۱۳۴۳۴.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :العَقلُ أقوى أساسٍ . ^۱

۱۳۴۳۵.عنه عليه السلام :العَقلُ مَركَبُ العِلمِ ، العِلمُ مَركَبُ الحِلمِ . ^۲

۱۳۴۳۶.عنه عليه السلام :العَقلُ مُنَزِّهٌ عَنِ المُنكَرِ آمِرٌ بِالمَعروفِ . ^۳

۱۳۴۳۷.عنه عليه السلام :العَقلُ مُصلِحُ كُلِّ أمرٍ . ^۴

۱۳۴۳۸.عنه عليه السلام :بِالعَقلِ صَلاحُ كُلِّ أمرٍ . ^۵

۱۳۴۳۹.عنه عليه السلام :العَقلُ حُسامٌ قاطِعٌ . ^۶

۱۳۴۴۰.عنه عليه السلام :العَقلُ ثَوبٌ جَديدٌ لا يَبلى . ^۷

۱۳۴۴۱.عنه عليه السلام :العَقلُ رُقِيٌّ إلى عِلِّيِّينَ . ^۸

۱۳۴۴۲.عنه عليه السلام :العَقلُ رَسولُ الحَقِّ . ^۹

۱۳۴۴۳.عنه عليه السلام :العَقلُ أفضَلُ مَرجُوٍّ ، الجَهلُ أنكى عَدُوٍّ. ^۱۰

۱۳۴۴۴.عنه عليه السلام :العَقلُ يُحسِنُ الرَّوِيَّةَ . ^۱۱

۱۳۴۴۵.عنه عليه السلام :العَقلُ يوجِبُ الحَذَرَ ، الجَهلُ يَجلِبُ الغَرَرَ . ^۱۲

۱۳۴۳۴.امام على عليه السلام :خرد، محكمترين پايه است.

۱۳۴۳۵.امام على عليه السلام :خرد، مَركَب دانايى است؛ دانايى مركب بردبارى است.

۱۳۴۳۶.امام على عليه السلام :خرد از زشت كارى دور مى گرداند و به نيكيها فرا مى خواند.

۱۳۴۳۷.امام على عليه السلام :خرد، سامان دهنده هر كارى است.

۱۳۴۳۸.امام على عليه السلام :درستى و سامان يافتن هر كارى، با خرد ميسّر است.

۱۳۴۳۹.امام على عليه السلام :خرد، شمشيرى بُرنده است.

۱۳۴۴۰.امام على عليه السلام :خرد، جامه جديدى است كه كهنه نمى شود.

۱۳۴۴۱.امام على عليه السلام :خرد، به سوى علّيين بالا مى رود.

۱۳۴۴۲.امام على عليه السلام :خرد، فرستاده حق است.

۱۳۴۴۳.امام على عليه السلام :خرد، برترين چيزى است كه به او اميد بندند؛ نادانى زيانبارترين دشمن است.

۱۳۴۴۴.امام على عليه السلام :خرد، انديشه و نگرش را نيكو مى گرداند.

۱۳۴۴۵.امام على عليه السلام :خرد، موجب هشيارى و احتياط مى شود؛ نادانى، فريب خوردن و هلاكت مى آورد.

2737

ما خُلِقَ مِنهُ العَقلُ

۱۳۴۲۹.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :إنَّ اللّهَ خَلَقَ العَقلَ مِن نورٍ مَخزونٍ مَكنونٍ في سابِقِ عِلمِهِ الّذي لَم يَطَّلِعْ عَلَيهِ نَبِيٌّ مُرسَلٌ و لا مَلَكٌ مُقَرَّبٌ . ^۱

۱۳۴۳۰.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام :خَلَقَ اللّهُ تَعالى العَقلَ مِن أربَعَةِ أشياءَ : مِنَ العِلمِ ، و القُدرَةِ ، و النّورِ ، و المَشيئَةِ بِالأمرِ ، فجَعَلَهُ قائما بِالعِلمِ ، دائما في المَلَكوتِ . ^۲

(انظر) العقل : باب 2750، 2780 .
كلام المجلسيّ تحت عنوان «بسط كلام لتوضيح مرام»
بحار الأنوار: 1/ 99.

2738

العَقلُ أقوى أساسٍ

۱۳۴۳۱.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :قِوامُ المَرءِ عَقلُهُ ، و لا دِينَ لِمَن لا عَقلَ لَهُ . ^۳

۱۳۴۳۲.عنه صلى الله عليه و آله :إنَّ حَسَبَ المَرءِ دِينُهُ ، و مُروءَتَهُ خُلقُهُ ، و أصلَهُ عَقلُهُ . ^۴

۱۳۴۳۳.عنه صلى الله عليه و آله :مَثَلُ العَقلِ في القَلبِ كَمَثَلِ السِّراجِ في وَسَطِ البَيتِ . ^۵

2737

آنچه خرد از آن آفريده شده است

۱۳۴۲۹.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :خداوند خرد را از نورى آفريد كه در علم ازلى او اندوخته و نهفته بود و هيچ پيامبر مرسلى و هيچ فرشته مقرّبى از آن اطلاع نداشت.

۱۳۴۳۰.امام صادق عليه السلام :خداوند بزرگ عقل را از چهار چيز آفريد: از دانايى و توانايى و روشنايى و مشيّت به امر. پس، آن را به دانايى پايدار ساخت و در ملكوت پاينده.

2738

خرد محكمترين پايه است

۱۳۴۳۱.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :جانمايه آدمى خرد اوست و كسى كه خرد ندارد دين ندارد.

۱۳۴۳۲.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :افتخار انسان دين اوست و انسانيّتش خُلق [خوش] او و ريشه اش خرد او.

۱۳۴۳۳.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :حكايتِ خرد در دل، حكايتِ چراغ است در ميان خانه.