۱۵۴۰۹.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :الغِنى يُطغِي . ^۱

۱۵۴۱۰.عنه عليه السلامـ في صفةِ أعجَبِ ما فِي الإنسانِ و هُو القَلبُ ـ: إن أفادَ مالاً أطغاهُ الغِنى ، و إن أصابَتهُ مُصيبَةٌ فَضَحَهُ الجَزَعُ . ^۲

۱۵۴۱۱.عنه عليه السلام :اِستَعِيذُوا بِاللّهِ مِن سَكرَةِ الغِنى ؛ فإنَّ لَهُ سَكرَةً بَعِيدَةَ الإفاقَةِ . ^۳

۱۵۴۱۲.عنه عليه السلام :لا تَكُن مِمَّن يَرجُو الآخِرَةَ بغيرِ العَمَلِ ......... إنِ استَغنى بَطِرَ و فُتِنَ ، و إنِ افتَقَرَ قَنَطَ و وَهَنَ . ^۴

۱۵۴۱۳.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام :جاءَ رجُلٌ مُوسِرٌ إلى رسولِ اللّهِ صلى الله عليه و آله نَقِيُّ الثَّوبِ فَجَلَسَ إلى رسولِ اللّهِ صلى الله عليه و آله ، فجاءَ رَجُلٌ مُعسِرٌ دَرِنُ الثَّوبِ فَجَلَسَ إلى جَنبِ المُوسِرِ ، فَقَبَضَ المُوسِرُ ثيابَهُ مِن تَحتِ فَخِذَيهِ ، فقالَ لَهُ رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله : أ خِفتَ أن يَمَسَّكَ مِن فَقرِهِ شَيءٌ ؟! قالَ : لا ، قالَ : فَخِفتَ أن يُصيبَهُ مِن غِناكَ شَيءٌ ؟! قالَ : لا ، قالَ : فَخِفتَ أن يُوَسِّخَ ثِيابَكَ ؟! قالَ : لا ، قالَ : فما حَمَلَكَ على ما صَنَعتَ ؟ فقالَ : يا رسولَ اللّهِ ، إنَّ لي قَرينا يُزَيِّنُ لي كُلَّ قَبيحٍ ، و يُقَبِّحُ لي كُلَّ حَسَنٍ ، و قد جَعَلتُ لَهُ نِصفَ مالي ! فقالَ رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله للمُعسِرِ : أ تَقبَلُ ؟ قالَ : لا ، فقالَ لَهُ الرَّجُلُ : و لِمَ ؟! قالَ : أخافُ أن يَدخُلَني ما دَخَلَكَ ! ^۵

۱۵۴۰۹.امام على عليه السلام :توانگرى، سركشى مى آورد.

۱۵۴۱۰.امام على عليه السلامـ در وصف شگفت ترين عضو انسان؛ يعنى دل ـفرمود : اگر به ثروتى برسد، توانگرى او را ياغى مى كند و اگر مصيبتى بدو رسد، بيتابى رسوايش مى گرداند.

۱۵۴۱۱.امام على عليه السلام :از مستىِ توانگرى به خدا پناه بريد؛ زيرا توانگرى را مستى اى است كه دير از سر مى پرد.

۱۵۴۱۲.امام على عليه السلام :چونان كسى مباش كه بدون عمل، به آخرت اميد بسته است ......... چون توانگر شود، سرمست و مفتون گردد و چون نيازمند شود به نوميدى و سستى گرايد.

۱۵۴۱۳.امام صادق عليه السلام :مرد ثروتمندى با لباسهايى نو و پاكيزه خدمت پيامبر خدا صلى الله عليه و آله آمد و كنار آن حضرت نشست. پس از او مردى تهيدست با جامه هاى ژوليده و چركين وارد شد و كنار آن ثروتمند نشست. مرد ثروتمند جامه خود را از زير ران او كشيد و جمع كرد. پيامبر خدا صلى الله عليه و آله به او فرمود : ترسيدى كه چيزى از فقر او به تو رسد؟ عرض كرد : نه. فرمود : ترسيدى از دارايى تو چيزى به او رسد؟ عرض كرد : نه. فرمود : ترسيدى لباست را كثيف كند؟ عرض كرد : نه. فرمود : پس چرا اين كار را كردى؟ عرض كرد : اى پيامبر خدا! من همدمى (شيطانى) دارم كه هر كار زشتى را در نظرم زيبا جلوه مى دهد و هر كار خوبى را برايم زشت نمايش مى دهد. اكنون نصف مال خود را به اين مرد بخشيدم. پيامبر خدا صلى الله عليه و آله به آن مرد تهيدست فرمود : تو مى پذيرى؟ عرض كرد : نه. مرد ثروتمند به او گفت : چرا؟! گفت : مى ترسم حالتى كه به تو راه يافت، به من هم راه يابد!

3064

الغِنى وَ الطُّغيانُ

الكتاب :

كلاّ إنَّ الاْءنْسانَ لَيَطْغَى * أنْ رَءاهُ اسْتَغْنَى » . ^۱

أ يَحْسَبُونَ أنَّما نُمِدُّهُمْ بِهِ مِنْ مالٍ وَ بَنِينَ * نُسارِعُ لَهُمْ فِي الْخَيْراتِ بَلْ لا يَشْعُرُونَ » . ^۲

ألْهاكُمُ التَّكاثُرُ» . ^۳

الحديث :

۱۵۴۰۶.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :إنّما أتَخَوَّفُ على اُمَّتي مِن بَعدِي ثلاثَ خِلالٍ : أن يَتَأوَّلوا القرآنَ على غيرِ تَأوِيلِهِ ، أو يَبتَغُوا زَلَّةَ العالِمِ ، أو يَظهَرَ فيهِمُ المالُ حتّى يَطغَوا و يَبطَرُوا . ^۴

۱۵۴۰۷.عنه صلى الله عليه و آله :الغِنى عُقوبَةٌ . ^۵

۱۵۴۰۸.عنه صلى الله عليه و آله :إنَّ الشَّيطانَ قالَ : لن يَنجُوَ مِنّي الغَنِيُّ مِن إحدى ثلاثٍ : إمّا أن اُزَيِّنَهُ في عَينِهِ فَيَمنَعَهُ مِن حَقِّهِ ، و إمّا أن اُسَهِّلَ علَيهِ سبيلَهُ فَيُنفِقَهُ في غيرِ حَقِّهِ ، و إمّا أن اُحَبِّبَهُ إلَيهِ فَيَكسِبَهُ بغيرِ حَقِّهِ . ^۶

3064

توانگرى و سركشى

قرآن :

«نه چنين است، همانا انسان سركشى مى كند، هرگاه كه خويشتن را توانگر بيند».

«آيا مى پندارند كه آن مال و فرزندان كه ارزانيشان مى داريم براى اين است كه مى كوشيم خيرى به آنها برسد؟ نه، آنها نمى فهمند».

«تفاخر در زيادى [مال و فرزند]، شما را غافل كرد».

حديث :

۱۵۴۰۶.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :پس از خود براى امّتم از سه چيز بيم دارم : تأويل نابجاى قرآن، يا پى جويى لغزش عالِم، يا زياد شدن مال و ثروت در ميان آنها، آن گونه كه سركش و سرمست شوند.

۱۵۴۰۷.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :توانگرى، [نوعى ]كيفر است.

۱۵۴۰۸.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :شيطان گفت : آدم ثروتمند از چنگ من خلاصى ندارد و او را به يكى از اين سه چيز گرفتار مى كنم : يا مال و ثروت را در نظر او مى آرايم كه در نتيجه، از پرداخت حقوق مالى خويش، خوددارى مى ورزد يا راههاى مصرف آن را برايش آسان مى كنم كه در نتيجه، آنها را به ناحق خرج مى كند و يا مال و ثروت را محبوب او مى گردانم كه در نتيجه، آن را از راههاى ناروا به دست مى آورد.