۱۳۱۵۶.عنه صلى الله عليه و آله :لَيسَ مِنّا مَن دَعا إلى عَصَبِيَّةٍ ، و لَيسَ مِنّا مَن قاتَلَ (عَلى) عَصَبِيَّةٍ ، و لَيسَ مِنّا مَن ماتَ عَلى عَصَبِيَّةٍ . ^۱

۱۳۱۵۷.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :إنَّ اللّهَ يُعَذِّبُ السِّتَّةَ بِالسِّتَّةِ : العَرَبَ بِالعَصَبِيَّةِ ، و الدَّهاقينَ بِالكِبرِ ......... . ^۲

۱۳۱۵۸.عنه عليه السلامـ مِن كِتابِهِ لِلأشتَرِ ـ: اِملِكْ حَمِيَّةَ أنفِكَ ، و سَورَةَ حَدِّكَ ، و سَطوَةَ يَدِكَ ، و غَربَ لِسانِكَ . ^۳

۱۳۱۵۹.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام :مَن تَعَصَّبَ عَصَّبَهُ اللّهُ عزَّ و جلَّ بِعِصابَةٍ مِن نارٍ . ^۴

2698

التَّعَصُّبُ المَذمومُ

۱۳۱۶۰.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آلهـ لَمّا سُئلَ عَنِ العَصَبِيَّةِ ـ: أن تُعينَ قَومَكَ عَلَى الظُّلمِ . ^۵

۱۳۱۶۱.الإمامُ زينَ العابدينُ عليه السلامـ لَمّا سُئلَ عَنِ العَصَبِيَّةِ ـ: العَصَبِيَّةُ الّتي يَأثَمُ عَلَيها صاحِبُها أن يَرَى الرَّجُلُ شِرارَ قَومِهِ خَيرا مِن خِيارِ قَومٍ آخَرينَ ، و لَيسَ مِنَ العَصَبِيَّةِ أن يُحِبَّ الرَّجُلُ قَومَهُ، و لكِن مِنَ العَصَبِيَّةِ أن يُعينَ قَومَهُ عَلَى الظُّلمِ . ^۶

۱۳۱۵۶.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :از ما نيست كسى كه به عصبيّت فرا خواند و از ما نيست كسى كه در راه عصبيّت بجنگد و از ما نيست كسى كه با برخوردارى از عصبيّت بميرد.

۱۳۱۵۷.امام على عليه السلام :خداوند شش گروه را به سبب شش خصلت عذاب مى كند: عرب را به سبب عصبيّت [جاهلى و نژادى ]و ملاّكان را به سبب تكبّر .........

۱۳۱۵۸.امام على عليه السلامـ در عهدنامه خود به مالك اشتر ـنوشت : بادِ بينى و تندىِ خشم و ضربِ دست و تيزىِ زبان خود را مهار كن.

۱۳۱۵۹.امام صادق عليه السلام :هر كه تعصّب بورزد، خداوند عزّ و جلّ دستارى از آتش بر سر او ببندد.

2698

تعصّب نكوهيده

۱۳۱۶۰.پيامبر خدا صلى الله عليه و آلهـ در پاسخ به سؤال از عصبيّت ـفرمود : عصبيّت آن است كه قوم و قبيله خود را در راه ستم يارى رسانى .

۱۳۱۶۱.امام زين العابدين عليه السلامـ در پاسخ به پرسش از تعصّب ورزى ـفرمود : تعصّبى كه صاحبش به سبب آن گنهكار مى باشد، اين است كه آدمى بَدانِ قوم خود را از نيكانِ قومى ديگر بهتر بداند . اين از عصبيّت نيست كه كسى قوم و مردم خود را دوست داشته باشد، بلكه كمك كردن قوم خود بر ستم از عصبيت است.

2697

التَّعَصُّبُ

الكتاب :

إذْ جَعَلَ الَّذِينَ كَفَرُوا فِي قُلُوبِهُمُ الْحَمِيَّةَ حَمِيَّةَ الْجاهِليَّةِ فَأنْزَلَ اللّهُ سَكِينَتَهُ عَلَى رَسُولِهِ وَ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ وَ ألْزَمَهُمْ كَلِمَةَ التَّقْوَى وَ كانُوا أحَقَّ بِها وَ أهْلَها وَ كانَ اللّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيما» . ^۱

(انظر) مريم : 73 ، 81 ، المؤمنون : 33 ، 34 ، الشعراء : 111 ، الزخرف : 52 ، 53 ، الحجرات : 14 .

الحديث :

۱۳۱۵۴.الكافي :رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله : مَن تَعَصَّبَ أو تُعُصِّبَ لَهُ فقَد خَلَعَ رِبْقَ الإيمانِ مِن عُنُقِهِ . ^۲ و في نَقلٍ : فقَد خَلَعَ رِبقَةَ الإسلامِ مِن عُنُقِهِ . ^۳

۱۳۱۵۵.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :منَ كانَ في قَلبِهِ حَبَّةٌ مِن خَردَلٍ مِن عَصَبِيَّةٍ بَعَثَهُ اللّهُ يَومَ القِيامَةِ مَعَ أعرابِ الجاهِلِيَّةِ . ^۴

2697

تعصّب

قرآن:

«آن گاه كه كافران تعصّب جاهلى را در دلهاى خويش قرار دادند، خداوند نيز آرامش خود را بر دل پيامبرش و مؤمنان فرو فرستاد و تقوا را همراهشان كرد كه آنان به تقوا سزاوارتر و شايسته تر بودند و خدا بر هر چيزى داناست».

حديث:

۱۳۱۵۴.الكافى :پيامبر خدا صلى الله عليه و آله فرمود : كسى كه تعصّب بورزد يا برايش تعصّب ورزيده شود، حلقه ايمان را از گردن خويش باز كرده است. در حديثى ديگر آمده است: حلقه اسلام را از گردن خويش باز كرده است.

۱۳۱۵۵.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر كس در دلش به اندازه دانه خردلى عصبيّت باشد، خداوند در روز قيامت او را با اعراب جاهليت برانگيزد.