۱۵۶۲۸.عنه عليه السلام :مَن لم تَرَهُ بِعَينِكَ يَرتَكِبُ ذَنبا أو لم يَشهَدْ علَيهِ بذلكَ شاهِدانِ فهُو مِن أهلِ العَدالَةِ و السَّترِ ، و شَهادَتُهُ مَقبولَةٌ ، و إن كانَ في نفسِهِ مُذنِبا ، و مَنِ اغتابَهُ بما فيهِ فهُو خارِجٌ عن وَلايَةِ اللّهِ عَزَّ و جلَّ ، داخِلٌ في وَلايَةِ الشيطانِ . ^۱

3089

مَن يَجوزُ اغتِيابُهُ

الكتاب :

لا يُحِبُّ اللّهُ الْجَهْرَ بِالسُّوءِ مِنَ الْقَوْلِ إلاَّ مَنْ ظُلِمَ وَ كانَ اللّهُ سَمِيعا عَلِيما» . ^۲

وَ لا تُطِعْ كُلَّ حَلاَّفٍ مَهِينٍ * هَمَّازٍ مَشَّاءٍ بِنَمِيمٍ » . ^۳

الحديث :

۱۵۶۲۹.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :أربَعةٌ لَيست غِيبَتُهُم غِيبَةً : الفاسِقُ المُعلِنُ بِفِسقِهِ ، و الإمامُ الكَذّابُ إن أحسَنتَ لم يَشكُرْ و إن أسَأتَ لم يَغفِرْ، و المُتَفَكِّهونَ بالاُمَّهاتِ ، و الخارِجُ عنِ الجَماعَةِ الطاعِنُ على اُمَّتِي الشاهِرُ علَيها بسَيفِهِ . ^۴

۱۵۶۲۸.امام صادق عليه السلام :كسى كه به چشم خود نديده اى گناهى كرده يا دو شاهد گواهى نداده اند كه مرتكب گناهى شده، او عادل و پاكدامن به شمار مى آيد و شهادتش پذيرفته است، هر چند به نظر خودش گنهكار باشد. و هر كس از آنچه در اين شخص وجود دارد غيبت كند، از ولايت خداوند عزّ و جلّ بيرون است و داخل ولايت شيطان مى باشد.

3089

كسى كه غيبتش رواست

قرآن :

«خداوند بانگ برداشتن به بد زبانى را دوست ندارد، مگر [از ]كسى كه بر او ستم رفته باشد. و خدا شنواى داناست».

«و از هر قسم خورنده فرومايه اى فرمان مبر كه عيب جوست و براى خبر چينى گام بر مى دارد».

حديث :

۱۵۶۲۹.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :چهار نفرند كه غيبت كردن از آنها غيبت نيست : فاسقى كه فسق خود را آشكار مى سازد، پيشواى دروغگويى كه اگر خوبى كنى، سپاسگزارى نمى كند و اگر بدى كنى، نمى بخشد، كسانى كه از سر خنده و شوخى فحش مادر مى دهند و كسى كه از جماعت مسلمانان كناره گيرد و بر امّت من عيب گيرد و به روى آنها شمشير كشد.

۱۵۶۲۴.عنه عليه السلام :الغِيبَةُ أن تقولَ في أخيكَ ما سَتَرَهُ اللّهُ علَيهِ ، و أمّا الأمرُ الظاهِرُ فيهِ مِثلُ الحِدَّةِ و العَجَلَةِ فلا . ^۱

۱۵۶۲۵.الإمامُ الكاظمُ عليه السلام :مَن ذَكَرَ رجُلاً مِن خَلفِهِ بما هُو فيهِ ممّا عَرَفَهُ الناسُ لم يَغتَبْهُ ، و مَن ذَكَرَهُ مِن خَلفِهِ بما هُو فيهِ ممّا لا يَعرِفُهُ الناسُ اغتابَهُ . ^۲

(انظر) الغيبة : باب : 3088 ، 3089. بحار الأنوار: 75/221 «كلام الشهيد الثاني في معنَى الغيبة».

3088

مَن يَحرُمُ اغتِيابُهُ

۱۵۶۲۶.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :مَن عامَلَ الناسَ فلم يَظلِمْهُم ، و حَدَّثَهُم فلم يَكذِبْهُم ، و وَعَدَهُم فلم يُخلِفْهُم ، فهُو ممَّن كَمُلَت مُرُوءَتُهُ ، و ظَهَرَت عَدالَتُهُ ، و وَجَبَت اُخُوَّتُهُ ، و حَرُمَت غِيبَتُهُ . ^۳

۱۵۶۲۷.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام :ثلاثٌ مَن كُنَّ فيهِ أوجَبنَ لَهُ أربَعا علَى الناسِ : مَن إذا حَدَّثَهُم لم يَكذِبْهم، و إذا خالَطَهُم لم يَظلِمْهُم ، و إذا وَعَدَهُم لم يُخلِفْهُم ، وَجَبَ أن يَظهَرَ فِي الناسِ عَدالَتُهُ ، و يَظهَرَ فيهِم مُرُوَّتُهُ ، و أن تَحرُمَ علَيهِم غِيبَتُهُ ، و أن تَجِبَ علَيهِم اُخُوَّتُهُ . ^۴

۱۵۶۲۴.امام صادق عليه السلام :غيبت آن است كه درباره برادرت چيزى بگويى كه خداوند آن را پوشيده نگه داشته است، اما [سخن گفتن از ]خصلتهاى آشكارى چون تندخويى و شتابزدگى، غيبت نيست.

۱۵۶۲۵.امام كاظم عليه السلام :هر كس پشت سر ديگرى چيزى بگويد كه در او هست و مردم هم آن را مى دانند غيبتش نكرده است، اما اگر كسى پشت سرش چيزى را بگويد كه در او هست ولى مردم نمى دانند، غيبتش كرده است.

3088

كسى كه غيبتش حرام است

۱۵۶۲۶.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :كسى كه با مردم معامله كند و به آنان ستم نكند و با آنان سخن بگويد و دروغ نگويد و وعده شان دهد و خُلفِ وعده نكند، او از كسانى است كه مروّتش كامل و عدالتش آشكار است و برادرى كردن با او واجب و غيبت كردنش حرام است.

۱۵۶۲۷.امام صادق عليه السلام :سه چيز است كه در هر كس باشد چهار چيز را بر مردم در قبال او واجب گرداند: كسى كه هرگاه به مردم سخنى بگويد، دروغ نگويد و هرگاه با آنان رفت و آمد داشته باشد، به ايشان ستم نكند و هرگاه وعده شان دهد خُلفِ وعده نكند، لازم است كه عدالتش در ميان مردم آشكار شود و مروّتش در ميان آنان هويدا گردد و غيبت از او بر مردم حرام باشد و برادرى كردن با او بر آنان واجب آيد.