۱۱۸۹۹.عنه عليه السلامـ في صِفَةِ الإسلامِ ـ: فجَعَلَهُ ......... آيَةً لِمَن تَوَسَّمَ، و تَبصِرَةً لِمَن عَزَمَ، وَ عِبرَةً لِمَنِ اتَّعَظَ . ^۱

۱۱۹۰۰.كنز الفوائد :رويَ أنّ أميرَ المؤمنينَ عليه السلام مَرَّ عَلَى المَدائنِ فلَمّا رَأى آثارَ كِسرى و قُربَ خَرابِها ، قالَ رَجُلٌ مِمَّن مَعَهُ :

جَرَتِ الرِّياحُ عَلى رُسومِ دِيارِهِم
فكَأَنَّهُـم كانـوا عَلى ميعـادِ
فقالَ أميرُ المؤمنين عليه السلام أ فَلا قُلتَ: «كَمْ تَرَكُوا مِنْ جَنّاتٍ وَ عُيونٍ* و زُروعٍ و مَقامٍ كريمٍ * و نَعْمَةٍ كَانوا فيها فاكِهينَ * كَذلِكَ و أَورَثْناها قَوما آخَرينَ * فَما بَكَتْ عَلَيهِمُ السَّماءُ و الأرضُ و ما كانوا مُنظَرينَ»^۲ ؟! ^۳

2471

كَثرَةُ العِبَرِ و قِلَّةُ الاعتِبارِ

۱۱۹۰۱.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :ما أكثَرَ العِبَرَ، و أقَلَّ الاعتِبارَ! ^۴

۱۱۸۹۹.امام على عليه السلامـ در توصيف اسلام ـفرمود : خداوند اسلام را ......... نشانه اى قرار داد براى كسى كه جوياى نشان است و مايه بينش براى كسى كه مصمّم [به پيمودن راه راست و انجام كارهاى نيك] است و عبرت، براى كسى كه پند پذير است.

۱۱۹۰۰.كنز الفوائد:روايت شده است كه امير المؤمنين عليه السلام از مداين مى گذشت. چون آثار كسرا و نزديك شدن ويرانى آن را ديد، مردى از همراهان آن حضرت اين شعر را بر خواند:

بادها بر ويرانه خانه هايشان وزيد
گويى آنان بر سر وعده گاه بودند
امير المؤمنين عليه السلام فرمود: چرا [اين آيه را ]نمى گويى: «بعد از خود چه باغها و چشمه ها بر جاى گذاشتند. و چه كشتزارها و خانه هاى مجلّل . و نعمتى كه در آن غرق شادمانى بودند. بدين سان بودند و ما آن نعمتها را به مردمى ديگر وا گذاشتيم. نه آسمان بر آنها گريست و نه زمين ، و از مهلت داده شدگان نبودند؟»

2471

عبرتها بسيار است و عبرت گرفتن اندك

۱۱۹۰۱.امام على عليه السلام :وه كه چه بسيار است عبرتها و چه اندك است عبرت گرفتن!

۱۱۸۹۳.عنه عليه السلام :و اعتَبِروا بِما قَد رَأيتُم مِن مَصارِعِ القُرون قَبلَكُم، قَد تَزايَلَت أوصالُهُم، و زالَـت أبصارُهُم و أسماعُهُم، و ذَهَبَ شَرَفُهُم و عِزُّهُم، و انقَطَعَ سُرورُهُم و نَعيمُهُم . ^۱

۱۱۸۹۴.عنه عليه السلام :فاعتَبِروا بِما كانَ مِن فِعلِ اللّهِ بِإبليسَ؛ إذ أحبَطَ عَمَلَهُ الطَّويلَ، وَ جَهدَهُ الجَهيدَ (الجَميلَ) . ^۲

۱۱۸۹۵.عنه عليه السلام :فاعتَبِروا بِما أصابَ الاُمَمَ المُستَكبِرينَ مِن قَبلِكُم؛ مِن بأسِ اللّهِ و صَوْلاتِه و وَقائعِهِ و مَثُلاتِه . ^۳

۱۱۸۹۶.عنه عليه السلام :فاعتَبِروا بِحال وُلْدِ إسماعيلَ و بَني إسحاقَ و بَني إسرائيلَ :، فما أشَدَّ اعتِدالَ الأحوالِ، و أقرَبَ اشتِباهَ الأمثالِ! ^۴

۱۱۸۹۷.عنه عليه السلام :فاعتَبِروا بِنُزولِكُم مَنازِلَ مَن كانَ قَبلَكُم، و انقِطاعِكُم عَن أوصَلِ (أصلِ ـ أهلِ) إخوانِكُم. ^۵

۱۱۸۹۸.عنه عليه السلامـ قَبلَ شَهادَتِه عَلى سَبيلِ الوَصِيَّةِ ـ: أنا بِالأمسِ صاحِبُكُم، و اليَومَ عِبرَةٌ لَكُم، و غَدا مُفارِقُكُم. ^۶

۱۱۸۹۳.امام على عليه السلام :از نابودى نسلهاى پيش از خود كه ديده ايد عبرت گيريد: بندهاى بدنشان از هم گسيخت و چشمها و گوشهايشان نابود شد و شُكوه و شوكتشان از ميان رفت و شادى و نعمتشان، به سر رسيد.

۱۱۸۹۴.امام على عليه السلام :از رفتار خدا با ابليس پند گيريد، آن گاه كه عمل طولانى مدت و كوشش توان فرسايش را بر باد داد.

۱۱۸۹۵.امام على عليه السلام :از عذاب خدا و يورشها و بلاها و كيفرهاى او كه بر سر ملتهاى گردن كش پيش از شما آمده است، درس گيريد.

۱۱۸۹۶.امام على عليه السلام :از حال و روز فرزندان اسماعيل و پسران اسحاق و پسران اسرائيل عليهم السلام پند گيريد؛ زيرا كه سرگذشتها سخت همسانند و داستانها[ى گذشتگان ]همانندىِ بس نزديكى دارند!

۱۱۸۹۷.امام على عليه السلام :از اين كه جايگزين پيشينيان خود شده ايد و از نزديكترين برادران خود جدا شده ايد [و مى شويد] پند گيريد.

۱۱۸۹۸.امام على عليه السلامـ در سفارشى پيش از شهادتش ـفرمود: من تا ديروز يار و همدم شما بودم و امروز مايه عبرت شمايم و فردا از شما جدايم.