۱۵۸۴۱.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :لقد كانَ رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله إذا ذَكَرَ لنفسِهِ فضيلةً قالَ : و لا فَخرَ . ^۱

۱۵۸۴۲.الغارات :جاء عليُّ بن أبي طالب عليه السلام عائدا صَعصَعَةَ فقالَ : يا صَعصَعةُ ، لا تَجعَلَنَّ عِيادَتي إلَيكَ اُبّهَةً على قَومِكَ ، فقالَ : لا و اللّهِ يا أميرَ المؤمنينَ ، و لكنْ نِعمَةً و شُكرا ، فقالَ لَهُ عليٌّ عليه السلام : إن كُنتَ لَما عَلِمتُ لَخَفيفَ المَؤونَةِ عَظيمَ المَعونَةِ ، فقالَ صَعصَعةُ : و أنتَ و اللّهِ يا أميرَ المؤمنينَ إنّكَ ما عَلِمتُ بكتابِ اللّهِ لَعَليمٌ ، و إنَّ اللّهَ في صدرِكَ لَعَظيمٌ ، و إنّكَ بالمؤمنينَ لَرَؤوفٌ رَحيمٌ . ^۲

۱۵۸۴۳.مستدرك الوسائل عن البَزنطيِّ :دَخَلتُ على أبِي الحسنِ عليه السلام ......... فَأقبَلَ يُحَدِّثُني و أسألُهُ فَيُجِيبُنِي حتّى ذَهَبَ عامَّةُ الليلِ ، فلَمّا أرَدتُ الانصِرافَ قالَ لي : يا أحمدُ ، تَنصَرِفُ أو تَبيتُ ؟ فقلتُ : جُعِلتُ فداكَ ذاكَ إليكَ ، إن أمَرتَ بالانصِرافِ انصَرَفتُ ، و إن أمَرتَ بالمُقامِ أقَمتُ ، قالَ : أقِمْ ، فهذا الحَرَسُ ، و قد هَدَأ الناسُ و باتُوا .
قالَ : و انصَرَفَ ، فلمّا ظَنَنتُ أنّهُ دَخَلَ خَرَرتُ للّهِِ ساجِدا فقلتُ : الحَمدُ للّهِِ ، حُجَّةُ اللّهِ و وارِثُ عِلمِ النبيّينَ أنِسَ بي مِن بَينِ إخوانِي ، و حَبَّبَني ، و إذا أنا في سَجدَتي و شُكري فما عَلِمتُ إلاّ و قد رَفَسَني بِرِجلِهِ ، ثُمّ قُمتُ ، فَأخَذَ بيدي فَغَمَزَها ثُمّ قالَ : يا أحمدُ ، إنَّ أميرَ المؤمنينَ عليه السلام عادَ صَعصَعةَ بنَ صُوحانَ في مَرَضِهِ ، فلمّا قامَ مِن عندِهِ قالَ : يا صَعصَعةُ ، لا تَفتَخِرَنَّ على إخوانِكَ بعِيادَتي إيّاكَ و اتَّقِ اللّهَ ، ثُمّ انصَرَفَ عَنّي . ^۳

۱۵۸۴۱.امام على عليه السلام :پيامبر خدا صلى الله عليه و آله هرگاه فضيلتى از خود ياد مى كرد، مى فرمود : [قصدم ]فخر فروشى نيست.

۱۵۸۴۲.الغارات :امام على عليه السلام به عيادت صعصعه آمد و فرمود : اى صعصعه! مبادا عيادت من از خود را مايه فخر و مباهات بر قوم خود قرار دهى. صعصعه گفت : نه به خدا، اى امير المؤمنين! بلكه آن را نعمتى درخور سپاس به حساب مى آورم. على عليه السلام فرمود : اى صعصعه! تا آن جا كه من مى دانم تو مردى كم زحمت بوده اى و پر يارى. صعصعه عرض كرد : به خدا قسم شما نيز تا جايى كه مى دانم به كتاب خدا دانايى و خدا در دل و سينه تو بزرگ و با عظمت است و نسبت به مؤمنان مهربان و دلسوزى.

۱۵۸۴۳.مستدرك الوسائلـ به نقل از بزنطى ـ: خدمت حضرت ابو الحسن عليه السلام رسيدم ......... آن حضرت شروع به صحبت با من كرد و من مى پرسيدم و ايشان پاسخم را مى داد، تا آن كه پاس زيادى از شب گذشت. چون خواستم بروم به من فرمود : اى احمد! مى روى يا شب را همين جا مى مانى؟ عرض كردم : فدايت شوم هر چه شما بفرماييد. اگر دستور دهيد بروم مى روم و اگر امر كنيد بمانم مى مانم. فرمود : بمان. در اين وقت شب گزمه ها بيرونند و مردم در آرامش و خواب به سر مى برند.
حضرت رفت. من كه خيال كردم ايشان وارد اندرونى شده اند در پيشگاه خدا به سجده افتادم و گفتم : خدا را سپاس؛ حجّت خدا و وارث دانش پيامبران از ميان برادرانم به من انس گرفت و به من اظهار محبّت كرد. در حالى كه در سجده و شكرگزارى بودم يكباره متوجّه شدم كه حضرت با پايش به سينه من زد. من برخاستم. حضرت دستم را گرفت و فشرد و سپس فرمود : اى احمد! امير المؤمنين عليه السلام از صعصعة بن صوحان كه بيمار بود عيادت كرد. وقتى برخاست كه برود، فرمود : اى صعصعه! مبادا از اين كه من به عيادت تو آمده ام بر برادرانت فخر بفروشى؛ از خدا بترس.
ابو الحسن عليه السلام اين جمله را فرمود و از نزد من رفت.

۱۵۸۳۶.عنه صلى الله عليه و آله :آفَةُ الحَسَبِ الافتِخارُ و العُجبُ . ^۱

۱۵۸۳۷.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :المُفتَخِرُ بنفسِهِ أشرَفُ مِن المُفتَخِرِ بأبيهِ . ^۲

۱۵۸۳۸.عنه عليه السلامـ بعدَ تِلاوَتِهِ«ألْهاكُمُ التَّكاثُرُ * حَتّى زُرْتُمُ المَقابِرَ»ـ: أ فَبِمَصارِعِ آبائهِم يَفخَرُونَ ، أم بِعَدِيدِ الهَلكى يَتَكاثَرُونَ ؟ ! يَرتَجِعُونَ مِنهُم أجسادا خَوَت، و حَركاتٍ سَكَنَت، و لَأن يكونوا عِبَرا أحَقُّ مِن أن يكونوا مُفتَخَرا ! ^۳

۱۵۸۳۹.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام :أتى رسولَ اللّهِ صلى الله عليه و آله رجُلٌ فقالَ : يا رسولَ اللّهِ ، أنا فلانُ ابنُ فلانٍ حتّى عَدَّ تِسعَةً ، فقالَ لَهُ رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله : أما إنّك عاشِرُهُم في النارِ . ^۴

(انظر) التقوى : باب 4100.

3128

ما لا يَنبَغي الفَخرُ بِهِ

۱۵۸۴۰.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :لَمّا عُرِجَ بي إلَى السماءِ أذَّنَ جَبرَئيلُ عليه السلام مَثْنى مَثْنى ، و أقامَ مَثنى مَثنى ثُمّ قالَ لي : تَقَدَّمْ يا محمّدُ ! فَتَقَدَّمتُ فَصَلَّيتُ بِهِم ، و لا فَخرَ . ^۵

۱۵۸۳۶.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :آفتِ بزرگى خاندان، فخر فروشى و خودپسندى است.

۱۵۸۳۷.امام على عليه السلام :نازنده به خود، برتر از نازنده به پدر خود است.

۱۵۸۳۸.امام على عليه السلامـ بعد از تلاوت آيه «تفاخر به بيشتر داشتن، شما را به غفلت انداخت تا جايى كه [ براى شمارش ]به سوى گورها رفتيد» ـفرمود : آيا به گورهاى پدرانشان افتخار مى كنند؟ يا به فزونىِ شمار هلاك شدگان [خود ]به هم مى نازند؟ از پيكرهايى كه بى جان و متلاشى شده اند و از حركتها باز ايستاده اند، بازگشت به اين جهان را چشم دارند. حال آن كه آن مردگان مايه عبرت باشند سزاوارتر است تا باعث فخر فروشى.

۱۵۸۳۹.امام صادق عليه السلام :مردى خدمت پيامبر خدا صلى الله عليه و آله آمد و عرض كرد : اى پيامبر خدا! من فلان پسر فلان هستم. و تا نُه پشت خود را بر شمرد. پيامبر خدا صلى الله عليه و آله به او فرمود : بدان كه تو دهمين نفر آنان در دوزخ هستى.

3128

آنچه فخر كردن بدان نشايد

۱۵۸۴۰.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :قصدم فخر فروشى نيست اما هنگامى كه به آسمان برده شدم جبرئيل عليه السلام اذان و اقامه گفت و هر يك از جملات آنها را دو بار تكرار كرد و سپس به من گفت : اى محمّد! جلو بايست . من جلو ايستادم و براى آنان نماز خواندم.