۱۳۰۷۶.الإمامُ الكاظمُ عليه السلامـ مِن وَصِيَّتِهِ لِهِشامٍ ـ: إن خالَطتَ النّاسَ فإنِ استَطَعتَ أن لا تُخالِطَ أحَدا مِنهُم إلاّ مَن كانَت يَدُكَ عَلَيهِ العُليا فَافعَلْ . ^۱

2681

أدَبُ العِشرَةِ مَعَ الأهلِ

الكتاب :

يا أيُّها الَّذِينَ آمَنُوا لا يَحِلُّ لَكُمْ أنْ تَرِثُوا النِّساءَ كَرْها وَ لا تَعْضُلُوهُنَّ لِتَذْهَبُوا بِبَعْضِ ما آتَيْتُمُوهُنَّ إلاَّ أنْ يَأْتِينَ بِفاحِشَةٍ مُبَيِّنَةٍ وَ عاشِرُوهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ فَإنْ كَرِهْتُمُوهُنَّ فَعَسَى أنْ تَكْرَهُوا شَيْئا وَ يَجْعَلَ اللّهُ فِيهِ خَيْرا كَثِيرا» . ^۲

وَ أْمُرْ أهْلَكَ بِالصَّلاَةِ وَ اصْطَبِرْ عَلَيْها لاَ نَسْألُكَ رِزْقا نَحْنُ نَرْزُقُكَ وَ الْعاقِبَةُ لِلتَّقْوَى» . ^۳

وَ كانَ يَأْمُرُ أهْلَهُ بِالصَّلاةِ وَ الزَّكاةِ وَ كانَ عِنْدَ رَبِّهِ مَرْضِيّا» . ^۴

يا أيُّها الَّذِينَ آمَنُوا لا تُلْهِكُمْ أمْوَالُكُمْ وَ لا أَوْلادُكُمْ عَنْ ذِكْرِ اللّهِ وَ مَنْ يَفْعَلْ ذلِكَ فَاُولئِكَ هُمُ الْخاسِرُونَ» . ^۵

الحديث :

۱۳۰۷۷.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :إنَّ الرَّجُلَ لَيُدرِكُ بالحِلمِ دَرَجَةَ الصّائمِ القائمِ ، و إنَّهُ لَيُكتَبُ جَبّارا و لا يَملِكُ إلاّ أهـلَ بَيتِـهِ . ^۶

۱۳۰۷۶.امام كاظم عليه السلامـ در سفارش به هشام ـفرمود : هرگاه با مردم معاشرت كردى، اگر توانستى كه در معاشرت با هر يك از آنان دست برتر داشته باشى چنين كن.

2681

آداب معاشرت با خانواده

قرآن:

«اى كسانى كه ايمان آورده ايد! شما را روا نيست كه زنان را برخلاف ميلشان به ارث ببريد و براى بازستاندن قسمتى از آن چه را كه به آنها داده ايد بر آنان سخت مگيريد، مگر اين كه مرتكب فحشايى آشكار و ثابت شده گردند. و با آنان به نيكويى رفتار كنيد و اگر خوشايندتان نبودند چه بسا چيزهايى كه خوشايند شما نيست در حالى كه خدا خير كثيرى در آن نهاده است».

«كسان خود را به نماز فرمان ده و خود در آن كار پاى بفشر. از تو روزى نمى خواهيم. ما به تو روزى مى دهيم و عاقبت نيك از آن پرهيزگاران است».

«و خاندان خود را به نماز و زكات فرمان مى داد و نزد پروردگارش شايسته و پسنديده بود».

«اى كسانى كه ايمان آورده ايد! اموال و اولادتان شما را از ياد خدا باز ندارد كه هر كه چنين كند زيانكار است».

حديث:

۱۳۰۷۷.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :همانا مرد ، با بردبارى به مرتبه روزه گير شب زنده دار مى رسد و [با بدرفتارى] جبّار قلمداد مى شود، در حالى كه بر كسى جز خانواده خود فرمان نمى راند.

۱۳۰۷۰.عنه عليه السلامـ في وَصِيَّتِه لِبَنيـهِ عِنـدَ احتِضارِهِ ـ: يا بَنِيَّ ، عاشِروا النّاسَ عِشرَةً إن غِبتُم حَنُّوا إلَيكُم ، و إن فُقِدتُم بَكَوا عَلَيكُم . ^۱

۱۳۰۷۱.عنه عليه السلامـ كانَ يَقولُ ـ: لِيَجتَمِعْ في قَلبِكَ الافتِقارُ إلَى النّاسِ ، و الاستِغناءُ عَنهُم، يَكونُ افتِقارُكَ إلَيهِم في لينِ كَلامِكَ و حُسنِ بِشرِكَ، و يَكونُ استِغناؤكَ عَنهُم في نَزاهَةِ عِرضِكَ و بَقاءِ عِزِّكَ . ^۲

۱۳۰۷۲.عنه عليه السلام :زُهدُكَ في راغِبٍ فيكَ نُقصانُ حَظٍّ ، و رَغبَتُكَ في زاهِدٍ فيكَ ذُلُّ نَفْسٍ . ^۳

۱۳۰۷۳.الإمامُ الباقرُ عليه السلام :صَلاحُ شَأنِ النّاسِ التَّعايُشُ و التّعاشُرُ مِل ءَ مِكيالٍ : ثُلثاهُ فِطَنٌ ، و ثُلثٌ تَغافُلٌ . ^۴

۱۳۰۷۴.عنه عليه السلام :مَن خالَطتَ فإنِ استَطَعتَ أن تَكونَ يَدُكَ العُليا عَلَيهِ فَافعَلْ . ^۵

۱۳۰۷۵.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام :مَن أكرَمَكَ فأكرِمهُ ، و مَنِ استَخَفَّ بِكَ فأكرِم نَفسَكَ عَنهُ . ^۶

۱۳۰۷۰.امام على عليه السلامـ در سفارش به فرزندان خود به هنگام احتضار ـفرمود : فرزندان من! با مردم چنان معاشرت كنيد كه اگر شما را نديدند مشتاق ديدنتان باشند و هر گاه مُرديد بر شما بگريند.

۱۳۰۷۱.امام على عليه السلام پيوسته مى فرمود:بايد نياز به مردم و بى نيازى از آنها، هر دو، در دلت جمع باشد، نيازت به آنها در نرم گويى و خوشرويى تو باشد و بى نيازيت از آنها در حفظ آبرو و نگهدارى عزّت و سر بلنديت.

۱۳۰۷۲.امام على عليه السلام :بى اعتنايى تو به كسى كه به تو راغب است كم سعادتى است و تمايل تو به كسى كه به تو بى رغبت است، خوارى نفس است.

۱۳۰۷۳.امام باقر عليه السلام :سامان يافتن كار مردم به اين است كه طورى با هم همزيستى و معاشرت كنند كه مانند پيمانه اى باشند كه دو سومش هوشيارى و يك سومش ناديده گرفتن و چشم پوشى است .

۱۳۰۷۴.امام باقر عليه السلام :هر گاه با كسى معاشرت كردى، اگر توانستى دست برتر بر او داشته باشى، چنين باش.

۱۳۰۷۵.امام صادق عليه السلام :هر كه تو را گرامى داشت، او را گرامى بدار و هركه تو را خوار شمرد، خودت را از او منزّه و بر كنار بدار.