۱۲۴۸۱.تفسير القمّيـ في قولِهِ تَعالى:«لَو كانَ مَعَهُ آلِهَةٌ كَما يَقولونَ ......... »ـ: لَو كانَتِ الأصنامُ آلِهَةً كَما يَزعُمونَ لَصَعَدوا إلَى العَرشِ . ^۱

بيان :

في «الميزان في تفسير القرآن» بعد نقل ما في تفسير القمّي: أقول : أي لاَستَولَوا على ملكه تعالى و أخذوا بأزمّة الاُمور . و أمّا العرش بمعنى الفَلَك المحدّد للجهات ، أو جسم نورانيّ عظيم فوق العالم الجسمانيّ كما ذكره بعضهم ، فلا دليل عليه من الكتاب ، و على تقدير ثبوته لا ملازمة بين الربوبيّة و الصعود على هذا الجسم . ^۲
و قال في تفسير الآية : ملخّص الحجّة: أنّه لو كان؛ معه آلهة كما يقولون ، و كان يمكن أن ينال غيرُه تعالى شيئا من ملكه الذي هو من لوازم ذاته الفيّاضة لكلّ شيءٍ ، و حبّ الملك و السلطنة مغروز في كلّ موجود بالضرورة ، لَطلبَ اُولئك الآلهة أن ينالوا ملكه فيعزلوه عن عرشه ، و يزدادوا ملكا على مُلك ؛ لِحبّهم ذلك ضرورة ، لكن لا سبيل لأحد إليه تعالى عن ذلك . ^۳

۱۲۴۸۱.تفسير القمّىـ درباره آيه «اگر، آن گونه كه مى گويند، با او خدايانى ديگر نيز مى بود ......... » ـگويد : اگر چنان كه بت پرستان مى پندارند، بتها خدا بودند، به سوى عرش بالا مى رفتند.

توضيح :

در الميزان في تفسير القرآن، پس از نقل مطالب تفسير قمى در اين باره، آمده است: منظور از بالا رفتن به سوى عرش، اين است كه بر قلمرو پادشاهى خداوند متعال چيره مى گشتند و زمام اداره امور را به دست مى گرفتند. در قرآن دليلى وجود ندارد كه عرش به معناى فلك محدود كننده كرانه هاى دنيا (فلك اطلس)، يا به گفته برخى، يك جسم نورانى بزرگ بر فراز عالم جسمانى باشد و به فرض ثبوتِ اين معنا، ملازمه اى ميان ربوبيّت و بالا رفتن و قرار گرفتن بر فراز اين جسم وجود ندارد.
آن گاه علامه طباطبايى خود در تفسير آيه ياد شده مى نويسد: چكيده دليل و حجّت آيه اين است كه اگر آن گونه كه مى گويند در كنار خدا خدايانى ديگر نيز مى بود و اين امكان وجود داشت كه آن خدايان به چيزى از ملك و پادشاهى خداى بزرگ كه از لوازم ذات فياض اوست دست يابند، بى گمان آن خدايان در صدد بر مى آمدند كه ملك او را بگيرند و وى را از اورنگ پادشاهيش به زير كشند و به قلمرو پادشاهى و حاكميت خود بيفزايند؛ چرا كه خدايان ضرورتا دوستدار چنين امرى هستند، اما هيچ كس را ياراى دست اندازى به ملك و قلمرو پادشاهى خداى بزرگ نيست.