۱۱۶۷۰.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :ضَعْ أمرَ أخيكَ على أحسَنِهِ حتّى يَأتِيَكَ مِنهُ ما يَغلِبُكَ، و لا تَظُنَّنَّ بكَلِمَةٍ خَرَجَت مِن أخيكَ سُوءا و أنتَ تَجِدُ لَها في الخَيرِ مَحمِلاً . ^۱

۱۱۶۷۱.عنه عليه السلام :لا تَظُنَّنَّ بكَلِمَةٍ خَرَجَت مِن أحَدٍ سُوءا و أنتَ تَجِدُ لَها في الخَيرِ مُحتَملاً . ^۲

۱۱۶۷۲.عنه عليه السلام :مَن عَرَفَ مِن أخيه وَثيقَةَ دِينٍ و سَدادَ طَريقٍ فلا يَسمَعَنَّ فيهِ أقاويلَ الرِّجالِ، أما إنّهُ قد يَرمِي الرّامِي و تُخطِئُ السِّهامُ . ^۳

2437

فَضلُ حُسنِ الظَّنِّ

۱۱۶۷۳.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :حُسنُ الظَّنِّ مِن أحسَنِ الشِّيَمِ و أفضَلِ القِسَمِ . ^۴

۱۱۶۷۴.عنه عليه السلام :حُسنُ الظَّنِّ مِن أفضَلِ السَّجايا و أجزَلِ العَطايا . ^۵

۱۱۶۷۰.امام على عليه السلام :رفتار برادرت را به بهترين وجه آن تفسير كن تا زمانى كه كارى از او سر زند كه راه توجيه را بر تو ببندد ، و هيچ گاه به سخنى كه از دهان برادرت بيرون آيد ، تا وقتى براى آن توجيه خوبى مى يابى ، گمان بد مبَر .

۱۱۶۷۱.امام على عليه السلام :هرگاه سخنى از شخصى سر زد و تو مى توانى براى آن توجيه خوبى بيابى ، به آن گمان بد مبر .

۱۱۶۷۲.امام على عليه السلام :هركه دانست كه برادرش در دين استوار و ره پوى راه راست است ، ديگر نبايد به سخنان مردم درباره او گوش دهد . بدانيد كه گاه تيرانداز تير مى اندازد و تيرش به خطا مى رود .

2437

ارزش خوش بين بودن

۱۱۶۷۳.امام على عليه السلام :خوش بين بودن از نيكوترين خصلتها و بهترين نصيبهاست .

۱۱۶۷۴.امام على عليه السلام :خوش گمانى از برترين خويها و بزرگ ترين عطيه هاست .

2435

ظَّنُّ العاقِلِ

۱۱۶۶۴.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :ظَنُّ ذَوِي النُّهى و الألبابِ أقرَبُ شَيءٍ مِنَ الصَّوابِ . ^۱

۱۱۶۶۵.عنه عليه السلام :ظنُّ العاقِلِ أصَحُّ مِن يَقينِ الجاهِلِ . ^۲

۱۱۶۶۶.عنه عليه السلام :ظَنُّ المُؤمِنِ كَهانَةٌ . ^۳

۱۱۶۶۷.عنه عليه السلام :الظَّنُّ الصَّوابُ مِن شِيَمِ اُولِي الألبابِ . ^۴

۱۱۶۶۸.عنه عليه السلام :اتَّقُوا ظُنُونَ المُؤمِنِينَ؛ فإنَّ اللّهَ تعالى جَعَلَ الحَقَّ على ألسِنَتِهم . ^۵

(انظر) العقل : باب 2769.
عنوان 412 «الفراسة».

2436

الحَثُّ عَلى حُسنِ الظَّنِ بِفِعلِ المُؤمِنِ

۱۱۶۶۹.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :اُطلُبْ لأِخِيكَ عُذرا، فَإنْ لَم تَجِدْ لَهُ عُذرا فَالتَمِسْ لَهُ عُذرا . ^۶

2435

گمانِ خردمند

۱۱۶۶۴.امام على عليه السلام :گمان خردمندان صاحب دل ، نزديك ترين چيز به صواب است .

۱۱۶۶۵.امام على عليه السلام :گمان خردمند ، از يقين نابخرد درست تر است .

۱۱۶۶۶.امام على عليه السلام :گمان مؤمن ، پيشگويى است .

۱۱۶۶۷.امام على عليه السلام :گمان درست ، از ويژگيهاى خردمندان است .

۱۱۶۶۸.امام على عليه السلام :از حدس و گمانهاى مؤمنان بترسيد؛ زيرا خداوند تعالى حق را بر زبانهاى آنان قرار داده است .

2436

تشويق به خوش بينى در كار مؤمن

۱۱۶۶۹.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :براى گفتار و كردارى كه از برادرت سر مى زند ، عذرى بجوى و اگر نيافتى ، عذرى بتراش .