۱۵۷۱۷.عنه عليه السلام :لا يقولَنَّ أحَدُكُم : اللّهمّ إنّي أعوذُ بِكَ مِن الفِتنَةِ ؛ لأنّهُ ليسَ أحَدٌ إلاّ و هُو مُشتَمِلٌ على فِتنَةٍ ، و لكنْ مَنِ استَعاذَ فَلْيَستَعِذْ مِن مُضِلاّتِ الفِتَنِ ؛ فإنّ اللّهَ سبحانَه يقولُ : «و اعْلَمُوا أنّما أمْوالُكُم و أوْلادُكُم فِتنَةٌ» . ^۱

۱۵۷۱۸.عنه عليه السلام :اللّهُمّ إنّا نَعوذُ بكَ أن نَذهَبَ عن قَولِكَ ، أو أن نُفتَتَنَ عن دِينِكَ . ^۲

3104

تَفسيرُ الفِتنَةِ

۱۵۷۱۹.الإمامُ عليٌّ عليه السلامـ في الجَوابِ عن المُتَشابِهِ في تفسيرِ الفِتنَةِ ـ: «الم * أ حَسِبَ الناسُ أنْ يُتْرَكُوا أنْ يَقُولوا آمَنّا وَ هُم لا يُفْتَنُونَ»^۳ و قولِهِ لِموسى عليه السلام : «و فَتَنّاكَ فُتُونا» . ^۴
و مِنهُ فِتنَةُ الكُفرِ ، و هُو قولُهُ تعالى : «لَقَدِ ابْتَغَوُا الفِتنَةَ مِن قَبْلُ و قَلَّبُوا لَكَ الاُمورَ حَتّى جاءَ الحَقُّ و ظَهَرَ أمْرُ اللّهِ»^۵ (و قولُهُ تعالى : «و الفِتنَةُ أكْبَرُ مِنَ القَتلِ»^۶ يَعنِي هاهنا الكُفرَ) و قولُه سبحانَهُ في الذينَ استَأذَنوا رسولَ اللّهِ صلى الله عليه و آله في غَزوَةِ تَبُوكَ أن يَتَخَلَّفُوا عَنهُ مِن المُنافقينَ ، فقالَ اللّهُ تعالى فيهِم : «و مِنهُم مَن يَقولُ ائذَنْ لي و لا تَفْتِنّي» يَعني : ائذنْ لي و لا تُكفِّرْني ، فقال عَزَّ و جلّ : «ألاَ في الفِتنَةِ سَقَطُوا و إنّ جَهَنَّمَ لَمُحِيطَةٌ بِالكافِرِينَ» . ^۷
و مِنهُ فِتنَةُ العَذابِ ، و هُو قولُهُ تعالى : «يَومَ هُم علَى النّارِ يُفْتَنُونَ»^۸ أي يُعَذَّبُونَ «ذُوقُوا فِتْنَتَكُم هذا الّذي كُنتُمْ بِهِ تَسْتَعْجِلُونَ»^۹ أي ذُوقُوا عذابَكُم ، و مِنهُ قولُهُ تعالى : «إنّ الّذينَ فَتَنُوا المُؤمِنينَ و المُؤمِناتِ ثُمَّ لَم يَتُوبُوا»^۱۰ أي عَذَّبُوا المؤمنينَ .
و مِنهُ فِتنَةُ المَحَبَّةِ للمالِ و الوَلدِ ، كقولِهِ تعالى : «إنّما أمْوالُكُم و أوْلادُكُم فِتنَةٌ»^۱۱ أي إنّما حُبُّكُم لَها فِتنَةٌ لَكُم .
و مِنهُ فِتنَةُ المَرَضِ ، و هُو قولُهُ سبحانَهُ : «أ وَ لا يَرَوْنَ أنّهُم يُفْتَنُونَ فِي كُلِّ عامٍ مَرَّةً أو مَرَّتينِ ثُمّ لا يَتُوبُونَ و لا هُم يَذَّكَّرُونَ»^۱۲ أي يَمرَضُونَ و يَعتَلُّونَ . ^۱۳

۱۵۷۱۷.امام على عليه السلام :هيچ يك از شما نگويد : خدايا! از فتنه به تو پناه مى برم؛ زيرا هيچ كس نيست كه از فتنه (آزمايش) بركنار باشد، بلكه كسى كه [از فتنه] به خدا پناه مى برد، بايد از فتنه هاى گمراه كننده به خدا پناه بَرد كه خداوند سبحان مى فرمايد: «بدانيد كه جز اين نيست كه دارايى ها و فرزندانتان فتنه (آزمون) هستند» .

۱۵۷۱۸.امام على عليه السلام :بار خدايا! به تو پناه مى بريم كه از گفتارت روى گردانيم، يا از دين تو منحرف شويم.

3104

معناى فتنه

۱۵۷۱۹.امام على عليه السلامـ در پاسخ به سؤال از معناى فتنه كه از كلمات متشابه در قرآن است ـفرمود: «الف ، لام ، ميم. آيا مردم پنداشتند كه همين كه بگويند ايمان آورديم رها مى شوند و مورد آزمايش قرار نمى گيرند؟». و اين سخن خداوند به موسى عليه السلام كه : «و تو را بارها آزموديم». و از آن جمله است فتنه كفر، مانند آيه «در حقيقت پيش از اين [نيز] در صدد فتنه جويى برآمدند و كارها را بر تو وارونه ساختند، تا آن كه حق آمد و امر خدا آشكار شد در حالى كه آنان ناخشنود بودند» (و آيه «و فتنه بزرگتر از كشتار است» كه در اين جا به معناى كفر مى باشد) و سخن خداوند متعال درباره منافقانى كه در جنگ تبوك از پيامبر خدا صلى الله عليه و آله اجازه گرفتند در جنگ شركت نكنند. پس خداوند متعال درباره آنها فرمود : «و از آنان كسى است كه مى گويد : مرا [در ماندن ]اجازه ده و در فتنه ام مينداز» يعنى به من اجازه ده و مرا به كفر مينداز، پس خداوند عزّ و جلّ فرمود: «هان!آنان خود به فتنه افتاده اند. و بى ترديد جهنّم بر كافران احاطه دارد».
و از آن جمله است فتنه عذاب كه نمونه اش اين سخن خداوند متعال است : «روزى كه آنان در آتش مفتون شوند» يعنى عذاب شوند «بچشيد فتنه خود را. اين همان چيزى است كه به شتاب آن را مى خواستيد» يعنى بچشيد عذاب خود را. و نمونه ديگرش اين سخن خداوند متعال است : «كسانى كه مردان و زنان مؤمن را گرفتار فتنه كردند و سپس توبه ننمودند» يعنى مؤمنان را عذاب و شكنجه دادند.
و از آن جمله است فتنه عشق به مال و فرزند، مانند اين سخن خداوند متعال : «جز اين نيست كه اموال و فرزندان شما فتنه اند»، يعنى دوست داشتن آنها مايه فتنه و آزمايش شما مى باشد.
و از آن جمله است فتنه بيمارى كه نمونه اش اين سخن خداوند سبحان است : «آيا نمى بينند كه آنان در هر سال يك يا دوبار به فتنه گرفتار مى شوند؟ باز هم توبه نمى كنند و عبرت نمى گيرند.» يعنى بيمار و دردمند مى شوند.