوا لَيسُوا بِراجِينَ ، إنّ مَن رَجا شَيئا طَلَبَهُ و مَن خافَ مِن شيءٍ هَربَ مِنهُ . ^۴

۷۱۵۲.امام على عليه السلامـ در پاسخ مردى كه از ايشان خواهش كرد اندرزى به او دهد ـفرمود : چونان كسى مباش كه بدون عمل ، به آخرت اميد دارد و با آرزوهاى دراز ، توبه را به تأخير مى اندازد . در نكوهش دنيا چون پارسايان سخن مى گويد اما رفتارش رفتار دنيا خواهان است.

۷۱۵۳.امام زين العابدين عليه السلامـ در مناجاتش ـگفت : و به تو پناه مى برم از دعاى محجوب [از درگاه تو]، و اميد دروغين، و دريدگىِ پرده حيا و شرم، و شكست خوردن در استدلال و رأى نادرست .

۷۱۵۴.امام باقر عليه السلام :از اميد دروغين بپرهيز، كه تو را گرفتار ترس حقيقى مى كند .

۷۱۵۵.امام صادق عليه السلامـ هنگامى كه به ايشان عرض شد : عدّه اى هستند كه گناه مى كنند و مى گويند ما [به رحمت خدا ]اميدواريم و پيوسته در همين حالند تا مرگشان در رسد ـفرمود : اينها مردمانى هستند كه در آرزوها و خيالات خود غرقند . دروغ مى گويند . آنها اميدوار نيستند ؛ زيرا هركه به چيزى اميد داشته باشد در طلب آن مى كوشد و هركه از چيزى بترسد از آن مى گريزد .

1448

الحَثُّ عَلَى الرَّجاءِ الصّادِقِ

الكتاب :

إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَ الَّذِينَ هاجَرُوا وَ جاهَدُوا فِي سَبِيلِ اللّهِ أُولئِكَ يَرْجُونَ رَحْمَتَ اللّهِ و اللّهُ غَفُورٌ رَّحِيمٌ» . ^۱

الحديث :

۷۱۴۹.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :كلُّ راجٍ طالِبٌ و كُلُّ خائفٍ هارِبٌ . ^۲

۷۱۵۰.عنه عليه السلامـ مِن كتابِهِ إلى زيادٍ ـ: أ تَرجُو أن يُعطِيَكَ (يُؤتِيَكَ) اللّهُ أجرَ المُتَواضِعِينَ و أنتَ عِندَهُ مِن المُتَكَبِّرِينَ ؟! و تَطمَعُ ـ و أنتَ مُتَمَرِّغٌ في النَّعِيمِ ، تَمنَعُهُ الضَّعيفَ و الأرمَلَةَ ـ أن يُوجِبَ لكَ ثَوابَ المُتَصدِّقِينَ ؟! و إنّما المَرءُ مَجزِيٌّ بما أسلَفَ، و قادِمٌ عَلى ما قَدَّمَ . ^۳

1449

التَّحذيرُ مِنَ الرَّجاءِ الكاذِبِ

۷۱۵۱.الإمامُ عليٌّ عليه السلامـ فيمَن يَدَّعِي أنّهُ راجٍ ـ: يَدَّعِي بزَعمِهِ أنّهُ يَرجُو اللّهَ ، كَذَبَ و العظيمِ! ما بالُهُ لا يَتَبَيَّنُ رجاؤهُ في عَمَلِهِ ؟! فكُلُّ مَن رجا عُرِفَ رجاؤهُ في عَمَلِهِ و كلُّ رَجاءٍ ـ إلاّ رجاءَ اللّهِ تعالى ـ فإنّهُ مَدخولٌ و كُلُّ خَوفٍ مُحَقَّقٌ ـ إلاّ خَوفَ اللّهِ ـ فإنّهُ مَعلولٌ . ^۴

1448

تشويق به اميد واقعى

قرآن :

«كسانى كه ايمان آورده اند و آنان كه مهاجرت كرده اند و در راه خدا جهاد نموده اند ، به رحمت خدا اميدوارند و خدا آمرزنده و مهربان است» .

حديث :

۷۱۴۹.امام على عليه السلام :هر اميدوارى جوينده است و هر بيمناكى گريزان [از آنچه مى ترسد].

۷۱۵۰.امام على عليه السلامـ در نامه خود به زياد ـنوشت : آيا در حالى كه نزد خداوند از متكبّرانى ، اميد دارى كه پاداش فروتنان را به تو دهد، و در حالى كه در نعمت غوطه ورى و آن را از مستمندان و بيوه زنان دريغ مى دارى ، چشم طمع به ثواب صدقه دهندگان دوخته اى؟ همانا آدمى در برابر كارهايى كه پيشاپيش فرستاده است پاداش مى بيند و نزد آنچه فرستاده است مى رود .

1449

بر حذر داشتن از اميد دروغين

۷۱۵۱.امام على عليه السلامـ درباره كسى كه مدّعى اميدوار بودن است ـفرمود : به گمان خود ادّعا مى كند كه به خدا اميد دارد ؛ به خداى بزرگ قسم كه دروغ مى گويد؛ و گرنه چرا اميدوارى او در كردارش پيدا نيست؟ چه ، هركه اميدوار باشد ، اميد او از كردارش معلوم مى شود . هر اميدى ، جز اميد به خدا ، ديوانگى است و هر ترس حقيقى ، جز ترس از خدا ، آفت و بيمارى است .