۱۲۱۳۵.عنه عليه السلام :ثَلاثٌ مَن كُنَّ فيهِ أوجَبْنَ لَهُ أربَعا عَلَى النّاسِ : مَن إذا حَدَّثَهُم لَم يَكذِبْهُم، و إذا خالَطَهُم لَم يَظلِمْهُم، و إذا وَعَدَهُم لَم يُخلِفْهُم، وَجَبَ أن تَظهَرَ في النّاسِ عَدالَتُهُ، و تَظهَرَ فيهِم مُروءَتُهُ، و أن تَحرُمَ عَلَيهِم غِيبَتُهُ، و أن تَجِبَ عَلَيهِم اُخُوَّتُهُ . ^۱

(انظر) الشهادة في القضاء: باب 9 2080. وسائل الشيعة : 18/288 باب 41.

2512

أوَّلُ العَدلِ

۱۲۱۳۶.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :إنَّ مِن أحَبِّ عِبادِ اللّهِ إلَيهِ عَبدا أعانَهُ اللّهُ عَلى نَفسِهِ فاستَشعَرَ الحُزنَ و تَجَلبَبَ الخَوفَ ......... فَهُوَ مِن مَعادِنِ دِينِهِ و أوتادِ أرضِهِ، قَد ألزَمَ نَفسَهُ العَدلَ، فكانَ أوَّلُ عَدلِهِ نَفيَ الهَوى عَن نَفسِهِ . ^۲

(انظر) عنوان 535 «الهوى».

2513

عَلاماتُ العَدالَةِ

۱۲۱۳۷.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام :مَن صَلّى خَمسَ صَلَواتٍ في اليَومِ و اللَّيلَةِ في جَماعَةٍ، فظُنُّوا بِهِ خَيرا و أجِيزوا شَهادَتَهُ . ^۳

۱۲۱۳۵.امام صادق عليه السلام :سه چيز است كه هر كس دارا باشد، آن سه، چهار وظيفه را در قبال او بر مردم واجب گردانند: كسى كه هرگاه با مردم سخن گويد به ايشان دروغ نگويد و هرگاه با آنان بياميزد در حقّشان ستم نكند و هرگاه و عده اى به آنان دهد خلف وعده نكند، واجب است كه عدالت او در ميان مردم آشكار شود و مروّتش در ميان آنان هويدا گردد و غيبت از او برايشان حرام باشد و برادريش بر آنها لازم آيد.

2512

نخستين گام عادل بودن

۱۲۱۳۶.امام على عليه السلام :از محبوبترين بندگان خدا نزد او، بنده اى است كه خداوند وى را در برابر نفْسش يارى رسانده، پس، اندوه را زيرپوش خود كرده و ترس [از خدا ]را بالاپوش خويش ......... چنين كسى از معادن دين خدا و بزرگان زمين اوست، خويشتن را ملزم به عدالت كرده است و نخستين گامِ عادل بودنِ او، دور كردن هوا و هوس از خويش بوده است.

2513

نشانه هاى عدالت

۱۲۱۳۷.امام صادق عليه السلام :هركه در شبانه روز پنج نماز با جماعت بخواند، به او گمان نيك بريد و شهادتش را روا شماريد.

2511

صِفاتُ العادِلِ

۱۲۱۳۰.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :مَن عامَلَ النّاسَ فلَم يَظلِمْهُم، وَ حَدَّثَهُم فلَم يَكذِبْهُم، و وَعَدَهُم فلَم يُخلِفْهُم، فَهُو مِمَّن كَمُلَت مُروءَتُهُ، و ظَهَرَت عَدالَتُهُ، و وَجَبَت اُخُوَّتُهُ، و حَرُمَت غِيبَتُهُ . ^۱

۱۲۱۳۱.عنه صلى الله عليه و آله :مَن صاحَبَ النّاسَ بِالَّذي يُحِبُّ أن يُصاحِبوهُ كانَ عَدلاً . ^۲

۱۲۱۳۲.عنه صلى الله عليه و آله :ما كَرِهتَهُ لِنَفسِكَ فَاكرَهْ لِغَيرِكَ، و ما أحبَبتَهُ لِنَفسِكَ فأحبِبْهُ لِأخيكَ؛ تَكُن عادِلاً في حُكمِكَ، مُقسِطا في عَدلِكَ، مُحَبَّا في أهلِ السَّماءِ، مَودودا في صُدورِ أهلِ الأرضِ . ^۳

۱۲۱۳۳.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :مَن طابَقَ سِرُّهُ عَلانِيَتَهُ و وافَقَ فِعلُهُ مَقالَتَهُ، فَهُوَ الَّذي أدَّى الأمانَةَ و تَحَقَّقَت عَدالَتُهُ . ^۴

۱۲۱۳۴.الإمامُ الصّادقُ عليه السلامـ لَمّا سُئلَ عَن صِفةِ العادِلِ ـ: إذا غَضَّ طَرْفَهُ عَنِ المَحارِمِ، و لِسانَهُ عَنِ المَآثِمِ، وَ كَفَّهُ عَنِ المَظالِمِ . ^۵

2511

ويژگيهاى عادل

۱۲۱۳۰.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هركه در رفتار خود با مردم به ايشان ستم نكند و هرگاه با آنان سخن بگويد، دروغ نگويد و چون وعده شان دهد، خلف وعده نكند، انسانيتش كامل و عدالتش آشكار و دوستيش لازم و غيبتش حرام است.

۱۲۱۳۱.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هركه با مردم چنان رفتار كند كه دوست دارد آنان با او رفتار كنند، عادل است.

۱۲۱۳۲.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :آنچه براى خود نمى پسندى، براى ديگرى هم مپسند و آنچه براى خود دوست دارى، براى برادرت نيز دوست بدار، تا در قضاوتت عادل باشى و در عدالتت دادگر و نزد آسمانيان دوست داشتنى و در دلهاى زمينيان محبوب.

۱۲۱۳۳.امام على عليه السلام :هر كه نهانش با آشكارش يكسان باشد و كردارش با گفتارش سازگار، او كسى است كه امانت را پرداخته و عدالتش تحقق يافته است.

۱۲۱۳۴.امام صادق عليه السلامـ در پاسخ به پرسش از ويژگى انسان عادل ـفرمود : كسى است كه چشم خود را از حرامها فرو بندد و زبانش را از گناهان و دستش را از مال مردم.