2442

آثارُ سوءِ الظَّنِّ

۱۱۷۰۵.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :مَن ساءَ ظَنُّهُ ساءَ وَهمُهُ . ^۱

۱۱۷۰۶.عنه عليه السلام :مَن ساءَت ظُنُونُه اعتَقَدَ الخِيانَةَ بمَن لا يَخُونُهُ . ^۲

۱۱۷۰۷.عنه عليه السلام :مَن ساءَ ظَنُّهُ ساءَت طَوِيَّتُهُ . ^۳

۱۱۷۰۸.عنه عليه السلام :مَن غَلَبَ علَيهِ سُوءُ الظَّنِّ لَم يَترُكْ بينَهُ و بينَ خَلِيلٍ صُلحا . ^۴

۱۱۷۰۹.عنه عليه السلام :أسوَأُ النَّاسِ حالاً مَن لَم يَثِقْ بَأحَدٍ لِسُوءِ ظَنِّهِ، و لَم يَثِقْ بهِ أحَدٌ لِسُوءِ فِعلِهِ . ^۵

۱۱۷۱۰.عنه عليه السلام :مَن لَم يَحسُنْ ظَنُّهُ استَوحَشَ مِن كُلِّ أحَدٍ . ^۶

۱۱۷۱۱.عنه عليه السلام :الرِّيبَةُ تُوجِبُ الظِّنَّةَ . ^۷

۱۱۷۱۲.عنه عليه السلام :المُرِيبُ أبدا عَلِيلٌ . ^۸

۱۱۷۱۳.عنه عليه السلام :لِكُلِّ إنسانٍ أربٌ، فَابعُدُوا عَن الرَّيبِ . ^۹

۱۱۷۱۴.عنه عليه السلام :مَن كَثُرَت رِيبَتُهُ كَثُرَت غِيبَتُهُ . ^۱۰

2442

آثار بد گمانى

۱۱۷۰۵.امام على عليه السلام :هر كه بدگمان باشد ، بد پندار شود .

۱۱۷۰۶.امام على عليه السلام :هر كه گمانهاى بد برد ، كسى را كه به او خيانت نمى كند ، خيانتكار داند .

۱۱۷۰۷.امام على عليه السلام :هر كه بدگمان باشد ، بد باطن شود.

۱۱۷۰۸.امام على عليه السلام :هر كه بد گمانى بر او چيره شود ، جاى آشتى با هيچ دوستى باقى نگذارد .

۱۱۷۰۹.امام على عليه السلام :آن كس حال و روزش از همه بدتر است كه به سبب بد گمانيش، به كسى اعتماد ندارد و به سبب بد كرداريش ديگران نيز به او اعتماد نمى كنند .

۱۱۷۱۰.امام على عليه السلام :هر كه خوش بين نباشد ، از همگان گريزان باشد (با هيچ كس خو نگيرد) .

۱۱۷۱۱.امام على عليه السلام :شكّ، موجب بدگمانى است .

۱۱۷۱۲.امام على عليه السلام :شكاك، همواره بيمار است .

۱۱۷۱۳.امام على عليه السلام :هر انسانى عقلى دارد ؛ پس، از شك دورى كنيد .

۱۱۷۱۴.امام على عليه السلام :هر كه شكّش زياد باشد ، غيبتش [از مردم يا مردم از او] زياد شود .

۱۱۶۹۹.عنه عليه السلام :لَيسَ مِنَ العَدلِ القَضاءُ على الثِّقَةِ بِالظَّنِّ . ^۱

2440

مَن لا يَظُنُّ بِأحَدٍ خَيرا

۱۱۷۰۰.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :الرَّجُلُ السَّوءُ لا يَظُنُّ بأحَدٍ خَيرا؛ لأنّهُ لا يَراهُ إلاّ بِوَصفِ نَفسِهِ . ^۲

۱۱۷۰۱.عنه عليه السلام :الشِّرِّيرُ لا يَظُنُّ بِأحَدٍ خَيرا؛ لأنّهُ لا يَراهُ إلاّ بِطَبعِ نَفسِهِ . ^۳

2441

ضَرورَةُ التَّجَنُّبِ عَمّا يوجِبُ سوءَ الظَّنِّ

۱۱۷۰۲.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :مَن وَقَّفَ نفسَهُ مَوقِفَ التُّهَمَةِ فلا يَلُومَنَّ مَن أساءَ بهِ الظَّنَّ . ^۴

۱۱۷۰۳.عنه عليه السلام :مَن دَخَلَ مَداخِلَ السَّوءِ اتُّهِمَ، مَن عَرَّضَ نَفسَهُ للتُّهَمَةِ فلا يَلُومَنَّ مَن أساءَ بهِ الظَّنَّ . ^۵

۱۱۷۰۴.عنه عليه السلام :مُجالَسَةُ الأشرارِ تُورِثُ سُوءَ الظَّنِّ بِالأخيارِ . ^۶

(انظر) الظنّ : باب 2438.

۱۱۶۹۹.امام على عليه السلام :قضاوتى كه با تكيه بر گمان باشد ، عادلانه نيست .

2440

آن كه به هيچ كس خوش گمان نيست

۱۱۷۰۰.امام على عليه السلام :آدم بد ، به هيچ كس خوش گمان نيست ؛ زيرا همه را مانند خود مى داند .

۱۱۷۰۱.امام على عليه السلام :آدم شرور به هيچ كس گمان نيك نمى برد ؛ زيرا همگان را به خوى و خصلت خود مى بيند .

2441

لزوم پرهيز از زمينه هاى پيدايش بد گمانى

۱۱۷۰۲.امام على عليه السلام :هر كه خود را در جايگاه تهمت و بد گمانى نهد ، نبايد كسى را كه به او گمان بد برده است سرزنش كند .

۱۱۷۰۳.امام على عليه السلام :هركه به جاهاى بد آمد و شد كند ، متهم مى شود و هر كه خود را در معرض تهمت قرار دهد ، نبايد كسى را كه به او گمان بد برده است ، سرزنش كند .

۱۱۷۰۴.امام على عليه السلام :همنشينى با بدان ، بد گمانى به نيكان را در پى دارد .