۱۶۴۲۴.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :حتّى إذا انصَرَفَ المُشَيِّعُ و رَجَعَ المُتَفجِّعُ ، اُقعِدَ في حُفرَتِهِ نَجِيّا لِبَهتَةِ السُّؤالِ و عَثرَةِ الامتِحانِ . ^۱

3211

ما يُسألُ عَنهُ فِي القَبرِ

۱۶۴۲۵.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :إنّ العَبدَ إذا وُضِعَ في قَبرِهِ و تَولّى عَنهُ أصحابُهُ ، و إنّهُ لَيَسمَعُ قَرعَ نِعالِهِم إذا انصَرَفُوا ، أتاهُ مَلَكانِ فَيُقعِدانِهِ فيَقولانِ لَهُ : ما كنتَ تَقولُ في هذا النبيِّ محمّدٍ ؟ فأمّا المؤمنُ فيقولُ : أشهَدُ أنّهُ عبدُ اللّهِ و رسولُهُ ، فيقالُ لَهُ : انظُر إلى مَقعَدِكَ مِن النارِ أبدَلَكَ اللّهُ بهِ مَقعَدا مِن الجَنَّةِ ، فَيَراهُما جَميعا .
و أمّا الكافِرُ أو المُنافِقُ فيقولُ: لا أدرِي ، كنتُ أقولُ ما يقولُ الناسُ فيه ! ^۲

۱۶۴۲۶.. عنه صلى الله عليه و آلهـ في روايةٍ اُخْرى ـ: و يَأتيهِ مَلَكانِ فَيُجلِسانِهِ فيَقولانِ لَهُ : مَن رَبُّكَ ؟ فيقولُ : رَبّيَ اللّهُ ، فيَقولانِ لَهُ : و ما دِينُكَ ؟ فيقولُ : دِيني الإسلامُ ، فيقولانِ لَهُ : ما هذا الرجُلُ الّذي بُعِثَ فيكُم ؟ فيقولُ : هُو رسولُ اللّهِ ، فيقولانِ لَهُ : و ما يُدرِيكَ ؟ فيقولُ : قَرَأتُ كتابَ اللّهِ و آمَنتُ و صَدَّقتُ . ^۳

۱۶۴۲۴.امام على عليه السلام :چون تشييع كننده برگردد و مصيبت ديده مراجعت كند ، مرده را در گورش بنشانند در حالى كه از دهشت سؤال و لغزشِ در امتحان ، آهسته سخن مى گويد.

3211

آنچه در قبر از آن سؤال مى شود

۱۶۴۲۵.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :چون آدمى را در گورش نهادند و همراهان او باز گشتند، در حالى كه هنوز صداى كفشهاى آنها را مى شنود، دو فرشته نزدش مى آيند و او را مى نشانند و مى پرسند: درباره اين پيامبر، محمّد، چه عقيده اى داشتى؟ اگر مؤمن باشد مى گويد: گواهى مى دهم كه او بنده خدا و فرستاده اوست. پس، به او گفته شود: به جايگاهت در آتش بنگر. خداوند به جاى آن، جايگاهى در بهشت به تو داد. او هر دو جايگاه را مى بيند. اما اگر كافر يا منافق باشد مى گويد: نمى دانم. همان عقيده اى را درباره او داشتم كه مردم داشتند!

۱۶۴۲۶.پيامبر خدا صلى الله عليه و آلهـ در روايتى ديگر ـفرمود : دو فرشته نزدش مى آيند و او را مى نشانند و مى پرسند: پروردگارت كيست؟ او پاسخ مى دهد: پروردگارم خداست. مى پرسند: دينت چيست؟ پاسخ مى دهد: دينم اسلام است. مى پرسند: اين مردى كه در ميان شما مبعوث شد، كيست؟ پاسخ مى دهد: او فرستاده خداست. مى پرسند: از كجا مى دانى؟ پاسخ مى دهد: كتاب خدا را خواندم و ايمان آوردم و تصديق كردم.

۱۶۴۱۹.عنه عليه السلام :ضَع فَخرَكَ ، و احطُطْ كِبرَكَ ، و اذكُرْ قَبرَكَ ، فإنَّ علَيهِ مَمَرَّكَ . ^۱

۱۶۴۲۰.الإمامُ الباقرُ عليه السلام :انظُروا إلى هذهِ القُبورِ سُطورا بأفناءِ الدُّورِ ، تَدانَوا في خِطَطِهِم ، و قَرُبوا في مَزارِهِم ، و بَعُدوا في لِقائهِم ، عَمَّرُوا فَخَرَّبُوا ، و أنِسُوا فَاُوحِشُوا ، و سَكَنُوا فاُزعِجُوا ، و قَطَنوا فَرَحَلوا . ^۲

۱۶۴۲۱.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام :إنّ لِلقَبرِ كلاما في كُلِّ يَوم ، يقولُ : أنا بَيتُ الغُربَةِ ، أنا بَيتُ الوَحشَةِ ، أنا بَيتُ الدُّودِ ، أنا القَبرُ ، أنا رَوضَةٌ مِن رِياضِ الجَنّةِ أو حُفرَةٌ مِن حُفَرِ النارِ . ^۳

۱۶۴۲۲.الإمامُ الكاظمُ عليه السلامـ عندَ قَبرٍ ـ: إنّ شيئا هذا آخِرُهُ لَحَقيقٌ أن يُزهَدَ في أوَّلِهِ ، و إنّ شيئا هذا أوَّلُهُ لَحَقيقٌ أن يُخافَ آخِرُهُ . ^۴

3210

سُؤالُ القَبرِ

۱۶۴۲۳.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آلهـ في قولِهِ تعالى :«يُثَبِّتُ اللّهُ الّذينَ آمَنوا بالقَولِ الثّابتِ في الحَياةِ الدُّنيا و في الآخِرَةِ»^۵ـ: في القَبرِ إذا سُئلَ المَوتى . ^۶

۱۶۴۱۹.امام على عليه السلام :فخر فروشى را فروگذار و كبر و غرور را به كنار نه و گور خود را به ياد آر؛ زيرا كه گذرگاه تو آن جاست.

۱۶۴۲۰.امام باقر عليه السلام :به اين گورها بنگريد، كه چونان خطوطى در ميدان جلو خانه ها نقش بسته اند. لحدهايشان به هم نزديك و آرامگاههايشان پَهلوى هم است. اما قدرت ديدار يكديگر را ندارند. [در دنيا ]ساختند و ويران كردند. انس گرفتند و سپس از هم جدا و تنها شدند. جاى گزيدند و سپس بيرون رانده شدند و رحل اقامت افكندند و آن گاه كوچيدند.

۱۶۴۲۱.امام صادق عليه السلام :قبر را هر روز سخنى است كه مى گويد: من خانه غربتم، من خانه تنهايى ام، من خانه كرمها هستم، من قبرم، من باغى از باغهاى بهشت يا گودالى از گودالهاى دوزخم.

۱۶۴۲۲.امام كاظم عليه السلامـ در كنار يك گور ـفرمود : چيزى كه پايانش اين است، سزاست كه از همان آغاز دل از آن بركَنند و چيزى كه آغازش اين است ، بجاست كه از پايانش بترسند.

3210

سؤال قبر

۱۶۴۲۳.پيامبر خدا صلى الله عليه و آلهـ درباره آيه: «خداوند كسانى را كه ايمان آورده اند در زندگى دنيا و آخرت با گفتار ثابت و درست استوار مى دارد» ـفرمود : مراد در قبر و به هنگام سؤال از مردگان است.