(انظر) كتابي باللّغة الفارسيّة «عدل در جهان بينى توحيد» .
الميزان في تفسير القرآن : 15 / 324 «كلام في معنى نفي
ص الظلم عنه تعالى» .

2606

مَعنَى الاعتِقادِ بِالعَدلِ

۱۲۶۰۶.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :ما عَرَفَ اللّهَ مَن شَبَّهَهُ بِخَلقِهِ ، و لا وَصَفَهُ بِالعَدلِ مَن نَسَبَ إلَيهِ ذُنوبَ عِبادِهِ . ^۱

۱۲۶۰۷.الإمامُ عليٌّ عليه السلامـ لَمّا سُئلَ عنِ العَدلِ ـ: العَدلُ ألاّ تَتَّهِمَهُ . ^۲

۱۲۶۰۸.الإمامُ الصّادقُ عليه السلامـ و قد سُئلَ عَن أساسِ الدِّينِ ـ: التَّوحيدُ و العَدلُ . . . أمّا التَّوحيدُ فأن لا تُجَوِّزَ عَلى رَبِّكَ ما جازَ عَلَيكَ ، و أمّا العَدلُ فأن لا تَنسِبَ إلى خالِقِكَ ما لامَكَ عَلَيهِ . ^۳

2606

معناى اعتقاد داشتن به عدل خدا

۱۲۶۰۶.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :خداى را نشناخت آن كه او را به آفريدگانش مانند كرد و او را به عدالت وصف نكرد آن كه گناهان بندگانش را به وى نسبت داد.

۱۲۶۰۷.امام على عليه السلامـ در پاسخ به اين پرسش كه عدل چيست؟ ـفرمود : عدل، آن است كه خدا را متهم نكنى.

۱۲۶۰۸.امام صادق عليه السلامـ در پاسخ به پرسش از بنياد دين ـفرمود : بنياد دين توحيد و عدل است. توحيد به اين معناست كه آنچه را درباره خودت روا مى دانى درباره پروردگارت روا نشمارى و معناى عدل اين است كه آنچه را آفريدگارت به سبب آنها تو را نكوهش كرده است، به او نسبت ندهى.

«شَهِدَ اللّهُ أنَّهُ لا إلهَ إلاَّ هُوَ وَ الْمَلائِكَةُ وَ اُولُوا الْعِلْمِ قائِما بِالْقِسْطِ لا إلهَ إلاَّ هُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ» . ^۱

الحديث :

۱۲۶۰۰.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :و أشهَدُ أنَّهُ عَدلٌ عَدَلَ ، و حَكَمٌ فَصَلَ . ^۲

۱۲۶۰۱.عنه عليه السلام :الّذي صَدَقَ في مِيعادِهِ ، و ارتَفَعَ عَن ظُلمِ عِبادِهِ ، و قامَ بِالقِسطِ في خَلقِهِ ، و عَدَلَ عَلَيهِم في حُكمِهِ . ^۳

۱۲۶۰۲.عنه عليه السلام :الّذي عَظُمَ حِلمُهُ فعَفا ، و عَدَلَ في كُلِّ ما قَضى . ^۴

۱۲۶۰۳.عنه عليه السلام :ما كانَ قَومٌ قَطُّ في غَضِّ نِعمَةٍ مِن عَيشٍ فزالَ عَنهُم إلاّ بِذُنوبٍ اجتَرَحوها ؛ لأنَّ اللّهَ لَيسَ بِظلاّمٍ لِلعَبيدِ . ^۵

۱۲۶۰۴.الإمامُ زينَ العابدينُ عليه السلامـ في الدُّعاءِ ـ: فكُلُّ البَرِيَّةِ مُعتَرِفَةٌ بِأنَّكَ غَيرُ ظالِمٍ لِمَن عاقَبتَ ، و شاهِدَةٌ بأنَّكَ مُتَفَضِّلٌ عَلى مَن عافَيتَ . ^۶

۱۲۶۰۵.قصص الأنبياء :قالَ عُزَيرٌ عليه السلام : يا رَبِّ ، إنّي نَظَرتُ في جَميعِ اُمورِكَ و إحكامِها فعَرَفتُ عَدلَكَ بِعَقلي ، و بَقِيَ بابٌ لَم أعرِفْهُ : إنَّكَ تَسخَطُ عَلى أهلِ البَلِيَّةِ فتَعُمُّهُم بِعَذابِكَ و فيهِمِ الأطفالُ ! ......... فقيلَ لَهُ : يا عُزَيرُ ، إنَّ القَومَ إذا استَحَقُّوا عَذابي قَدَّرتُ نُزولَهُ عِندَ انقِضاءِ آجالِ الأطفالِ ، فماتَ اُولئكَ بِآجالِهِم و هَلَكَ هؤلاءِ بِعَذابي . ^۷

«خدا و فرشتگان و دانشمندان گواهى مى دهند كه خدايى جز او نيست و برپا دارنده عدل است. خدايى جز او نيست كه عزيز و حكيم است».

حديث:

۱۲۶۰۰.امام على عليه السلام :گواهى مى دهم كه خداوند دادگرى است كه به عدل رفتار كرده و داورى است كه حق و باطل را از هم جدا ساخته است.

۱۲۶۰۱.امام على عليه السلام :خدايى است كه در وعده خويش راست گوست و بالاتر از آن است كه به بندگانش ستم كند و در ميان آفريدگانش به عدل رفتار كرد و در حكم خويش با آنها دادگرى نمود.

۱۲۶۰۲.امام على عليه السلام :خدايى كه بردباريش زياد است و مى بخشد و در آنچه حكم كرده، عدالت ورزيده است.

۱۲۶۰۳.امام على عليه السلام :هرگز نعمت و رفاه زندگى از مردمى گرفته نشد، مگر به سبب گناهانى كه مرتكب شدند؛ چرا كه خداوند به بندگانش ستم نمى كند.

۱۲۶۰۴.امام زين العابدين عليه السلامـ در دعا ـگفت : آفريدگان همه معترفند كه تو هر كس را كيفر دهى ستمكار نيستى و گواهند بر اين كه هر كس را ببخشى، از روى فضل و كرم توست.

۱۲۶۰۵.قصص الأنبياء :عُزَير عليه السلام عرض كرد : پروردگارا! من در تمام كارهاى تو و استوارىِ آنها انديشيدم و با خِردم به عدالت تو پى بردم، اما يك موضوع هست كه نمى توانم آن را بفهمم و آن اين است كه تو بر سزامندانِ بلا خشم مى گيرى ولى عذاب خود را شامل همگان از جمله كودكان آنها نيز مى گردانى [چرا]؟ ......... گفته شد: اى عزير! هرگاه مردمى سزاوار عذاب من شوند، فرود آمدن آن را در زمانى مقدّر مى كنم كه عمر كودكان نيز به سر آمده باشد. در نتيجه، كودكان بر اثر سر آمدن عمرشان مى ميرند و گنهكاران بر اثر عذاب من. ^۸