2604

عِلمُه لا يوصَفُ

۱۲۵۹۷.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :عَلِمَها لا بِأداةٍ ^۱ لا يَكونُ العِلمُ إلاّ بِها، و لَيسَ بَينَهُ و بَينَ مَعلومِهِ عِلمٌ غَيرُهُ كانَ عالِما لِمَعلومِهِ . ^۲

۱۲۵۹۸.الإمامُ الكاظمُ عليه السلام :عِلمُ اللّهِ لا يُوصَفُ مِنهُ بِأينَ ، و لا يُوصَفُ العِلمُ مِنَ اللّهِ بِكَيفَ ، و لا يُفرَدُ العِلمُ مِنَ اللّهِ ، و لا يُبانُ اللّهُ مِنهُ ، و لَيسَ بَينَ اللّهِ و بَينَ عِلمِهِ حَدٌّ . ^۳

۱۲۵۹۹.الإمامُ الرِّضا عليه السلام :انَّما سُمِّيَ اللّهُ تَعالى بِالعِلمِ بِغَيرِ عِلمٍ حادِثٍ عَلِمَ بِهِ الأشياءَ ، استَعانَ بِهِ عَلى حِفظِ ما يَستَقبِلُ مِن أمرِهِ . ^۴

2605

عادِلٌ

الكتاب :

إنَّ اللّهَ لا يَظْلِمُ مِثْقالَ ذَرَّةٍ وَ إنْ تَكُ حَسَنَةً يُضاعِفْها وَ يُؤْتِ مِنْ لَدُنْهُ أجْرا عَظِيما» ^۵ . ^۶

2604

علم خدا در وصف نگنجد

۱۲۵۹۷.امام على عليه السلام :علم او به چيزها نه به واسطه ابزارى است كه جز با آن علم حاصل نمى شود. ميان خدا و معلومش علمى جز خود او نيست كه به واسطه آن به معلومش علم پيدا كند.

۱۲۵۹۸.امام كاظم عليه السلام :علم خدا، با صفت «از كجاست؟» وصف نمى شود. علم خدا با صفت «چگونه» توصيف نمى گردد؛ نه علم از خدا جدا مى شود و نه خدا از علم؛ و ميان خدا و علم او حدّى نيست.

۱۲۵۹۹.امام رضا عليه السلام :خداوند متعال به علم موصوف شده است نه به علمى حادث كه با آن اشياء را بداند و براى كار آينده اش از آن كمك بگيرد.

2605

خدا دادگر است

قرآن:

«خداوند ذرّه اى ستم نمى كند. اگر نيكيى باشد آن را دو چندان مى كند و از جانب خود مزدى بزرگ مى دهد» ^۷ .

2603

عِلمُهُ بِما كانَ كعِلمِهِ بِما يَكونُ

۱۲۵۹۲.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :عِلمُهُ بِالأمواتِ الماضينَ كَعِلمِهِ بِالأحياءِ الباقينَ ، و عِلمُهُ بِما في السَّماواتِ العُلى كعِلمِهِ بِما في الأرَضينَ السُّفلى . ^۱

۱۲۵۹۳.عنه عليه السلام :أحاطَ بِالأشياءِ عِلما قَبلَ كَونِها ، فلَم يَزدَدْ بِكَونِها عِلما ، عِلمُهُ بِها قَبلَ أن يُكَوّنَها كعِلمِهِ بَعدَ تَكوينِها . ^۲

۱۲۵۹۴.عنه عليه السلام :كُلُّ غَيبٍ عِندَكَ شَهادَةٌ . ^۳

۱۲۵۹۵.الإمامُ الباقرُ عليه السلام :لَم يَزَلْ عالِما بِما يَكونُ، فعِلمُهُ بِهِ قَبلَ كَونِهِ كعِلمِهِ بِهِ بَعدَ كَونِهِ . ^۴

۱۲۵۹۶.الإمامُ الصّادقُ عليه السلامـ لَمّا سُئلَ عَن عِلمِ اللّهِ بِما كانَ و ما هُوَ كائنٌ قَبلَ تَكوينِ السَّماواتِ و الأرضِ ـ: بَلى ، قَبلَ أن يَخلُقَ السَّماواتِ و الأرضَ . ^۵

(انظر) معرفة اللّه : باب 2601 حديث 12586 .

2603

علم خدا به گذشته بسان علم اوست به آينده

۱۲۵۹۲.امام على عليه السلام :علم او به مردگان گذشته همچون علم او به زندگان آينده است و علم او به آنچه در آسمانهاى برين است، همانند علم اوست به آنچه در زمينهاى زيرين است.

۱۲۵۹۳.امام على عليه السلام :پيش از پديد آوردن اشياء به آنها علم داشته است؛ بنا بر اين، بعد از پديد آمدنشان بر علم او چيزى افزون نشد. علم او به اشياء، پيش از آن كه به وجود آيند، همانند علم اوست به آنها بعد از پديد آوردنشان.

۱۲۵۹۴.امام على عليه السلام :هر پنهانى پيش تو آشكار است.

۱۲۵۹۵.امام باقر عليه السلام :خدا به آنچه پديد مى آيد، هميشه عالم بوده است. پس، علم او به اشياء پيش از بود شدنشان، مانند علم اوست به آنها بعد از پديد آمدنشان.

۱۲۵۹۶.امام صادق عليه السلامـ در پاسخ به اين پرسش كه آيا خدا پيش از آفرينش آسمانها و زمين به آنچه بوده و آنچه پديد مى آيد علم داشته است ـفرمود : آرى، پيش از آن كه آسمانها و زمين را بيافريند [به همه چيز علم داشته است].