۱۶۰۸۵.عنه عليه السلام :قيلَ للعَبدِ الصالِحِ لُقمانَ : أيُّ الناسِ أفضَلُ ؟ قالَ : المؤمنُ الغَنيُّ . قيلَ : الغَنيُّ مِنَ المالِ ؟ فقالَ : لا ، و لكنِ الغَنيُّ مِن العِلمِ الذي إن احتِيجَ إلَيهِ انْتُفِعَ بعِلمِهِ ، و إن استُغنِيَ عنه اكْتُفِيَ ، و قيلَ : فأيُّ الناسِ أشَرُّ ؟ قالَ : الذي لا يُبالي أن يَراهُ الناسُ مُسِيئا . ^۱

(انظر) المعرفة: باب 2545. الايمان : باب 301.
التقوى : باب 4100.
الدنيا : باب 1250.

3169

أفضَلُ الأخلاقِ

۱۶۰۸۶.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :إنَّ أفضَلَ أخلاقِ الرِّجالِ الحِلمُ . ^۲

۱۶۰۸۷.عنه عليه السلام :السَّخاءُ و الحَياءُ أفضَلُ الخُلقِ . ^۳

(انظر) الفضيلة : باب 3165.
الخُلق : باب 1129.
الإيثار : باب 2.
الخير : باب 1180.

۱۶۰۸۵.امام على عليه السلام :به لقمان ، آن بنده شايسته، گفته شد: برترين مردم كيست؟ گفت: مؤمن توانگر. گفته شد: توانگر از مال و ثروت؟ گفت: نه، بلكه توانگر از علم ، كه اگر به او نياز پيدا شود، از دانشش بهره گرفته شود و اگر نيازى پيدا نشود، خودش را كفايت كند. گفته شد: پس بدترين مردمان چه كسى است؟ گفت: كسى كه برايش مهم نباشد مردم او را بدكردار ببينند.

3169

برترين اخلاق

۱۶۰۸۶.امام على عليه السلام :برترين اخلاقِ مردان، بردبارى است.

۱۶۰۸۷.امام على عليه السلام :بخشندگى و حيا، برترين خصلتها هستند.

۱۶۰۷۸.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :أفضَلُ الناسِ في الدنيا الأسخِياءُ ، و في الآخِرَةِ الأتقياءُ . ^۱

۱۶۰۷۹.عنه عليه السلام :إنَّ أفضَلَ الناسِ عندَ اللّهِ : مَن أحيا عَقلَهُ ، و أماتَ شَهوَتَهُ ، و أتعَبَ نفسَهُ لِصَلاحِ آخِرَتِهِ . ^۲

۱۶۰۸۰.عنه عليه السلام :إنَّ أفضَلَ الناسِ مَن حَلُمَ عن قُدرَةٍ ، و زَهِدَ عن غُنيةٍ ، و أنصَفَ عن قُوَّةٍ . ^۳

۱۶۰۸۱.عنه عليه السلام :أفضَلُ عِبادِ اللّهِ عِندَ اللّهِ إمامٌ عادِلٌ، هُدِيَ و هَدَى، فَأقامَ سُنَّةً مَعلومَةً، و أماتَ بِدعَةً مَجهولَةً . ^۴

۱۶۰۸۲.عنه عليه السلامـ مِن كتابٍ لَهُ إلَى الحارِثِ الهَمدانيِّ ـ: وَ اعلَمْ أنَّ أفضَلَ المُؤمنينَ أفضَلُهُم تَقدِمَةً مِن نفسِهِ و أهلِهِ و مالِهِ ؛ فإنّكَ ما تُقَدِّمْ مِن خَيرٍ يَبقَ لكَ ذُخرُهُ ، و ما تُؤَخِّرْهُ يَكُن لِغَيرِكَ خَيرُهُ . ^۵

۱۶۰۸۳.عنه عليه السلام :أفضَلُ الخَلقِ أقضاهُم بالحَقِّ . ^۶

۱۶۰۸۴.عنه عليه السلام :إنّ أفضَلَ الناسِ عندَ اللّهِ مَن كانَ العَمَلُ بالحَقِّ أحَبَّ إلَيهِ ـ و إن نَقَصَهُ و كَرَثَهُ ـ مِن الباطِلِ و إن جَرَّ إلَيهِ فائدَةً و زادَهُ . ^۷

۱۶۰۷۸.امام على عليه السلام :برترين مردم در دنيا سخاوتمندانند و در آخرت پرهيزگاران.

۱۶۰۷۹.امام على عليه السلام :برترين مردم در پيشگاه خدا، كسى است كه خرد خويش را زنده كرده و شهوتش را ميرانده و در راه آباد كردن آخرتش، خود را به رنج در افكنده است.

۱۶۰۸۰.امام على عليه السلام :برترين مردم كسى است كه در عين داشتن قدرت، بردبارى ورزد و در عين توانگرى، زهد داشته باشد و در عين نيرومندى، انصاف به خرج دهد.

۱۶۰۸۱.امام على عليه السلام :برترين بندگان خدا نزد خداوند، پيشواى دادگرى است كه رهيافته باشد و رهنما. پس، سنتّى دانسته و شناخته شده را بر پا دارد و بدعتى ناشناخته را بميراند.

۱۶۰۸۲.امام على عليه السلامـ در نامه اى به حارث هَمْدانى ـنوشت : بدان كه برترين مؤمنان، كسى است كه از جان و مال و كسان خود بيشتر [در راه خدا] بذل و انفاق كند؛ زيرا آنچه از خير و خوبى پيش بفرستى براى تو ذخيره خواهد شد و آنچه را از خود بر جاى نهى، خير و نفعش از آن ديگرى است.

۱۶۰۸۳.امام على عليه السلام :برترين مردم كسى است كه بيشتر به حق قضاوت كند.

۱۶۰۸۴.امام على عليه السلام :همانا برترين مردم نزد خداوند، كسى است كه عمل به حق را از عمل به باطل بيشتر دوست داشته باشد، اگر چه حق براى او كمبود و اندوه به بار آورد و باطل سود و فزونى به سويش بكشاند.