الحديث :

۱۱۵۵۸.الإمامُ الصّادقُ عليه السلامـ في قولِهِ تعالى :«الذينَ آمَنوا و لَمْ يَلْبِسُوا إِيمانَهُمْ بِظُلْمٍ»ـ: بِشَكٍّ . ^۱

۱۱۵۵۹.بحار الأنوار عن أبي بَصيرٍ :سَألتُهُ [ الإمام الصّادق عليه السلام ]عن قَول اللّهِ عزّ و جلّ: «و الذين آمنوا و لَمْ يَلْبِسُوا إِيمانَهُمْ بِظُلْمٍ» الآية، قالَ : نَعوذُ بِاللّهِ يا أبا بصيرٍ أن تَكونَ ممَّن لَبِسَ إيمانَهُ بِظُلمٍ، ثُمّ قالَ : اُولئكَ الخَوارِجُ و أصحابُهُم . ^۲

(انظر) بحار الأنوار : 69 / 150 باب 31.
العدل : باب 2505.
الشكّ : باب 2063.

2416

أنواعُ الظُّلمِ

۱۱۵۶۰.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :الدَّواوينُ عندَ اللّهِ ـ عَزَّ و جَلَّ ـ ثلاثةٌ : دِيوانٌ لا يَعبَأُ اللّهُ بهِ شيئا، و دِيوانٌ لا يَترُكُ اللّهُ مِنهُ شيئا، و ديوانٌ لا يَغفِرُهُ اللّهُ ، فأمّا الدِّيوانُ الذي لا يَغفِرُهُ اللّهُ فالشِّركُ باِللّهِ، قالَ اللّهُ عَزَّ و جَلَّ : «مَن يُشْرِكْ بِاللّهِ فَقَدْ حَرَّمَ اللّهُ علَيهِ الجَنَّةَ» . ^۳
و أمّا الدِّيوانُ الذي لا يَعبَأُ اللّهُ بهِ شيئا فَظُلمُ العَبدِ نفسَهُ فيما بينَهُ و بينَ رَبِّهِ، مِن صومِ يومٍ تَرَكَهُ، أو صلاةٍ تَرَكَها، فإنَّ اللّهَ ـ عَزَّ و جَلَّ ـ يَغفِرُ ذلكَ و يَتَجاوَزُ إن شاءَ.
و أمّا الدِّيوانُ الذي لا يَترُكُ اللّهُ مِنهُ شيئا فَظُلمُ العِبادِ بَعضِهِم بَعضا، القِصاصُ لا مَحالَةَ . ^۴

حديث :

۱۱۵۵۸.امام صادق عليه السلامـ درباره آيه «كسانى كه ايمان آوردند و ايمانشان را با ستم نياميختند» ـفرمود : يعنى با شكّ .

۱۱۵۵۹.بحار الأنوارـ به نقل از ابو بصير ـ: از امام صادق عليه السلام درباره آيه «كسانى كه ايمان آوردند و ايمانشان را با ستم نياميختند» سؤال كردم . حضرت فرمود : پناه به خدا ، اى ابا بصير ، از اين كه تو جزء كسانى باشى كه ايمانشان را با ستم درآميختند . سپس فرمود : اينان ، خوارج و هم مسلكان آنها هستند .

2416

انواع ستم

۱۱۵۶۰.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :ديوانهاى اعمال نزد خدا سه گونه است : ديوانى كه خداوند به آن هيچ اعتنايى نمى كند ، ديوانى كه خداوند از آن چيزى را فرو نمى گذارد ، و ديوانى كه خداوند آن را نمى بخشايد . امّا ديوانى كه خداوند آن را هرگز نمى بخشايد شرك به خدا است ؛ خداى عزيز و بلند مرتبه فرموده است : «هر كه به خدا شرك ورزد همانا خداوند بهشت را بر او حرام كند» . امّا ديوانى كه خداوند به آن هيچ اعتنايى نمى كند ، ظلم بنده به خود است در كارهايى كه به رابطه او و خدا مربوط مى شود ؛ مانند نگرفتن روزه اى ، يا نخواندن نمازى . خداوند عزيز و بلند مرتبه اگر بخواهد اينها را مى بخشد و گذشت مى كند . و امّا ديوانى كه خداوند كمترين چيزى از آن را فرو نمى گذارد ، ستم بندگان به يكديگر است كه چاره اى جز قصاص ندارد .

۱۱۵۵۵.الإمامُ الباقرُ عليه السلام :الظُّلمُ في الدنيا هو الظُّلُماتُ في الآخِرَةِ . ^۱

2414

التَّحذيرُ مِنَ الظُّلمِ في مَكَّةَ

الكتاب :

(إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا وَ يَصُدُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللّهِ وَ المَسْجِدِ الحَرامِ الَّذِي جَعَلْناهُ لِلنَّاسِ سَواءً العاكِفُ فِيهِ وَ البادِ وَ مَن يُرِدْ فِيهِ بِإِلْحادٍ بِظُلْمٍ نُذِقْهُ مِنْ عَذابٍ أَلِيمٍ ) . ^۲

الحديث :

۱۱۵۵۶.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :كُلُّ ظُلمٍ في مكَّةَ إلحادٌ، حتّى شَتمُ الخادِمِ، و إنّ الطاعِمَ فيها كالصائمِ في غيرِها . ^۳

۱۱۵۵۷.الإمامُ الصّادقُ عليه السلامـ لَمّا سُئلَ عن قَولِ اللّهِ عَزَّ و جلَّ :«و مَن يُرِدْ فيهِ بِإِلْحادٍ بِظُلْمٍ»ـ: كُلُّ ظُلمٍ إلحادٌ، و ضَربُ الخادِمِ في غَيرِ ذَنبٍ مِن ذلكَ الإلحادِ . ^۴

2415

لَبسُ الإيمان بِالظُّلمِ

الكتاب :

(الَّذِينَ آمَنُوا وَ لَمْ يَلْبِسُوا إِيمانَهُمْ بِظُلْمٍ أُولئِكَ لَهُمُ الْأَمْنُ وَ هُمْ مُهْتَدُونَ) . ^۵

۱۱۵۵۵.امام باقر عليه السلام :ظلم در دنيا ، همان ظلمات در آخرت است .

2414

پرهيز از ستمگرى در مكّه

قرآن :

«كسانى كه كفر ورزيدند و از راه خدا و مسجد الحرام ، كه آن را براى مردم قرار داده ايم و مقيم و غير مقيم در آن يكسان اند ، باز مى دارند ، و هر كه در آن جا به ستم كج راهه بپويد، او را عذابى دردناك چشانيم» .

حديث :

۱۱۵۵۶.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر گونه ستمى در مكّه ، حتّى ناسزا گفتن به خدمتكار ، كجروى است ، و كسى كه در مكّه غذا خورد ، همچون كسى باشد كه در جاهاى ديگر روزه بدارد .

۱۱۵۵۷.امام صادق عليه السلامـ در پاسخ به سؤال از آيه «و هر كه در آن به ستم كج راهه بپويد» ـفرمود : هر گونه ستمى ، كجروى است و كتك زدن خدمتكار بى آن كه گناهى مرتكب شده باشد از جمله همين كجروى است .

2415

آميختن ايمان به ستم

قرآن :

«كسانى كه ايمان آوردند و ايمانشان را با ستم نياميختند ، همانان در امانند و همانان رهيافته اند» .