2514

الوَصِيَّةُ بِالعَدلِ عَلَى العَدُوِّ و فِي الغَضَبِ

الكتاب :

يا أَيُّها الَّذِينَ آمَنُوا كُونُوا قَوَّامِينَ لِلَّهِ شُهَداءَ بِالقِسْطِ وَ لا يَجْرِمَنَّكُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ عَلَى أَلاَّ تَعْدِلُوا اعْدِلُوا هُوَ أَقْرَبُ لِلتَّقْوَى وَ اتَّقُوا اللّهَ إِنَّ اللّهَ خَبِيرٌ بِما تَعْمَلُونَ» . ^۱

الحديث :

۱۲۱۴۰.الإمامُ عليٌّ عليه السلامـ في وَصِيَّتِهِ لاِبنِهِ الحُسَينِ عليه السلام ـ: اُوصيكَ بِتَقوَى اللّهِ في الغِنى و الفَقرِ ......... و بِالعَدلِ عَلَى الصَّديقِ و العَدُوِّ . ^۲

۱۲۱۴۱.عنه عليه السلامـ في وَصِيَّتِهِ لاِبنِهِ الحَسَنِ عليه السلام ـ: اُوصيكَ يا بُنَيَّ بِالصَّلاةِ عِندَ وَقتِها ......... و العَدلِ في الرِّضا و الغَضَبِ . ^۳

2514

سفارش به رفتار عادلانه با دشمن و در هنگام خشم

قرآن:

«اى كسانى كه ايمان آورده ايد براى خدا قيام كنيد و به عدل گواهى دهيد و دشمنى با يك گروه وادارتان نكند كه عدالت نورزيد. عدالت ورزيد كه آن به تقوا نزديكتر است و از خدا بترسيد. همانا خدا به هر كارى كه مى كنيد آگاه است».

حديث:

۱۲۱۴۰.امام على عليه السلامـ در سفارش به فرزند بزرگوارش حسين عليه السلام ـفرمود : تو را سفارش مى كنم به پرواى از خدا در روزگار توانگرى و تهيدستى ......... و به رعايت عدالت با دوست و دشمن.

۱۲۱۴۱.امام على عليه السلامـ در سفارش به فرزند بزرگوارش حسن عليه السلام ـفرمود : فرزندم! تو را سفارش مى كنم به گزاردن نماز در وقتش ......... و رعايت عدالت در خشنودى و خشم.

۱۲۱۳۸.عنه عليه السلامـ لَمّا سُئلَ : بِمَ تُعرَفُ عَدالَةُ الرَّجُلِ حَتّى تُقبَلَ شَهادَتُهُ ؟ ـ: أن تَعرِفوهُ بِالسَّترِ و العَفافِ و الكَفِّ عَنِ البَطنِ و الفَرجِ و اليَدِ و اللِّسانِ، و يُعرَفَ بِاجتِنابِ الكَبائرِ الَّتي أوعَدَ اللّهُ عَلَيها النّارَ مِن شُربِ الخَمرِ، و الزِّنا، و الرِّبا، و عُقوقِ الوالِدَينِ، و الفِرارِ مِنَ الزَّحفِ و غَيرِ ذلكَ، و الدّالّ على ذلكَ كُلِّهِ و السَّاتِر لجَميعِ عُيوبِهِ ـ حَتّى يَحرُمَ عَلَى المُسلِمينَ تَفتيشُ ما وَراءَ ذلكَ مِن عَثَراتِهِ و غِيبَتِهِ، و يَجِبُ عَلَيهِم تَوَلِّيهِ و إظهارُ عَدالَتِهِ في النّاسِ ـ المُتَعاهِد لِلصَّلَواتِ الخَمسِ إذا وَاظَبَ عَلَيهِنَّ وَ حافَظَ مَواقيتَهُنَّ بِإحضارِ جَماعَةِ المُسلِمينَ، و أن لا يَتَخَلَّفَ عَن جَماعَتِهِم وَ مُصَلاّهُم إلاّ مِن عِلّةٍ . ^۱

۱۲۱۳۹.الأمالي للصدوق عن عَلقَمَةَ :قالَ الصّادِقُ جَعفرُ بنُ محمّدٍ عليه السلام و قَد قلتُ لهُ : يَابن رَسولِ اللّه ، أخبرني مَن تُقبَلُ شهادتُهُ و مَن لا تُقبلُ شهادتُه، فقالَ : كُلُّ مَن كانَ عَلى فِطرَةِ الإسلامِ جازَت شَهادَتُه .
قالَ : فقُلتُ لَهُ : تُقبَلُ شَهادَةُ المُقتَرِفِ للذُّنوبِ ؟ فقالَ : يا عَلقَمَةُ، لَو لَم تُقبَلْ شَهادَةُ المُقتَرِفينَ لِلذُّنوبِ لَما قُبِلَت إلاّ شَهاداتُ الأنبِياءِ و الأوصِياءِ صلوات اللّه عليهم؛ لِأنَّهُم هُمُ المَعصومونَ . ^۲

۱۲۱۳۸.امام صادق عليه السلامـ در پاسخ به اين سؤال كه از چه طريق عدالت آدمى شناخته مى شود، تا در نتيجه شهادتش پذيرفته شود ـفرمود : او را به داشتن حيا و پاكدامنى و نگهداشتن شكم و شهوت و دست و زبان [از حرام و ناروا ]بشناسيد. و همچنين با دورى كردن از گناهان كبيره، كه خداوند بر آنها وعده آتش داده است؛ مانند شرابخوارى، زنا، ربا خوارى، نافرمانى از پدر و مادر، فرار از ميدان جهاد و جز اينها شناخته مى شود. كسى كه همه اين امور را از خود نشان دهد و تمام عيبهايش را پوشيده نگه دارد ـ به طورى كه كنجكاوى از ديگر لغزشهاى او و غيبت كردن از وى، بر مسلمانان حرام و به دوستى گرفتن او و آشكار كردن عدالتش در ميان مردم، بر آنان واجب و لازم آيد ـ و به نمازهاى پنجگانه برسد، يعنى بر اين نمازها مواظبت كند، و با حاضر شدن در جماعت مسلمانان، آنها را به موقع بخواند و از حضور در جماعت و مصلاّى آنان سرباز نزند، مگر عذرى داشته باشد [او را عادل بدانيد].

۱۲۱۳۹.الأمالى للصدوقـ به نقل از علقمه ـ: به امام صادق عليه السلام عرض كردم : اى پسر رسول خدا! شهادت چه كسى قبول مى شود و شهادت چه كسى قبول نمى شود؟ حضرت فرمود : هركه بر سرشت اسلام باشد، شهادت دادنش جايز است. عرض كردم: آيا شهادت گنهكار پذيرفته مى شود؟ حضرت فرمود: اى علقمه! اگر بنا باشد شهادت دادن گنهكاران پذيرفته نشود، در اين صورت جز شهادت پيامبران و اوصيا پذيرفته نخواهد شد؛ زيرا تنها اينان از گناه پاكند.