۱۵۴۲۸.عنه صلى الله عليه و آله :الغِنى فِي القَلبِ ، و الفَقرُ في القَلبِ . ^۱

۱۵۴۲۹.الترغيب و الترهيب عن أبي ذرٍّ :قالَ رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله : يا أبا ذَرٍّ ، أ تَرى كَثرَةَ المالِ هُو الغِنى ؟ قلتُ : نَعَم يا رسولَ اللّهِ . قالَ : فَتَرى قِلَّةَ المالِ هُو الفَقرَ ؟ قلتُ : نَعَم يا رسولَ اللّهِ . قالَ : إنّما الغِنى غِنَى القَلبِ ، و الفَقرُ فَقرُ القَلبِ .
ثُمّ سَألَني عن رجُلٍ مِن قُرَيشٍ ، قالَ : هل تَعرِفُ فلانا ؟ قلتُ : نَعَم يا رسولَ اللّهِ . قالَ : فكيفَ تَراهُ ـ أو تُراهُ ؟ قلتُ :إذا سَألَ اُعطِيَ ، و إذا حَضَرَ اُدخِلَ .
قالَ : ثمّ سَألني عن رَجُلٍ مِن أهلِ الصُّفَّةِ ، فقالَ : هل تَعرِفُ فلانا ؟ قلتُ : لا و اللّهِ ، ما أعرِفُهُ يا رسولَ اللّهِ . فما زالَ يُجَلِّيهِ و يَنعَتُهُ حتّى عَرَفتُهُ ، فقلتُ : قد عَرَفتُهُ يا رسولَ اللّهِ . قالَ : فكيفَ تَراهُ ـ أو تُراهُ ؟ قلتُ : هُو رجُلٌ مِسكينٌ مِن أهلِ الصُّفَّةِ ، فقالَ : هُو خَيرٌ مِن طِلاعِ الأرضِ ^۲ مِن الآخَرِ . ^۳

۱۵۴۲۸.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :توانگرى در دل است و نيازمندى نيز در دل .

۱۵۴۲۹.الترغيب و الترهيبـ به نقل از ابوذر ـ: پيامبر خدا صلى الله عليه و آله به من فرمود : اى ابوذر! آيا فكر مى كنى كه داشتن ثروت زياد توانگرى است؟ عرض كردم : آرى، اى پيامبر خدا. فرمود : پس به نظر تو تنگدستى همان فقر و نيازمندى است؟ عرض كردم : آرى، اى پيامبر خدا. فرمود : جز اين نيست كه توانگرى [واقعى]، توانگرىِ دل است و نيازمندى [واقعى]، نيازمندىِ دل.
حضرت سپس درباره مردى از قريش از من پرسيد و فرمود : آيا فلانى را مى شناسى؟ عرض كردم : آرى، اى پيامبر خدا. فرمود : او را چگونه مى بينى، يا درباره اش چه گمان مى برى؟ عرض كردم : هرگاه چيزى بخواهد، به او مى دهند و هرگاه وارد جايى شود، او را با عزّت و احترام جا مى دهند.
پيامبر خدا سپس از من درباره مردى از اهل صُفّه پرسيد و فرمود : فلانى را مى شناسى؟ عرض كردم : نه، به خدا، او را نمى شناسم، اى پيامبر خدا. حضرت مرتب نشانيهايش را به من مى داد تا اين كه او را شناختم و عرض كردم : شناختمش اى پيامبر خدا. فرمود : او را چگونه مى بينى، يا درباره اش چه گمان مى برى؟ عرض كردم : مرد بينوايى است از اهل صفّه. فرمود : او به اندازه آنچه روى زمين است، از آن ديگرى بهتر است.

۱۵۴۲۲.عنه عليه السلامـ في صفةِ الدنيا ـ: مَن استَغنى فيها فُتِنَ ، و مَنِ افتَقَرَ فيها حَزِنَ . ^۱

۱۵۴۲۳.عنه عليه السلام :لا تَعتَبِرُوا الرِّضا و السُّخطَ بالمالِ و الوَلَدِ ، جَهلاً بمَواقِعِ الفِتنَةِ و الاختِبارِ في مَوضِعِ الغِنى و الاقتِدارِ . ^۲

۱۵۴۲۴.عنه عليه السلام :قَدَّرَ الأرزاقَ فَكَثَّرَها و قَلَّلَها ، و قَسَّمَها علَى الضِّيقِ و السَّعَةِ فَعَدَلَ فيها لِيَبتلِيَ مَن أرادَ بِمَيسورِها و مَعسورِها ، و لِيَختَبِرَ بذلكَ الشُّكرَ و الصَّبرَ مِن غَنِيِّها و فَقيرِها . ^۳

۱۵۴۲۵.عنه عليه السلام :لا تَفرَحْ بالغَناءِ و الرَّخاءِ ، و لا تَغتَمَّ بالفَقرِ و البَلاءِ ، فإنَّ الذَّهَبَ يُجُرَّبُ بالنّارِ ، و المؤمنَ يُجَرَّبُ بِالبَلاءِ . ^۴

(انظر) الابتلاء : باب 404.

3067

تَفسيرُ الغِنى

۱۵۴۲۶.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :خَيرُ الغِنى غِنَى النفسِ . ^۵

۱۵۴۲۷.عنه صلى الله عليه و آله :ليسَ الغِنى عن كَثرَةِ العَرَضِ ^۶ ، و لكنَّ الغِنى غِنَى النَّفسِ . ^۷

۱۵۴۲۲.امام على عليه السلامـ در وصف دنيا ـفرمود : هر كه در آن توانگر گرديد، به فتنه درافتاد و هر كس نيازمند گشت، به اندوه گرفتار آمد.

۱۵۴۲۳.امام على عليه السلام :پس، مال و فرزند را ملاك خشم و خشنودى خداوند مپنداريد كه اين ناشى از جهل شما به امتحان و آزمايش الهى در توانگرى و قدرتمندى است.

۱۵۴۲۴.امام على عليه السلام :روزيها را مقدّر ساخت و آن گاه آنها را زياد و كم گردانيد و به تنگى و گشايش تقسيم كرد و در اين تقسيم به عدالت رفتار نمود، تا هر كه را بخواهد در فراخى و تنگدستى بيازمايد و بدين سان شكرگزارى و شكيبايىِ توانگر و بى نوا را امتحان كند.

۱۵۴۲۵.امام على عليه السلام :به توانگرى و رفاه شاد مباش و از تهيدستى و گرفتارى غمگين مشو؛ زيرا طلا با آتش آزموده مى شود و مؤمن با بلا و گرفتارى.

3067

توانگرىِ حقيقى

۱۵۴۲۶.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :بهترين توانگرى، توانگرى نفْس است.

۱۵۴۲۷.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :توانگرى به فراوانى مال و ثروت نيست، بلكه توانگرى [حقيقى] توانگرى نفْس است.