۱۲۶۱۷.الإمامُ الرِّضا عليه السلام :الحَمدُ للّهِِ فاطِرِ الأشياءِ إنشاءً ، و مُبتَدِعِها ابتِداءً بِقُدرَتِهِ و حِكمَتِهِ ، لا مِن شَيءٍ فَيَبطُلَ الاختِراعُ ، و لا لِعِلَّةٍ فلا يَصِحَّ الابتِداعُ ، خَلَقَ ما شاءَ كَيفَ شاءَ . ^۱

(انظر) معرفة اللّه : باب 2588 . بحار الأنوار : 4 / 147 باب 5 .

2609

قادِرٌ

الكتاب :

ما نَنْسَخْ مِنْ آيَةٍ أوْ نُنْسِها نَأْتِ بِخَيْرٍ مِنْها أوْ مِثْلِها أَ لَمْ تَعْلَمْ أنَّ اللّهَ عَلى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ» . ^۲

الحديث :

۱۲۶۱۸.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :و كُلُّ قادِرٍ غَيرَهُ يَقدِرُ و يَعجُزُ . ^۳

۱۲۶۱۹.عنه عليه السلام :كُلُّ قادِرٍ غَيرَ اللّهِ سُبحانَهُ مَقدورٌ . ^۴

۱۲۶۱۷.امام رضا عليه السلام :ستايش خداى را سزد كه با قدرت و حكمت خويش اشياء را آفريد و ابداع كرد نه از چيزى ديگر كه اختراع صادق نيايد و نه به علّتش تا در نتيجه، ابداعى در كار نباشد. او آفريد هر آنچه كه خواست و هر گونه كه خواست.

2609

خدا تواناست

قرآن:

«هيچ آيه اى را منسوخ يا ترك نمى كنيم، مگر اين كه بهتر از آن يا همانندش را مى آوريم. آيا نمى دانى كه خدا بر هر كارى تواناست».

حديث:

۱۲۶۱۸.امام على عليه السلام :هر توانايى، جز او، آميخته اى از توانايى و ناتوانى است.

۱۲۶۱۹.امام على عليه السلام :هر قادرى، جز خداوند سبحان، مقدور است.

۱۲۶۱۶.الإمامُ الكاظمُ عليه السلامـ و قَد سُئلَ عن خالِقٍ غَيرِ الخالِقِ الجَليلِ ـ: إنَّ اللّهَ تَبارَكَ و تَعالى يَقولُ : «تَبارَكَ اللّهُ أحسَنُ الخالِقينَ» فقَد أخبَرَ أنَّ في عِبادِهِ خالِقينَ و غَيرَ خالِقينَ ، مِنهُم عيسى صَلَّى اللّهُ عَلَيهِ خَلَقَ مِنَ الطِّينِ كهَيئَةِ الطَّيرِ بِإذنِ اللّهِ فنَفَخَ فيهِ فصارَ طائرا بإذنِ اللّهِ ، و السّامِرِيُّ خَلَقَ لَهُم عِجلاً جَسَدا لَهُ خُوارٌ . ^۱

بيان : في «الميزان في تفسير القرآن» : وَصفُه تعالى بأحسن الخالقين يدلّ على عدم اختصاص الخلق به ، و هو كذلك ؛ لِما تقدّم أنّ معناه التقدير ، و قياس الشيء من الشيء لا يختصّ به تعالى ، و في كلامه تعالى من الخلق المنسوب إلى غيره قوله:
«و إذ تَخلُقُ مِنَ الطِّينِ كهَيئَةِ الطَّيرِ»^۲ و قوله: «و تَخلُقونَ إفكا»^۳ . ^۴

۱۲۶۱۶.امام كاظم عليه السلامـ در پاسخ به اين پرسش كه آيا آفريننده اى جز آفريدگار بزرگ وجود دارد؟ ـفرمود : خداوند تبارك و تعالى مى فرمايد: «در خور تعظيم است خدا كه بهترين آفرينندگان است»، پس خبر داده است كه در ميان بندگانش نيز آفريننده و غير آفريننده وجود دارد. از جمله عيسى عليه السلام كه به اذن خدا، از گِل تنديس پرنده اى ساخت و در آن دميد و به اذن خدا، آن تنديس به پرنده واقعى تبديل شد. سامرى نيز براى بنى اسرائيل تنديس گوساله اى ساخت كه بانگ گاو سر مى داد.

توضيح :

تفسير الميزان: توصيف خداوند متعال با وصف «بهترين آفرينندگان» نشانگر آن است كه آفريدن اختصاص به او ندارد. واقعيت نيز چنين است؛ زيرا، چنان كه گذشت، خلقت به معناى تقدير و اندازه گيرى است و تقدير و اندازه گرفتن چيزى از روى چيز ديگر اختصاص به خداوند متعال ندارد. از جمله مواردى كه در قرآن، آفريدن به غير خداوند متعال نسبت داده شده، يكى اين آيه است: «و آن گاه كه از گل چيزى به شكل پرنده مى آفريدى» و نيز اين آيه: «و دروغ مى آفرينيد».