۱۸۰۲۴.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام :النُّطقُ راحَةٌ للرُّوحِ، و السُّكوتُ راحَةٌ للعَقلِ . ^۱

(انظر) الكلام : باب 3455.

3469

فَضلُ السُّكوتِ عَلَى الكَلامِ

۱۸۰۲۵.لقمانُ عليه السلامـ لابنِهِ ـ: يا بُنَيَّ، إن كُنتَ زَعَمتَ أنَّ الكلامَ مِن فِضَّةٍ فإنَّ السُّكوتَ مِن ذَهَبٍ . ^۲

۱۸۰۲۶.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :السُّكوتُ ذَهَبٌ و الكلامُ فِضّةٌ . ^۳

۱۸۰۲۷.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام :لا يَزالُ العَبدُ المؤمنُ يُكتَبُ مُحسِنا ما دامَ ساكِتا ، فإذا تَكَلَّمَ كُتِبَ مُحسِنا أو مُسِيئا . ^۴

۱۸۰۲۸.داوودُ عليه السلامـ لِسليمانَ عليه السلام ـ: يا بُنَيَّ، علَيكَ بطُولِ الصَّمتِ إلاّ مِن خَيرٍ ؛ فإنّ النَّدامَةَ على طُولِ الصَّمتِ مَرّةً واحِدَةً خَيرٌ مِن النَّدامَةِ على كَثرَةِ الكلامِ مَرّاتٍ . يا بُنَيَّ ، لو أنّ الكلامَ كانَ مِن فِضّةٍ يَنبَغي للصَّمتِ أن يكونَ مِن ذَهَبٍ ^۵ . ^۶

۱۸۰۲۴.امام صادق عليه السلام :سخن، آرام بخش جان است و خاموشى، آرام بخش خرد.

3469

برترى سكوت بر سخن

۱۸۰۲۵.لقمان عليه السلامـ به فرزندش ـفرمود : پسرم! اگر فرض كنى كه سخن، از نقره است، سكوت، از طلاست.

۱۸۰۲۶.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :سكوت، طلاست و سخن، نقره.

۱۸۰۲۷.امام صادق عليه السلام :بنده مؤمن تا زمانى كه خاموش است، نيكوكار قلمداد مى شود. اما چون سخن گويد، يا نيكوكار شمرده مى شود يا بدكار.

۱۸۰۲۸.داوود عليه السلامـ خطاب به سليمان عليه السلام ـفرمود : فرزندم! دم فرو بستنِ خود را طولانى كن، مگر از خوبى؛ زيرا يك بار پشيمانى بر اثر خاموشىِ طولانى، بهتر از بارها پشيمانى است كه از پرگويى حاصل مى شود. پسرم! اگر سخن از نقره باشد، خاموشى را سزاست كه از طلا باشد. ^۷

۱۸۰۲۲.بحار الأنوار :سُئِلَ عليُّ بنُ الحُسَين عليه السلام عنِ الكلامِ و السُّكوتِ أيُّهُما أفضَلُ ؟ فقالَ عليه السلام : لكُلِّ واحِدٍ مِنهُما آفاتٌ ، فإذا سَلِما مِن الآفاتِ فالكلامُ أفضَلُ مِن السُّكوتِ .
قيلَ : كيفَ ذلكَ يا ابنَ رسولِ اللّهِ ؟ قالَ : لأنَّ اللّهَ عَزَّ و جلَّ ما بَعَثَ الأنبياءَ و الأوصياءَ بالسُّكوتِ ، إنّما بَعَثَهُم بالكلامِ ، و لا استُحِقَّتِ الجَنّةُ بالسُّكوتِ، و لا استُوجِبَت وَلايَةُ اللّهِ بالسُّكوتِ ، و لا تُوُقِّيَتِ النّارُ بالسُّكوتِ ، إنّما ذلكَ كُلُّهُ بالكلامِ . ^۱

۱۸۰۲۳.الإمامُ الباقرُ عليه السلامـ لِرجُلٍ و قَد كَلَّمَهُ بكلامٍ كَثيرٍ ـ: أيُّها الرجُلُ ، تَحتَقِرُ الكلامَ و تَستَصغِرُهُ ؟ ! اِعلَمْ أنَّ اللّهَ عَزَّ و جلَّ لم يَبعَثْ رُسُلَهُ حيثُ بَعَثَها و مَعها ذَهَبٌ و لا فِضَّةٌ ، و لكنْ بَعَثَها بالكلامِ ، و إنّما عَرَّفَ اللّهُ جلَ و عزَّ نفسَهُ إلى خَلقِهِ بالكلامِ و الدَّلالاتِ علَيهِ و الأعلامِ . ^۲

۱۸۰۲۲.بحار الأنوار:از امام زين العابدين عليه السلام سؤال شد كه سخن گفتن برتر است يا خاموشى گزيدن ؟ حضرت فرمود : هر يك از اين دو را آفاتى است. اگر هر دو از آفات به دور باشند، آن گاه سخن گفتن برتر از خاموشى گزيدن است.
عرض شد: چگونه، يا بن رسول اللّه ؟ فرمود: زيرا خداوند عزّ و جلّ، انبيا و اوصيا را با سكوت نفرستاده، بلكه آنان را با سخن و گفتار فرستاده است و نه بهشت با سكوت سزاوار كسى شده و نه ولايت و دوستى خدا با سكوت بر كسى واجب آمده و نه كسى با سكوت از آتش دور شده. بلكه همه اينها، از طريق سخن حاصل مى شود.

۱۸۰۲۳.امام باقر عليه السلامـ خطاب به مردى كه در حضور ايشان زياد سخن گفت ـفرمود : اى مرد! سخن را دست كم و كوچك مى شمارى! بدان كه خداوند عزّ و جلّ، وقتى پيامبران خود را فرستاد، آنان را با زر و سيم نفرستاد، بلكه با سخن فرستاد. خداوند عزّ و جلّ، از طريق سخن و ديگر دلايل و نشانه ها، خود را به آفريدگانش شناساند.