۱۷۰۷۵.عنه عليه السلام :إنّ للقَلبِ اُذنَينِ ، فإذا هَمَّ العَبدُ بذَنبٍ قالَ لَهُ رُوحُ الإيمانِ : لا تَفعَلْ ، و قالَ لَهُ الشَّيطانُ : افعَلْ ، و إذا كانَ على بَطنِها نُزِعَ مِنهُ رُوحُ الإيمانِ . ۱
۱۷۰۷۶.عنه عليه السلام :ما مِن قَلبٍ إلاّ و لَهُ اُذُنانِ : على إحداهُما مَلَكٌ مُرشِدٌ ، و علَى الاُخرى شَيطانٌ مُفَتِّنٌ ، هذا يَأمُرُهُ و هذا يَزجُرُهُ ، الشَّيطانُ يَأمُرُهُ بالمَعاصي و المَلَكُ يَزجُرُهُ عَنها ، و هُو قولُ اللّهِ عَزَّ و جلَّ : «عَنِ اليَمينِ و عَنِ الشِّمالِ قَعيدٌ * ما يَلفِظُ مِن قَولٍ إلاّ لَدَيْهِ رَقيبٌ عَتيدٌ»۲ . ۳
۱۷۰۷۷.عنه عليه السلام :ما مِن مُؤمِنٍ إلاّ و لِقَلبِهِ اُذُنانِ في جَوفِهِ : اُذُنٌ يَنفُثُ فيها الوَسواسُ الخَنَّاسُ ، و اُذنٌ يَنفُثُ فيها المَلَكُ ، فَيُؤَيِّدُ اللّهُ المؤمنَ بالمَلَكِ ، فذلكَ قولُهُ : «و أيَّدَهُم بِرُوحٍ مِنهُ»۴ . ۵
۱۷۰۷۸.عنه عليه السلامـ لمّا قالَ لَهُ هارونُ بنُ خارِجَةَ : إنّي أفرَحُ مِن غيرِ فَرَحٍ أراهُ في نَفسي و لا في مالي و لا في صَديقي ، و أحزَنُ مِن غيرِ حُزنٍ أراهُ في نَفسي و لا في مالي و لا في صَديقي ـ: نَعَم ، إنّ الشَّيطانَ يُلِمُّ بالقَلبِ فيَقولُ : لو كانَ لكَ عندَ اللّهِ خَيرٌ ما أراكَ علَيكَ عَدُوَّكَ و لا جَعَلَ بكَ إلَيهِ حاجَةً ! هَل تَنتَظِرُ إلاّ مِثلَ الذي انتَظَرَ الذينَ مِن قَبلِكَ ، فهَل قالوا شيئا ؟! فذاكَ الذي يَحزَنُ مِن غيرِ حُزنٍ .
و أمّا الفَرَحُ فإنَّ المَلَكَ يُلِمُّ بالقلبِ فيَقولُ : إن كانَ اللّهُ أراكَ علَيكَ عدوَّك و جَعَلَ بكَ إلَيهِ حاجَةً فإنّما هي أيّامٌ قلائلُ ، أبشِرْ بمَغفِرَةٍ مِن اللّهِ و فَضلٍ ، و هُو قَولُ اللّهِ : «الشَّيطانُ يَعِدُكُمُ الفَقْرَ و يَأْمُرُكُمْ بالفَحْشاءِ و اللّهُ يَعِدُكُمْ مَغْفِرَةً مِنْهُ و فَضْلاً»۶ . ۷
۱۷۰۷۵.امام صادق عليه السلام :همانا دل داراى دو گوش است: پس هر گاه بنده آهنگ گناهى كند، روح ايمان به او گويد: نكن و شيطان گويد: بكن و چون روى شكم زن [بد كاره ]قرار گيرد، روح ايمان از او كنده شود.
۱۷۰۷۶.امام صادق عليه السلام :هيچ دلى نيست جز اين كه داراى دو گوش است: كنار يكى از آنها فرشته اى راهنما قرار دارد و كنار ديگرى شيطانى اغواگر. اين به او فرمان مى دهد و آن او را باز مى دارد. شيطان به گناهان فرمانش مى دهد و فرشته از آنها بازش مى دارد و اين است [معناى ]كلام خدا كه مى فرمايد: «در جانب راست و چپ نشسته اى است. سخنى بر زبان نياورد، جز اين كه نزدش محافظى مهيّا ايستاده است».
۱۷۰۷۷.امام صادق عليه السلام :هيچ مؤمنى نيست، مگر اين كه دلش دو گوش درونى دارد: گوشى كه وسواس خنّاس در آن مى دمد و گوشى كه فرشته در آن مى دمد. پس خداوند، مؤمن را به وسيله فرشته تقويت مى كند و اين است معناى سخن خداوند كه مى فرمايد: «آنها را به وسيله روحى از جانب خود تقويت كرد».
۱۷۰۷۸.امام صادق عليه السلامـ آنگاه كه هارون بن خارجه به امام عليه السلام عرض كرد: من گاهى اوقات شاد مى شوم، بى آنكه موجبات آن را در خودم يا مالم و يا دوستم بيابم و گاهى اندوهگين مى شوم، بى آنكه در خودم يا مالم و يا در رابطه با دوستم موجبى براى اين اندوه بيابم ـفرمود : آرى، همانا شيطان به دل نزديك مى شود و مى گويد: «اگر پيش خدا ارزش و اعتبارى داشتى، خداوند تو را دشمن شاد نمى كرد و تو را نيازمند او نمى ساخت. آيا سرنوشتى جز مانند سرنوشت پيشينيان خود انتظار دارى؟ آيا آنها چيزى گفتند؟» اين است كه بى دليل اندوهگين مى شود.
و اما شاد شدن، علتش اين است كه فرشته به دل نزديك مى شود و مى گويد: «اگر خداوند تو را دشمن شاد كرده و تو را در موردى نيازمند او ساخته است، اين چند روزه اى بيش نيست، بشارت باد تو را به آمرزش و فضل پروردگارت». اين است معناى سخن خدا كه مى فرمايد: «شيطان شما را از تهيدستى بيم مى دهد و شما را به زشت كارى وا مى دارد و [لى ]خداوند از جانب خود به شما وعده آمرزش و بخشش مى دهد».
