3260

أدَبُ الاستِماعِ

الكتاب :

وَ إِذَا قُرِئَ الْقُرْآنُ فَاسْتَمِعُوا لَهُ وَ أَنْصِتُوا لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ» . ^۱

قُلْ آمِنُوا بِهِ أَوْ لاَ تُؤْمِنُوا إِنَّ الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ مِن قَبْلِهِ إِذَا يُتْلَى عَلَيْهِمْ يَخِرُّونَ لِلْأَذْقانِ سُجَّدا * وَ يَقُولُونَ سُبْحانَ رَبِّنا إِنْ كانَ وَعْدُ رَبِّنا لَمَفْعُولاً * وَ يَخِرُّونَ لِلأَْذْقانِ يَبْكُونَ وَ يَزِيدُهُمْ خُشُوعا» . ^۲

أُولَـئِكَ الَّذِينَ أَنْعَمَ اللّهُ عَلَيْهِمْ مِنَ النَّبِيِّينَ مِنْ ذُرِّيَّةِ آدَمَ وَ مِمَّنْ حَمَلْنا مَعَ نُوحٍ وَ مِنْ ذُرِّيَّةِ إِبْرَاهِيمَ وَ إسْرَائِيلَ وَ مِمَّنْ هَدَيْنا وَ اجْتَبَيْنا إِذَا تُتْلَى عَلَيْهِمْ آياتُ الرَّحْمنِ خَرُّوا سُجَّدا وَ بُكِيّا» . ^۳

أَ لَمْ يَأْنِ لِلَّذِينَ آمَنُوا أَنْ تَخْشَعَ قُلُوبُهُم لِذِكْرِ اللّهِ وَ ما نَزَلَ مِنَ الْحَقِّ وَ لاَ يَكُونُوا كَالَّذِينَ أُوتُوا الْكِتابَ مِنْ قَبْلُ فَطالَ عَلَيْهِمُ الأَمَدُ فَقَسَتْ قُلُوبُهُمْ وَ كَثِيرٌ مِنْهُمْ فاسِقُونَ» . ^۴

الحديث :

۱۶۷۲۶.الإمامُ الباقرُ عليه السلام :إنّ اللّهَ يقولُ للمؤمنينَ : «و إذا قُرِئَ القُرآنُ» يَعني في الفَريضَةِ خَلفَ الإمامِ «فاسْتَمِعُوا لَهُ وَ أَنْصِتُوا لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ» . ^۵

3260

آداب گوش دادن به قرآن

قرآن:

«هرگاه قرآن خوانده شود، به آن گوش دهيد و خاموش بمانيد، شايد كه مورد رحمت قرار گيريد».

«بگو: به آن ايمان بياوريد يا ايمان نياوريد، همانا كسانى كه پيش از آن علم داده شده اند، هرگاه [قرآن ]بر آنان تلاوت شود، به چانه ها به خاك سجده مى افتند و مى گويند: منزّه است پروردگار ما، همانا وعده پروردگار ما شدنى است. و به چانه ها به خاك مى افتند [و ]مى گريند و بر كرنش آنها افزوده مى شود».

«آنان كسانى از پيامبران بودند كه خداوند بر ايشان نعمت ارزانى داشت: از فرزندان آدم بودند و از كسانى كه همراه نوح [بر كشتى] سوار كرديم و از فرزندان ابراهيم و اسرائيل و از كسانى كه [آنان را ]هدايت نموديم و برگزيديم [و ]هرگاه آيات [خداى] رحمان بر آنان خوانده مى شد، سجده كنان و گريان به خاك مى افتادند».

«آيا براى كسانى كه ايمان آورده اند، وقت آن نرسيده كه دلهايشان به ياد خدا و آن حقيقتى كه نازل شده نرم (فروتن) گردد و مانند كسانى نباشند كه از پيش بدانها كتاب داده شد و [عمر و ]انتظار بر آنان به درازا كشيد و دلهايشان سخت گرديد و بسيارى از آنها فاسق بودند؟».

حديث :

۱۶۷۲۶.امام باقر عليه السلام :خداوند به مؤمنان مى فرمايد: «هر گاه قرآن خوانده شد» يعنى در نماز واجب پشت سر امام جماعت، پس به آن گوش كنيد و خاموش بمانيد شايد مورد رحمت قرار گيريد».

۱۶۷۲۱.عنه عليه السلام :إنَّ مِن الناسِ مَن يَتَعَلَّمُ القرآنَ لِيُقالَ : فلانٌ قارِئٌ ! و مِنهُم مَن يَتَعَلَّمُهُ فَيَطلُبُ بهِ الصَّوتَ فيقالُ : فلانٌ حَسَنُ الصَّوتِ ! و ليسَ في ذلك خَيرٌ ، و مِنهُم مَن يَتَعَلَّمُهُ فيَقومُ بهِ في ليلِهِ و نَهارِهِ ، لا يُبالِي مَن عَلِمَ ذلكَ و مَن لم يَعلَمْهُ . ^۱

(انظر) العلم : باب 2821.

3259

استِماعُ القُرآنِ

۱۶۷۲۲.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :ألا مَن اشتاقَ إلَى اللّهِ فَليَستَمِعْ كلامَ اللّهِ . ^۲

۱۶۷۲۳.عنه صلى الله عليه و آله :مَنِ استَمَعَ آيَةً مِن القرآنِ خَيرٌ لَهُ مِن ثَبِيرٍ ذَهَبا . ^۳

۱۶۷۲۴.عنه صلى الله عليه و آله :يُدفَعُ عن قارئِ القرآنِ بَلاءُ الدنيا ، و يُدفَعُ عن مُستَمِعِ القرآنِ بَلاءُ الآخِرَةِ . ^۴

۱۶۷۲۵.عنه صلى الله عليه و آله :مَنِ استَمَعَ إلى آيَةٍ مِن كتابِ اللّهِ كُتِبَت لَهُ حَسَنةً مُضاعَفةً ، و مَن تَلا آيَةً مِن كتابِ اللّهِ كانَت لَهُ نورا يَومَ القِيامَةِ . ^۵

۱۶۷۲۱.امام صادق عليه السلام :برخى از مردم قرآن را فرا مى گيرند براى اين كه بگويند: فلانى قارى است. برخى آن را مى آموزند تا با صداى خوش بخوانند و مردم بگويند: فلانى صوتى خوش دارد. در اينها خيرى نيست [و كارشان ارزشى ندارد]. برخى هم قرآن را فرا مى گيرند و شب و روزشان را با آن بسر مى برند و اهميتى نمى دهند كه كسى اين مطلب را مى داند يا نمى داند.

3259

گوش دادن به قرآن

۱۶۷۲۲.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هان! هر كه مشتاق خداست، پس، به كلام خدا گوش دهد.

۱۶۷۲۳.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر كه به يك آيه از قرآن گوش كند، برايش بهتر از كوهى از طلاست .

۱۶۷۲۴.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :از قارى قرآن، بلاى دنيا دور مى شود و از شنونده قرآن، بلاى آخرت.

۱۶۷۲۵.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هركه به يك آيه از كتاب خدا گوش دهد، برايش ثوابى دو چندان نوشته شود و هر كه يك آيه از كتاب خدا تلاوت كند، روز قيامت آن آيه نورى براى او باشد.