أَ لَمْ نَشْرَحْ لَكَ صَدْرَكَ» . ^۱

الحديث :

۱۷۰۹۳.مجمع البيان :وَردَتِ الرّوايةُ الصَّحيحة أنّه لمّا نَزَلَت هذهِ الآيَةُ : ـ «فَمَنْ يُرِدِ اللّهُ أن يَهدِيَهُ» ـ سُئلَ رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله عن شَرحِ الصَّدرِ ما هُو ؟ فقالَ: نورٌ يَقذِفُهُ اللّهُ في قَلبِ المؤمنِ فَيَنشَرِحُ لَهُ صَدرُهُ و يَنفَسِحُ .
قالوا: فهَل لذلكَ مِن أمارَةٍ يُعرَفُ بها ؟ قالَ صلى الله عليه و آله : نَعَم ، الإنابَةُ إلى دارِ الخُلودِ ، و التَّجافي عن دارِ الغُرورِ ، و الاستِعدادُ لِلمَوتِ قَبلَ نُزولِ المَوتِ . ^۲

۱۷۰۹۴.مكارم الأخلاق عن عَبدِ اللّهِ بنِ مَسعود :دخلتُ ......... على رسولِ اللّه صلى الله عليه و آله ......... فقالَ : يا بنَ مَسعودٍ ، فمَن شَرَحَ اللّهُ صَدرَهُ للإسلامِ فهُو على نُورٍ مِن رَبِّهِ ، فإنَّ النورَ إذا وَقَعَ في القَلبِ انشَرَحَ و انفَسَحَ ، فقيلَ : يا رسولَ اللّهِ ، فهَل لذلكَ مِن عَلامَةٍ ؟ فقالَ : نَعَم ، التَّجافي عن دارِ الغُرورِ ، و الإنابَةُ إلى دارِ الخُلودِ ، و الاستِعدادُ للمَوتِ قبلَ نُزولِ الفَوتِ ، فَمَن زَهِدَ في الدنيا قَصُرَ أمَلُهُ فيها و تَرَكَها لِأهلِها . ^۳

«آيا براى تو سينه ات را نگشاديم؟»

حديث :

۱۷۰۹۳.مجمع البيان :روايت شده است هنگامى كه آيه «پس كسى را كه خدا بخواهد هدايتش كند ......... » نازل شد، از پيامبر خدا صلى الله عليه و آله سؤال شد: شرح صدر چيست؟ حضرت فرمود : نورى است، كه خدا در دل مؤمن مى افكند و بدان سبب سينه اش فراخ مى گردد و گشاده مى شود .
عرض كردند: آيا براى شناخت آن نشانه اى وجود دارد؟ فرمود، آرى، روى آوردن به سراى جاودانى و دورى گزيدن از سراى پوچى و فريب و آماده شدن براى مرگ، پيش از فرا رسيدن آن.

۱۷۰۹۴.مكارم الأخلاقـ به نقل از عبد اللّه بن مسعود ـ: خدمت پيامبر خدا صلى الله عليه و آله رسيدم حضرت فرمود : اى پسر مسعود! هر كس كه خداوند سينه اش را براى اسلام بگشايد، او داراى نورى از پروردگار خويش شود؛ زيرا نور هر گاه در دل بيفتد، دل گشاده و فراخ گردد. عرض شد: اى رسول خدا! آيا براى اين امر نشانه اى هست؟ فرمود: آرى، دورى كردن از سراى پوچى و فريب و روى آوردن به سراى جاودانى و آماده شدن براى مرگ پيش از فرود آمدن نيستى [و فوت وقت] ؛ پس، هر كه از دنيا دل بَركند، آرزويش در دنيا كوتاه شود و دنيا را به اهلش وا گذارد.

۱۷۰۹۱.الإمامُ زينُ العابدينَ عليه السلام :قالَ موسى بن عمرانَ عليه السلام : يا رَبِّ ، مَن أهلُكَ الذينَ تُظِلُّهُم في ظِلِّ عَرشِكَ يَومَ لا ظِلَّ إلاّ ظِلُّكَ ؟ قالَ : فَأوحَى اللّهُ إلَيهِ : الطاهِرَةُ قُلوبُهُم . ^۱

۱۷۰۹۲.عنه عليه السلامـ في الدعاءِ ـ: اللّهمَّ صَلِّ عَلى محمّدٍ و آلِ محمّدٍ ، و اجعَلْنا مِن الذينَ أرسَلتَ علَيهِم سُتورَ (شُؤونَ) عِصمَةِ الأولياءِ ، و خَصَصتَ قُلوبَهُم بطَهارَةِ الصَّفاءِ ، و زَيَّنتَها بالفَهمِ و الحَياءِ في مَنزِلِ الأصفياءِ ، و سَيَّرتَ هُمومَهُم في مَلَكوتِ سَماواتِكَ ، حُجُبا حُجُبا حتّى يَنتَهيَ إلَيكَ وارِدُها . ^۲

(انظر) الطهارة : باب 2391.

3339

انشِراحُ القَلبِ

الكتاب :

فَمَنْ يُرِدِ اللّهُ أَنْ يَهْدِيَهُ يَشْرَحْ صَدْرَهُ لِلاْءِسْلامِ وَ مَنْ يُرِدْ أَنْ يُضِلَّهُ يَجْعَلْ صَدْرَهُ ضَيِّقا حَرَجا كَأَنَّما يَصَّعَّدُ فِي السَّماءِ كَذَلِكَ يَجْعَلُ اللّهُ الرِّجْسَ عَلَى الَّذِينَ لاَ يُؤْمِنُونَ» . ^۳

۱۷۰۹۱.امام زين العابدين عليه السلام :موسى عليه السلام به خدا عرض كرد : پروردگارا! كيستند آن كسان تو كه زير سايه عرش تو هستند، در آن روزى كه هيچ سايه اى جز سايه تو نيست؟ خداوند به او وحى فرمود : پاكدلان.

۱۷۰۹۲.امام زين العابدين عليه السلامـ در دعا ـگفت : بار خدايا! بر محمّد و آل محمّد درود فرست و ما را از كسانى قرار ده كه پرده هاى عصمت اوليا را بر روى آنها كشيدى و دلهايشان را به پاكى و صفا ويژه گردانيدى و در سر منزل برگزيدگان، آن دلها را به زيور فهم و آزرم آراستى و همّتهايشان را در ملكوت آسمانهايت پرده پرده سير دادى، تا بر تو در آيند ..

3339

گشادگى دل

قرآن:

«پس كسى را كه خدا بخواهد هدايتش كند، دلش را به پذيرش اسلام مى گشايد و هر كه را بخواهد گمراه سازد، دلش را سخت تنگ مى گرداند؛ چنان كه گويى به زحمت در آسمان بالا مى رود. اين گونه خدا پليدى را بر كسانى كه ايمان نمى آورند، قرار مى دهد».