2978
ذَمُّ التَّعييرِ
۱۴۸۴۶.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :مَن عَيَّرَ أخاهُ بِذَنبٍ قَد تابَ مِنهُ لَم يَمُتْ حَتّى يَعمَلَهُ . ۱
۱۴۸۴۷.عنه صلى الله عليه و آله :مَن أذاعَ فاحِشَةً كانَ كمُبتَدِئها ، و مَن عَيَّرَ مُؤمِنا بِشَيءٍ لَم يَمُتْ حَتّى يَركَبَهُ . ۲
۱۴۸۴۸.عنه صلى الله عليه و آله :لا تُظهِرِ الشَّماتَةَ لِأخيكَ ؛ فيَرحَمَهُ اللّهُ و يَبتَلِيَكَ . ۳
۱۴۸۴۹.عنه صلى الله عليه و آلهـ لِأعرابِيٍّ سَألَهُ أن يُوصِيَهُ ـ: عَلَيكَ بِتَقوَى اللّهِ فإنِ امرُؤٌ عَيَّرَكَ بِشَيءٍ يَعلَمُهُ فيكَ فَلا تُعَيِّرْهُ بِشَيءٍ تَعلَمُهُ فيهِ ؛ يَكُنْ وَبالُهُ عَلَيهِ و أجرُهُ لَكَ . ۴
۱۴۸۵۰.الخضرُ عليه السلامـ في وَصِيَّتِهِ لِموسى عليه السلام ـ: يَا بنَ عِمرانَ ، لا تُعَيِّرَنَّ أحَدا بِخَطيئَةٍ ، وَ ابكِ عَلى خَطيئَتِكَ . ۵
۱۴۸۵۱.سنن أبي داوود عن أبي جري جابِر بن سليم :رَأيتُ رَجُلاً يَصدُرُ النّاسُ عَن رَأيِهِ ، لا يَقولُ شَيئا إلاّ صَدَروا عَنهُ ، قُلتُ : مَن هذا ؟ قالوا : (هذا) رَسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله . . . قُلتُ : اِعهَدْ إلَيَّ ، قالَ : لا تَسُبَّنَّ أحَدا ، قالَ : فَما سَبَبتُ بَعدَهُ حُرّا و لا عَبدا و لا بَعيرا و لا شاةً . قالَ : و لا تَحقِرَنَّ شَيئا مِنَ المَعروفِ ......... و إنِ امرُؤٌ شَتَمَكَ و عَيَّرَكَ بِما يَعلَمُ فيكَ فَلا تُعَيِّرْهُ بِما تَعلَمُ فيهِ ؛ فإنَّما وَبالُ ذلكَ عَلَيهِ . ۶
2978
نكوهش سرزنش كردن
۱۴۸۴۶.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر كس برادر خود را براى گناهى كه از آن توبه كرده است سرزنش كند، نميرد تا خود آن گناه را مرتكب شود.
۱۴۸۴۷.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر كس زشت كارى و گناهى را فاش كند، مانند كسى است كه آن را انجام داده است و هر كه مؤمنى را به چيزى سرزنش كند، نميرد تا خود مرتكب آن شود.
۱۴۸۴۸.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :از گرفتارى برادرت اظهار شادى مكن، كه خداوند به او رحم مى كند و تو را گرفتار مى سازد.
۱۴۸۴۹.پيامبر خدا صلى الله عليه و آلهـ در پاسخ به درخواست عربى بيابان گرد كه از آن حضرت خواهش كرد او را اندرزى دهد ـفرمود : از خدا بترس و اگر كسى عيبى در تو دانست و به واسطه آن سرزنشت كرد، تو به واسطه عيبى كه از او مى دانى سرزنشش مكن تا در نتيجه، گناه اين كار به گردن او باشد و پاداشش از آنِ تو.
۱۴۸۵۰.خضر عليه السلامـ در سفارش خود به موسى عليه السلام ـفرمود : اى پسر عمران! هيچ كس را به واسطه گناهىْ سرزنش مكن و بر گناه خويش گريه كن.
۱۴۸۵۱.سنن أبى داوودـ به نقل از ابو جرى جابر بن سليم ـ: مردى را ديدم كه مردم از سرچشمه انديشه اش سيراب مى شوند و هر سخنى كه از دهانش خارج مى شود، مردم آن را مى قاپند. پرسيدم : اين مرد كيست؟ گفتند : او پيامبر خدا صلى الله عليه و آله است . . . گفتم : مرا سفارشى مى فرماييد. فرمود : به هيچ كس ناسزا مگو. از آن پس، نه آزاده اى را دشنام دادم نه برده اى را، نه شترى را و نه گوسفندى را. فرمود : هيچ كار خوبى را كوچك مشمار و دست كم مگير ......... اگر كسى به تو ناسزا گفت و به عيبى كه از تو مى داند سرزنشت كرد، تو به واسطه عيبى كه از او سراغ دارى سرزنشش مكن. در اين صورت گناهش به گردن او خواهد بود.