۱۷۹۶۲.عنه صلى الله عليه و آله :إنّ الرجُلَ لَيَدنُو مِن الجَنَّةِ حتّى ما يكونُ بينَهُ و بينَها إلاّ قِيدُ رُمحٍ ، فيَتَكلَّمُ بالكَلِمَةِ فَيَتباعَدُ مِنها أبعَدَ مِن صَنعاءَ . ^۱

۱۷۹۶۳.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :إيّاكَ و فضولَ الكلامِ ؛ فإنّهُ يُظهِرُ مِن عُيوبِكَ ما بَطَنَ ، و يُحَرِّكُ علَيكَ مِن أعدائكَ ما سَكَنَ . ^۲

۱۷۹۶۴.عنه عليه السلام :طوبى لِمَن ......... أنفَقَ الفَضلَ مِن مالِهِ ، و أمسَكَ الفَضلَ مِن لِسانِهِ . ^۳

۱۷۹۶۵.عنه عليه السلام :عَجِبتُ لِمَن يَتكلَّمُ بما لا يَنفَعُهُ في دُنياهُ و لا يُكتَبُ لَهُ أجرُهُ في اُخراهُ . ^۴

۱۷۹۶۶.عنه عليه السلام :عَجِبتُ لِمَن يَتَكلَّمُ فيما إن حُكيَ عَنهُ ضَرَّهُ ، و إن لم يُحكَ عَنهُ لم يَنفَعْهُ . ^۵

۱۷۹۶۷.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام :العالِمُ لا يَتَكلَّمُ بالفُضولِ . ^۶

۱۷۹۶۸.الإمامُ الرِّضا عليه السلام :ما مِن شيءٍ مِن الفُضولِ إلاّ و هُو يَحتاجُ إلَى الفُضولِ مِن الكلامِ . ^۷

۱۷۹۶۲.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :آدمى [گاه] چندان به بهشت نزديك مى شود كه به اندازه نيزه اى با آن فاصله دارد. پس سخنى مى گويد و به فاصله اى دورتر از صنعا، از بهشت دور مى شود.

۱۷۹۶۳.امام على عليه السلام :از زياده گويى بپرهيز،كه آن عيبهاى پنهان تو را آشكار مى سازد و كينه هاى آرام گرفته دشمنانت را بر ضد تو تحريك مى كند.

۱۷۹۶۴.امام على عليه السلام :خوشا به حال كسى كه زيادى مال خود را انفاق كرد و زبانش را از زياده گويى نگه داشت.

۱۷۹۶۵.امام على عليه السلام :در شگفتم از كسى كه سخنانى مى گويد كه نه در دنيايش به او سود مى رساند و نه در آخرتش براى او اجرى نوشته مى شود.

۱۷۹۶۶.امام على عليه السلام :در شگفتم از كسى كه سخنانى مى گويد كه اگر از قول او بازگو شود، زيانش مى رساند و اگر بازگو نشود، سودش نمى رساند.

۱۷۹۶۷.امام صادق عليه السلام :دانا، زياده گويى نمى كند.

۱۷۹۶۸.امام رضا عليه السلام :هيچ زياده اى نيست، مگر اين كه نياز به سخن زيادى دارد.

۱۷۹۵۷.الإمامُ الحسينُ عليه السلامـ لابنِ عبّاسٍ ـ: لا تَتَكَلَّمَنَّ فيما لا يَعنيكَ فإنّي أخافُ علَيكَ الوِزرَ، و لا تَتكَلَّمَنَّ فيما يَعنيكَ حتّى تَرى لِلكلامِ مَوضِعا . ^۱

۱۷۹۵۸.الإمامُ الباقرُ عليه السلام :قالَ أبو ذرٍّ : اجعَلِ الدُّنيا كَلِمَتَينِ : كَلِمَةً في طَلَبِ الحَلالِ ، و كَلِمَةً للآخِرَةِ ، و الثالثةُ تَضُرُّ و لا تَنفَعُ فلا تُرِدْها . ^۲

3459

ذَمُّ فُضولِ الكَلامِ

۱۷۹۵۹.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :كلامُ ابنِ آدمَ علَيهِ لا لَهُ إلاّ الأمرَ بِالمَعروفِ ، و النَّهيَ عنِ المُنكَرِ ، و ذِكرَ اللّهِ عزّ و جلّ . ^۳

۱۷۹۶۰.عنه صلى الله عليه و آله :إنّ الرجُلَ لَيَتحَدَّثُ بالحَديثِ ما يُريدُ بهِ سُوءً إلاّ لِيُضحِكَ بهِ القَومَ يَهوي بهِ أبعَدَ مِن السماءِ . ^۴

۱۷۹۶۱.عنه صلى الله عليه و آله :ألا هَل عَسى رجُلٌ مِنكُم أن يَتكلَّمَ بالكَلِمَةِ يُضحِكُ بها القَومَ فَيَسقُطُ بها أبعَدَ مِن السماءِ ؟ ! ألا هَل عسى رجُلٌ مِنكُم يَتكلَّمُ بالكَلِمَةِ يُضحِكُ بها أصحابَهُ فَيُسخِطُ اللّهَ بها علَيهِ لا يَرضى عنهُ حتّى يُدخِلَهُ النّارَ ؟ ! ^۵

۱۷۹۵۷.امام حسين عليه السلامـ به ابن عباس ـفرمود : هرگز سخن بيهوده مگوى؛ زيرا بيم گناه براى تو دارم و سخن سودمند نيز هرگز مگوى، مگر اين كه آن سخن به جا باشد.

۱۷۹۵۸.امام باقر عليه السلام :ابوذر گفت: دنيا را دو كلمه قرار بده: كلمه اى در طلب [روزى ]حلال و كلمه اى براى آخرت و كلمه سوم زيان مى زند و سود نمى رساند ، پس به آن نپرداز.

3459

نكوهش زياده گويى

۱۷۹۵۹.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :سخن فرزند آدم به زيان اوست نه به سودش، مگر امر به معروف و نهى از منكر و ياد خداوند عزّ و جلّ.

۱۷۹۶۰.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :آدمى، گاه سخنى مى گويد و قصد بدى ندارد، جز اين كه مردم را بخنداند [اما با اين كارش ]به اندازه اى دورتر از آسمان سقوط مى كند.

۱۷۹۶۱.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هان! گاه مى شود كه مردى از شما براى خنداندن مردم، سخنى مى گويد و بدان سبب به مسافتى دورتر از آسمان سقوط مى كند. هان! گاه مى شود كه مردى از شما براى خنداندن دوستان خود، سخنى مى گويد و بدان سبب خداوند بر او خشم مى گيرد، به طورى كه تا به دوزخش نبرد راضى نمى شود!