الحديث :

۱۳۶۳۴.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :اُفٍّ لَكُم ! لَقَد سَئمتُ عِتابَكُم ! أ رَضِيتُم بِالحَياةِ الدّنيا مِنَ الآخِرَةِ عِوَضا ؟! و بِالذُّلِّ مِنَ العِزِّ خَلَفا ؟! إذا دَعوتُكُم إلى جِهادِ عَدُوِّكُم دارَت أعيُنُكُم ، كَأنَّكُم مِنَ المَوتِ في غَمرَةٍ ، و مِنَ الذُّهولِ في سَكرَةٍ ، يُرتَجُ عَلَيكُم حِواري فتَعمَهونَ ، و كأنَّ قُلوبَكُم مَألوسَةٌ فأنتُم لا تَعقِلونَ ! ^۱

۱۳۶۳۵.عنه عليه السلامـ مِن كلامهِ لأهلِ الكوفةِ ـ: أيُّها القَومُ الشّاهِدَةُ أبدانُهُم ، الغائبَةُ عَنهُم عُقولُهُم ، المُختَلِفَةُ أهواؤهُم ، المُبتَلى بِهِم اُمَراؤهُم ، صاحِبُكُم يُطيعُ اللّهَ و أنتُم تَعصونَهُ ، و صاحِبُ أهلِ الشّامِ يَعصي اللّهَ و هُم يُطيعونَهُ ! ^۲

حديث:

۱۳۶۳۴.امام على عليه السلام :اُف بر شما! خسته شدم بس كه سرزنشتان كردم! آيا به جاى آخرت، به زندگى دنيا دل خوش كرده ايد؟ و به جاى عزّت، به خوارى تن داده ايد؟ هر گاه شما را به پيكار با دشمنتان فرا مى خوانم چشمانتان چنان [در كاسه] مى گردد كه گويى در چنگال مرگ گرفتار آمده ايد و در مستىِ گيجى و غفلت به سر مى بريد. باب گفتگوى من با شما بسته شده و شما سرگردانيد، گويى دلهايتان آميخته به جنون شده و از اين رو تعقّل نمى ورزيد.

۱۳۶۳۵.امام على عليه السلامـ در سخنانى به كوفيان ـفرمود : اى مردمى كه پيكرهايشان پيداست و خردهايشان از وجود آنها رخت بربسته است؛ خواهشها و اهدافشان گونه گونه است، اُمر ايشان به آنها گرفتار شده اند. زمامدار شما خدا را فرمان مى برد و شما او را نافرمانى مى كنيد، ولى زمامدار شاميان خدا را نافرمانى مى كند و آنها از او فرمان مى برند!

۱۳۶۳۳.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام :أنقَصُ النّاسِ عَقلاً مَن ظَلَمَ دونَهُ ، و لَم يَصفَحْ عَمَّنِ اعتَذَرَ إلَيهِ . ^۱

(انظر) العقل: باب 2773.

2766

مَن هُوَ لَيسَ بِعاقِلٍ

الكتاب :

لا يُقاتِلُونَكُمْ جَمِيعا إلاَّ فِي قُرىً مُحَصَّنَةٍ أوْ مِن وَراءِ جُدُرٍ بَأْسُهُمْ بَيْنَهُمْ شَدِيدٌ تَحْسَبُهُمْ جَمِيعا وَ قُلُوبُهُمْ شَتَّى ذلِكَ بِأنَّهُمْ قَوْمٌ لا يَعْقِلُونَ» . ^۲

وَ قالُوا لَوْ كُنّا نَسْمَعُ أوْ نَعْقِلُ ما كُنّا فِي أصْحابِ السَّعِيرِ» . ^۳

وَ إذا نادَيْتُمْ إلَى الصَّلاةِ اتَّخَذُوها هُزُوا وَ لَعِبا ذلِكَ بِأنَّهُمْ قَوْمٌ لا يَعْقِلُونَ» . ^۴

وَ إذا قِيلَ لَهُمُ اتَّبِعُوا ما أنْزَلَ اللّهُ قالُوا بَلْ نَتَّبِعُ ما ألْفَيْنا عَلَيْهِ آباءَنا أ وَ لَوْ كانَ آباؤُهُمْ لا يَعْقِلُونَ شَيْئا وَ لا يَهْتَدُونَ» . ^۵

وَ مَثَلُ الَّذِينَ كَفَرُوا كَمَثَلِ الَّذِي يَنْعِقُ بِما لا يَسْمَعُ إلاَّ دُعاءً وَ نِداءً صُمٌّ بُكْمٌ عُمْيٌ فَهُمْ لا يَعْقِلُونَ » . ^۶

۱۳۶۳۳.امام صادق عليه السلام :كم خردترين مردم، كسى است كه به فرو دست خود ستم كند و از كسى كه از او پوزش خواهد گذشت نكند.

2766

كسى كه خردمند به شمار نمى آيد

قرآن:

«آنان همه با شما نجنگند مگر در قريه هاى داراى استحكامات، يا از پس ديوار. آنان سخت با يكديگر دشمنند. تو يكدل مى پنداريشان و حال آن كه دلهايشان از هم جداست؛ زيرا كه آنان مردمى بى خردند».

«و گفتند: اگر مى شنيديم يا عقل خود را به كار مى برديم، از دوزخيان نبوديم».

«و چون بانگ نماز سر دهيد آن را به مسخره و بازيچه گيرند؛ زيرا آنان مردمى نا بخردند».

«چون به ايشان گفته شود كه از آنچه خدا فرو فرستاده است پيروى كنيد، گويند: نه. ما به همان راهى مى رويم كه پدرانمان را بر آن يافتيم. حتى اگر پدرانشان بى خرد و گمراه بوده اند»؟!

«مَثَل كافران، مَثَل حيوانى است كه در گوش او آواز كنند و او جز بانگى و آوازى نشنود. اينان كرانند، لالانند، كورانند و خرد نمى ورزند».