۱۴۷۱۶.الدعوات :أكَلَ أميرُ المُؤمِنينَ عليه السلام مِن تَمرَةِ «دَقَلٍ» ثُمَّ شَرِبَ عَلَيهِ الماءَ و ضَرَبَ يَدَهُ عَلى بَطنِهِ و قالَ : مَن أدخَلَ بَطنَهُ النّارَ فأبعَدَهُ اللّهُ ، ثُمَّ تَمَثَّلَ :

و إنَّكَ مَهْما تُعْطِ بَطْنَكَ سُؤْلَهُ
و فَرْجَكَ نالا مُنْتَهَى الذَّمِّ أجْمَعا^۱

(انظر) وسائل الشيعة : 16 / 507 باب 80.

۱۴۷۱۷.الإمامُ الباقرُ عليه السلام :إنَّ أميرَ المُؤمِنينَ عَلِيَّ بنَ أبي طالِبٍ عليه السلام اُتِيَ بِخَبيصٍ ، فأبى أن يَأكُلَهُ ، فقالوا لَهُ : أ تُحَرِّمُه ؟ قالَ : لا ، و لكِنّي أخشى أن تَتوقَ إلَيهِ نَفسي فَأطلُبَهُ ، ثُمَّ تَلا هذِه الآيَةَ : «أذْهَبْتُمْ طَيِّباتِكُمْ في حَياتِكُمُ الدُّنيا وَ استَمتَعتُمْ بِها»^۲ . ^۳

(انظر) الدنيا : باب 1255.

۱۴۷۱۶.الدعوات :امام على عليه السلام مقدارى از خرماى دَقَل [كه نا مرغوبترين نوع خرما است ]تناول كرد و سپس روى آن آبى نوشيد و دستى به شكم خود زد و فرمود : هر كس آتش وارد شكم خود كند، خداوند او را دور گرداند. سپس به اين شعر تمثّل جُست :

تو اگر خواهش شكم و شرمگاه خود را بر آورى
آن دو به اوج هر آنچه نكوهيده است دست يابند.

۱۴۷۱۷.امام باقر عليه السلام :مقدارى خَبيص (حلوايى تهيه شده از آرد و خرما) خدمت امير المؤمنين على بن ابي طالب عليه السلام آوردند، حضرت از خوردن آن خوددارى ورزيد. عرض كردند : آيا آن را حرام مى دانيد؟ فرمود : نه، اما مى ترسم نفْسم به آن علاقه مند شود و به دنبال آن بروم. سپس اين آيه را تلاوت كرد : «شما بهره هاى پاكيزه خود را در زندگى دنيايتان برديد و از آنها بهره مند شديد».

۱۴۷۰۹.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :عادَةُ الكِرامِ الجُودُ . ^۱

۱۴۷۱۰.عنه عليه السلام :عادةُ الكِرامِ حُسنُ الصَّنيعَةِ . ^۲

۱۴۷۱۱.عنه عليه السلام :سُنَّةُ الكِرامِ تَرادُفُ الإنعامِ . ^۳

۱۴۷۱۲.عنه عليه السلام :سُنَّةُ الكِرامِ الوَفاءُ بِالعُهودِ . ^۴

۱۴۷۱۳.عنه عليه السلام :خَيرُ النّاسِ مَن كانَ في يُسرِهِ سَخِيّا شَكورا ، خَيرُ النّاسِ مَن كانَ في عُسرِهِ مُؤثِرا صَبورا . ^۵

(انظر) الكرم : باب 3417.
الخير : باب 1175 ، 1176.

2958

ذَمُّ اعتِيادِ النَّفسِ بِالّلذاتِ

۱۴۷۱۴.الإمامُ عليٌّ عليه السلامـ لَمّا اُتِيَ بِفالوذَجٍ فوُضِعَ قُدّامَهُ ـ: إنَّكَ طَيِّبُ الرّيحِ حَسَنُ اللَّونِ طَيِّبُ الطَّعمِ ، و لكن أكرَهُ أن اُعَوِّدَ نَفسي ما لَم تَعتَدْ . ^۶

۱۴۷۱۵.المحاسن :اُتِيَ أميرُ المُؤمِنينَ عليه السلام بِخِوانِ فالوذَجٍ ، فوُضِعَ بَينَ يَدَيهِ فنَظَرَ إلى صَفائهِ و حُسنِهِ ، فوَجِئَ بِإصبَعِهِ فيهِ حَتّى بَلَغَ أسفَلَهُ ، ثُمَّ سَلَّها و لَم يَأخُذْ مِنهُ شَيئا ، و تَلَمَّظَ إصبَعَهُ و قالَ : إنَّ الحَلالَ طَيِّبٌ و ما هُوَ بِحَرامٍ ، و لكِنّي أكرَهُ أن اُعَوِّدَ نَفسي ما لَم اُعَوِّدْها ، اِرفَعوهُ عَنّي ، فرَفَعوهُ . ^۷

۱۴۷۰۹.امام على عليه السلام :عادت كريمان، بخشندگى است.

۱۴۷۱۰.امام على عليه السلام :عادت كريمان، نيكى كردن است.

۱۴۷۱۱.امام على عليه السلام :شيوه كريمان، عطا بخشىِ پياپى است.

۱۴۷۱۲.امام على عليه السلام :شيوه كريمان، وفادارى به پيمانهاست.

۱۴۷۱۳.امام على عليه السلام :بهترين مردم كسى است كه به گاهِ توانگرى بخشنده و سپاسگزار باشد. بهترين مردم كسى است كه به گاهِ تنگدستى ايثارگر و شكيبا باشد.

2958

نكوهش عادت دادن خود به لذت ها

۱۴۷۱۴.امام على عليه السلامـ وقتى براى آن حضرت فالوده اى (حلوايى تهيه شده از آرد و آب و عسل) آورده در برابر آن حضرت گذاشتند ـفرمود : تو خوشبو و خوشرنگ و خوش مزه هستى، اما من خوش ندارم نفسم را به چيزى عادت دهم كه بدان عادت نكرده است.

۱۴۷۱۵.المحاسن :ظرف فالوده اى خدمت امير المؤمنين عليه السلام آورده و در برابر آن حضرت نهاده شد. امام عليه السلام به صافى و زيبايى خوش آن نگريست و انگشت خود را تا ته ظرف در آن فرو برد و سپس بيرون كشيد و چيزى از آن بر نداشت و انگشت خود را چشيد، و فرمود : همانا حلال، پاك و نيكوست و اين حرام نيست، امّا من خوش ندارم نفْسِ خود را به چيزى عادت دهم كه تاكنون بدان عادت نداده ام. اين ظرف را از جلو من برداريد. پس، آن را برداشتند.