3328

القُلوبُ آنِيَةُ اللّهِ

۱۷۰۳۴.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :إنَّ للّهِ تعالى في الأرضِ أوانِيَ ، ألا و هِي القُلوبُ ، فَأحَبُّها إلَى اللّهِ ، أرَقُّها و أصفاها و أصلَبُها ؛ أرقُّها للإخوانِ، و أصفاها مِن الذُّنوبِ ، و أصلَبُها في ذاتِ اللّهِ . ^۱

۱۷۰۳۵.عنه صلى الله عليه و آله :إنَّ للّهِ تعالى آنِيَةً في الأرضِ فَأحَبُّها إلَى اللّهِ تعالى ما صَفا مِنها وَ رقَّ و صَلُبَ ، و هِي القُلوبُ ^۲ ؛ فأمّا ما رَقَّ مِنها : فَأرَقُّهُ علَى الإخوانِ ، و أمّا ما صَلُبَ مِنها : فقَولُ الرجُلِ في الحَقِّ لا يَخافُ في اللّهِ لَومَةَ لائمٍ ، و أمّا ما صَفا ما صَفَت مِن الذُّنوبِ . ^۳

3329

القَصدُ إلَى اللّهِ تَعالى بِالقُلوبِ

۱۷۰۳۶.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :إنَّ اللّهَ تباركَ و تعالى لا يَنظُرُ إلى صُوَرِكُم و لا إلى أموالِكُم و لكنْ يَنظُرُ إلى قُلوبِكُم و أعمالِكُم . ^۴

3328

دلها ظرفهاى خدايند

۱۷۰۳۴.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :همانا خداوند متعال در زمين ظرفهايى دارد. بدانيد كه آن ظرفها، همان دلهايند. پس دوست داشتنى ترين دلها نزد خداوند، نازكترين و صافترين و سختترين آنهاست: نازكترين آنها براى برادران و صافترين آنها از گناهان و سخت ترين آنها در راه خدا.

۱۷۰۳۵.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :خداوند متعال در زمين ظرفهايى دارد و محبوبترين آنها نزد او ظروفى است كه صاف و نازك و محكم باشند. اين ظرفها همان دلهايند. امّا دل نازك از ميان آنها، دلى است كه با برادران [ دينى ]نرمتر و نازكتر باشد و دل محكم، دل آن كسى است كه حق بگويد و در راه خدا از سرزنش هيچ ملامتگرى نهراسد و اما دل صاف، دلى است كه از [زنگار ]گناهان، صاف باشد.

3329

ره سپردن به سوى خداوند متعال با دلها

۱۷۰۳۶.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :خداوند تبارك و تعالى، به چهره ها و داراييهاى شما نمى نگرد، بلكه به دلها و كرده هاى شما مى نگرد.

۱۷۰۳۲.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام :إنَّ مَنزِلَةَ القلبِ مِن الجَسَدِ بمَنزِلَةِ الإمامِ مِن الناسِ . ^۱

3327

خَصائِصُ القَلبِ

۱۷۰۳۳.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :أعجَبُ ما في الإنسانِ قَلبُهُ ، و لَهُ مَوارِدُ مِن الحِكمَةِ ، و أضدادٌ مِن خِلافِها ، فإن سَنَحَ لَهُ الرَّجاءُ أذَلَّهُ الطَّمَعُ ، و إن هاجَ بهِ الطَّمَعُ أهلَكَهُ الحِرصُ ، و إن مَلَكَهُ اليَأسُ قَتَلَهُ الأسَفُ ، و إن عَرَضَ لَهُ الغَضَبُ اشتَدَّ بهِ الغَيظُ ، و إن سُعِدَ بالرِّضا نَسِيَ التَّحَفُّظَ ، و إن نالَهُ الخَوفُ شَغَلَهُ الحَذَرُ ، و إن اتَّسَعَ لَهُ الأمنُ استلبَتهُ الغَفلَةُ ، و إن حَدَثَت لَهُ النِّعمَةُ أخَذَتهُ العِزَّةُ ، و إن أصابَتهُ مُصيبَةٌ فَضَحَهُ الجَزَعُ ، و إنِ استَفادَ مالاً أطغاهُ الغِنى ، و إن عَضَّتهُ فاقَةٌ شَغَلَهُ البَلاءُ، و إن جَهَدَهُ الجُوعُ قَعَدَ بهِ الضَّعفُ ، و إن أفرَطَ في الشِّبَعِ كَظَّتهُ البِطنَةُ ، فَكُلُّ تَقصيرٍ بهِ مُضِرٌّ ، و كُلُّ إفراطٍ بهِ مُفسِدٌ . ^۲

۱۷۰۳۲.امام صادق عليه السلام :جايگاه دل نسبت به بدن، همچون جايگاه امام و پيشواست نسبت به مردم.

3327

ويژگيهاى دل

۱۷۰۳۳.امام على عليه السلام :شگفت ترين چيز در انسان دل اوست و دل مايه هايى از حكمت و مايه هايى از ضدّ حكمت دارد. اگر اميد و آرزو به آن دست دهد، طمع خوارش گرداند و اگر طمع در آن سر بردارد، حرص نابودش كند و اگر نوميدى بر آن مسلّط شود، اندوه وى را بكشد و اگر خشم بر وى عارض شود، كينه لبريزش كند و اگر خشنودى يارش شود، احتياط را از ياد برد و اگر آن را ترس در رسد، پروا و حذر كردن او را گرفتار خود سازد و اگر احساس امنيّت فرا گيردش، غفلت آن را در ربايد و اگر نعمت به سراغش آيد، غرور و نخوت آن را فرو گيرد و اگر مصيبتى به آن در رسد، بيتابى رسوايش گرداند و اگر به مالى رسد، ثروت آن را به طغيان دراندازد و اگر تهيدستى آزارش دهد، گرفتارى او را به خود مشغول سازد و اگر گرسنگى بر او سخت گيرد، از ضعف زمينگير شود و اگر سيرىِ او از حدّ بگذرد، پُرى شكم او را به رنج افكند؛ بارى هر تفريطى برايش زيانبار است و هر افراطى برايش تباهى آفرين.