3127

ذَمُّ التَّفاخُرِ بِالأحسابِ

الكتاب :

ألْهاكُمُ التّكاثُرُ * حَتَّى زُرْتُمُ الْمَقابِرَ» . ^۱

الحديث :

۱۵۸۳۴.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آلهـ يَومَ فَتحِ مكّةَ ـ: إنّ اللّهَ تباركَ و تعالى قد أذهَبَ عَنكُم بالإسلامِ نَخوَةَ الجاهِليّةِ ، و التَّفاخُرَ بآبائها و عَشائرِها . أيُّها الناسُ ، إنّكُم مِن آدَمَ ، و آدمُ مِن طِينٍ ، ألا و إنّ خَيرَكُم عندَ اللّهِ و أكرَمَكُم علَيهِ اليَومَ أتقاكُم و أطوَعُكُم لَهُ ، ألا و إنّ العَربيّةَ لَيست بأبٍ والِدٍ ، و لكنّها لِسانٌ ناطِقٌ ، فَمَن قَصُرَ بِهِ عَمَلُهُ لَم يُبَلِّغُهُ رِضوانَ اللّهِ حَسبُهُ . ^۲

۱۵۸۳۵.عنه صلى الله عليه و آله :لَيَنتَهِيَنَّ أقوامٌ يَفتَخِرُونَ بآبائهِمُ الذينَ ماتُوا ، إنّما هُم فَحْمُ جَهَنَّمَ ، أو لَيكونُنَّ أهوَنَ علَى اللّهِ عَزَّ و جلَّ مِن الجُعَلِ الذي يُدَهْدِهُ الخُرءَ بأنفِهِ ، إنّ اللّهَ أذهَبَ عَنكُم عُبِّيَّةَ الجاهليّةِ و فَخرَها بالآباءِ ، إنّما هُو مؤمنٌ تَقيٌّ و فاجِرٌ شَقيٌّ ، الناسُ بَنو آدمَ ، و آدمُ خُلِقَ مِن تُرابٍ . ^۳

3127

نكوهش فخر فروشى به خاندان

قرآن :

«تفاخر به بيشتر داشتن ، شما را به غفلت انداخت. تا جايى كه [براى شمارش] به سوى گورها رفتيد».

حديث :

۱۵۸۳۴.پيامبر خدا صلى الله عليه و آلهـ در روز فتح مكّه ـفرمود : خداوند تبارك و تعالى به وسيله اسلام نخوت جاهليت و نازيدن به پدران و خاندانهاى جاهلى را از شما زدود. اى مردم! شما از آدم هستيد و آدم از گِل آفريده شد. بدانيد كه امروز، بهترين شما نزد خدا و گراميترين شما در پيشگاه او پرهيزگارترين و فرمانبردارترين شما از اوست. بدانيد كه عربيّت به پدرى نيست كه [شما را] به دنيا مى آورد. بلكه عربيّت يك زبان است كه با آن سخن گفته مى شود. پس، هر كس در كار و عمل كوتاهى كند، شرافت خانوادگيش او را به خشنودى خدا نرساند.

۱۵۸۳۵.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :آنانى كه به پدرانِ مرده خود، كه در حقيقت زغال جهنمند فخر مى فروشند از اين كار دست بردارند و گرنه نزد خداوند عزّ و جلّ پست تر از سرگين غلطان ^۴ هستند كه با بينى خود سرگين را مى غلتاند. خداوند نخوتها و فخر فروشيهاى خاندانى جاهليت را از شما برده است. [آدمى ]يا مؤمنِ پرهيزگار است و يا نابكار بدبخت. مردم فرزندان آدم هستند و آدم از مشتى خاك آفريده شد.

۱۵۸۲۸.عنه عليه السلام :إنَّ مِن أسخَفِ حالاتِ الوُلاةِ عندَ صالِحِ الناسِ، أن يُظَنَّ بِهِم حُبُّ الفَخرِ، و يُوضَعَ أمرُهُم علَى الكِبرِ . ^۱

۱۵۸۲۹.عنه عليه السلام :أيُّها الناسُ ، شُقُّوا أمواجَ الفِتَنِ بسُفُنِ النَّجاةِ ، و عَرِّجُوا عَن طريقِ المُنافَرَةِ ، وضَعوا تِيجانَ المُفاخَرَةِ . ^۲

۱۵۸۳۰.الإمامُ زينُ العابدينَ عليه السلامـ مِن دعائهِ في مَكارمِ الأخلاقِ ـ: و هَبْ لي مَعالِيَ الأخلاقِ ، و اعصِمْني مِن الفَخرِ . ^۳

3126

ما يَمنَعُ مِنَ الفَخرِ

۱۵۸۳۱.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :ما لابنِ آدمَ و الفَخرِ ؟ ! أوَّلُهُ نُطفَةٌ ، و آخِرُهُ جِيفَةٌ ، و لا يَرزُقُ نفسَهُ ، و لا يَدفَعُ حَتفَهُ . ^۴

۱۵۸۳۲.الإمامُ زينُ العابدينَ عليه السلام :عَجَبا للمُتَكبِّرِ الفَخورِ الذي كانَ بالأمسِ نُطفَةً ثُمّ هُو غَدا جِيفَةٌ ! ^۵

۱۵۸۳۳.الإمامُ الباقرُ عليه السلام :عَجَبا للمُختالِ الفَخورِ ! و إنّما خُلِقَ مِن نُطفَةٍ ثمّ يَعودُ جِيفَةً ، و هُو فيما بينَ ذلكَ لا يَدرِي ما يُصنَعُ بهِ ! ^۶

۱۵۸۲۸.امام على عليه السلام :از پست ترين حالات زمام داران نزد مردمان نيك، اين است كه گمان رود دوستدار فخر و خود ستايى گشته اند و كردارشان بر تكبر حمل شود.

۱۵۸۲۹.امام على عليه السلام :اى مردم! امواج فتنه ها را باكشتيهاى نجات بشكافيد و از راه مخالفت و ناسازگارى برگرديد و تاجهاى فخر فروشى به يكديگر را، از سر برداريد.

۱۵۸۳۰.امام زين العابدين عليه السلامـ در دعاى مكارم الاخلاق ـگفت : خويهاى والا را به من ارزانى دار و از فخر فروشى مصونم بدار.

3126

آنچه از فخر فروشى باز مى دارد

۱۵۸۳۱.امام على عليه السلام :آدميزاد را چه به فخر فروشى! آغازش نطفه اى است و فرجامش مردارى. نه مى تواند خود را روزى دهد و نه مى تواند جلو مرگ خويش را بگيرد.

۱۵۸۳۲.امام زين العابدين عليه السلام :شگفتا از متكبّر فخر فروش كه ديروز نطفه اى بود و فردا مردارى است!

۱۵۸۳۳.امام باقر عليه السلام :شگفتا از متكبّرِ فخر فروش! او كه از نطفه اى آفريده شده و آن گاه به مردارى تبديل مى شود و در اين ميان نمى داند با او چه خواهد شد!