۵۸۹۲.عنه عليه السلام :قُلتُ : اللّهُمَّ لا تُحْوِجْني إلى أحَدٍ مِن خَلقِكَ ، فَقالَ رَسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله : يا عَليُّ ، لا تَقولَنَّ هكَذا فَلَيسَ مِن أحَدٍ إلاّ وَ هُوَ مُحتاجٌ إلى النّاسِ . قالَ : فَقُلتُ : كَيفَ يا رَسولَ اللّهِ ؟ قالَ : قُل : اَللّهُمَّ لا تُحْوِجْني إلى شِرارِ خَلقِكَ . ^۱

۵۸۹۳.عنه عليه السلامـ وَ قَد سَمِعَ رَجُلاً يَقولُ : اللّهُمَّ إنّي أعوذُ بِكَ مِنَ الفِتنَةِ ـ: أراكَ تَتَعَوَّذُ مِن مالِكَ وَ وُلدِكَ ، يَقولُ اللّهُ تَعالى : «إِنَّما أمْوالُكُم و أوْلادُكُم فِتنَةٌ»^۲ و لكِن قُل : اللّهُمَّ إنّي أعوذُ بِكَ مِن مُضِلاَّتِ الفِتَنِ . ^۳

۵۸۹۴.الإمامُ الصّادقُ عليه السلامـ لَمّا سُئلَ عَن قَولِهِ تَعالى :«وَ لاَ تَتَمَنَّوا ما فَضَّلَ اللّهُ بِهِ بَعْضَكُمْ عَلَى بَعْضٍ»^۴ـ: لا يَتَمَنَّى الرَّجُلُ امرَأةَ الرَّجُلِ و لاَ ابْنَتَهُ ، و لكنْ يَتَمَنّى مِثْلَهما . ^۵

2 ـ الاِستِعجالُ

۵۸۹۵.تنبيه الخواطر عن رسولِ اللّهِ صلى الله عليه و آله :لا يَزالُ النّاسُ بِخَيرٍ ما لَم يَستَعجِلُوا ، قيلَ : يا رَسولَ اللّهِ صَلَّى اللّهُ عَلَيكَ وَ كَيفَ يَستَعجِلُونَ ؟ قالَ : يَقولونَ : دَعَوْنا فَلَم يُستَجَبْ لَنا . ^۶

۵۸۹۲.امام على عليه السلام :عرض كردم : پروردگارا ! مرا محتاج هيچ يك از آفريدگانت مگردان . رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود : اى على! چنين مگو ؛ زيرا هيچ كس نيست كه محتاج ديگران نباشد . عرض كردم : پس ، چه بگويم ، اى رسول خدا؟ فرمود : بگو : خدايا! مرا محتاج آفريدگانِ بدِ خود مفرما .

۵۸۹۳.امام على عليه السلامـ آنگاه كه شنيد مردى مى گويد : خدايا! از فتنه به تو پناه مى برم ـفرمود : مى بينم كه از مال و فرزندت به خدا پناه مى برى . خداوند متعال مى فرمايد : «همانا داراييها و فرزندان شما فتنه (مايه آزمايش) هستند» . [اين گونه مگو ]بلكه بگو : خدايا! من از فتنه هاى گمراه كننده به تو پناه مى برم .

۵۸۹۴.امام صادق عليه السلامـ در پاسخ به سؤال از آيه «آن چيزهايى را كه خدا بعضى از شما را به آنها بر بعضى ديگر برترى داده است، آرزو مكنيد» ـفرمود : نبايد انسان آرزوى زن و دختر كسى را بكند ، بلكه بايد مانند آنها را آرزو كند [كه خدا به او بدهد] .

2 ـ شتاب داشتن

۵۸۹۵.تنبيه الخواطر :پيامبر خدا صلى الله عليه و آله فرمود : مردم تا زمانى كه شتاب به خرج ندهند، پيوسته در خير و خوبى خواهند بود . عرض شد : اى رسول خدا ! درود خدا بر تو ، چگونه شتاب به خرج مى دهند؟ فرمود : به اين كه بگويند : دعا كرديم، اما مستجاب نشد .

۵۸۸۶.بحار الأنوار :أيضا : مَن رجا مَعروفي ألَحَّ في مَسألَتي . ^۱

۵۸۸۷.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :فَألْحِحْ علَيهِ في المَسألَةِ يَفتَحْ لكَ أبوابَ الرَّحمَةِ . ^۲

۵۸۸۸.الإمامُ الباقرُ عليه السلام :إنَّ اللّهَ عزّ و جلّ كَرِهَ إلْحاحَ النّاسِ بَعضِهِم على بعضٍ في المَسألَةِ و أحَبَّ ذلكَ لنفسِهِ . ^۳

۵۸۸۹.عنه عليه السلام :و اللّهِ لا يُلِحُّ عبدٌ مُؤمِن علَى اللّهِ عزّ و جلّ في حاجتِهِ إلاّ قضاها لَهُ . ^۴

(انظر) المناجاة : باب 3795 .

1209

ما يَنبَغي عَلَى الدَّاعي تَركُهُ

1 ـ الدُّعاءُ لِما لا يَكونُ و لا يَحِلُّ

۵۸۹۰.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :يا صاحِبَ الدُّعاءِ ، لا تَسأل عَمّا لا يَكونُ و لا يَحِلُّ . ^۵

۵۸۹۱.عنه عليه السلامـ عِندَ ما سُئلَ عَن أضَلِّ الدَّعَواتِ ـ: الدَّاعي بِما لا يَكونُ . ^۶

۵۸۸۶.بحار الأنوار :در تورات آمده است : كسى كه به احسان و خوبى من اميدوار باشد ، در خواهش از من پافشارى مى كند .

۵۸۸۷.امام على عليه السلام :در مسئلت از خدا پافشارى كن، تا درهاى رحمت به رويت گشوده شود .

۵۸۸۸.امام باقر عليه السلام :خداوند عزّ و جلّ پافشارى مردمان در خواهش از يكديگر را ناخوش مى دارد، امّا اين كار را نسبت به خودش دوست دارد .

۵۸۸۹.امام باقر عليه السلام :به خدا سوگند هيچ بنده مؤمنى در حاجت خود به درگاه خداوند عزّ و جلّ اصرار نورزد، مگر آن كه حاجتش را بر آورد .

1209

امورى كه بايد دعا كننده ترك كند

1 ـ دعا براى چيزهاى ناشدنى و ناروا

۵۸۹۰.امام على عليه السلام :اى كسى كه دعا مى كنى! آنچه را ناشدنى و نارواست از خدا مخواه .

۵۸۹۱.امام على عليه السلامـ در پاسخ به اين سؤال كه بى اثرترين دعاها كدام است ـفرمود : دعا براى چيزهاى ناشدنى .