3577
مَثَلُ الحاجَةِ إلى مَن أصابَ المالَ حَديثا
۱۸۶۲۶.الإمامُ الباقرُ عليه السلام :إنّما مَثَلُ الحاجَةِ إلى مَن أصابَ مالَهُ حَديثا كمَثَلِ الدِّرهَمِ في فَمِ الأفعى ؛ أنتَ إلَيهِ محوِجٌ ، و أنتَ مِنها على خَطَرٍ . ۱
(انظر) الحاجة : باب 972.
3578
مَثَلُ الَّذي يَعودُ في عَطِيَّتِهِ
۱۸۶۲۷.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :إنّ مَثَلَ الّذي يَعودُ في عَطِيَّتِهِ كمَثَلِ الكَلبِ ؛ أكَلَ حتّى إذا شَبِعَ قاءَ ، ثُمّ عادَ في قَيئهِ فأكَلَهُ ! ۲
۱۸۶۲۸.عنه صلى الله عليه و آله :لَيسَ لَنا مَثَلُ السُّوءِ ، العائدُ في هِبَتِهِ كالكَلبِ يَعودُ في قَيئهِ . ۳
3579
مَثَلُ الأمَلِ وَ الأجَلِ
۱۸۶۲۹.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :هذا ابنُ آدمَ و هذا أجَلُهُ . ـ و وَضَعَ يَدَهُ عِندَ قَفاهُ ثُمّ بَسطَها و قالَ : ـ و ثَمَّ أملُهُ ۴ ، و ثَمَّ أملُهُ . ۵
3577
مَثَل محتاج شدن به نو كيسه
۱۸۶۲۶.امام باقر عليه السلام :حكايت محتاج شدن به نو كيسه در حقيقت همچون حكايت درهم در دهان افعى است كه تو به آن درهم نياز دارى اما جانت از افعى در خطر است.
3578
مَثَل كسى كه آنچه را بخشيده است پس بگيرد
۱۸۶۲۷.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :مَثَل كسى كه عطاى خود را پس بگيرد، مثل سگى است كه آن قدر بخورد تا سير شود و استفراغ كند و سپس استفراغ خود را بخورد.
۱۸۶۲۸.پيامبر خدا صلى الله عليه و آلهمثال بد زدن، شايسته ما نيست؛ [ولى ]كسى كه بخشش خود را پس بگيرد، مانند سگى است كه استفراغ خود را بخورد.
3579
مثل آرزو و مرگ
۱۸۶۲۹.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :اين آدميزاد است و اين اجل وى و حضرت دستش را پس گردن خود گذاشت سپس آن را كشيد ۶ و فرمود: و آن جا آرزوى اوست و آن جا آرزوى اوست.
1.تحف العقول : ۲۹۴.
2.كنز العمّال : ۴۶۱۶۳.
3.كنز العمّال : ۴۶۱۶۷.
4.يُجاورُ ابنَ آدمَ أجلُه، و هما متلاصقان متقاربان متصاحبان، و يَليهما الأمل الّذي يُحبّبُ إليه الكدَّ في الدّنيا و الجدّ و يجمع المال ليفعل كَيْتَ و كَيْتَ ، و هكذا من صنوف الأفكار.
إنّ اللّه تعالى أباح الجدّ في الدنيا و العمل و السعي لطلب الرزق و الربح ، و لكن التحذير من طول الأمل الذي فيه الغفلة عن اللّه و ضياع حقوق اللّه و التقصير في واجب اللّه فلا صلاة و لا صوم و لا صدقة و لا خير يفعل أبدا ما ، و تعلّل النفس بكثرة الخير و وفرته، و لا يوجد في حلال هذا عمل صالح للّه . هذا المنهيّ عنه فقط ، و هذا الأمل الكاذب و السراب الخادع . (كما في هامش المصدر).
5.الترغيب و الترهيب : ۴/۲۴۵/۲۳.
6.اجل با انسان همسايه است و اين دو به هم چسبيده، نزديك هم و هم نشينند به دنبال آن ها آرزو است كه تلاش و جديت و جمع مال براى آن خواستنى مى شود تا انسان چنين و چنان كند و اين از جمله گونه هاى انديشه است.
خداوند تلاش و كوشش و كار را براى كسب روزى و درآمد ، حلال كرده ولى از آرزوى دراز برحذر داشته است ؛ چرا كه در آن، غفلت از خدا و پايمال كردن حقوق خدا و كوتاهى در تكاليف او وجود دارد. نه نمازى، نه روزه اى، نه زكاتى، نه كار خيرى، هيچ كدام. و همچنين با آرزو، نفس از انجام كار خير زياد، تعلل مى ورزد و در چنين آرزويى، عمل صالحى براى خدا انجام نمى گيرد. چنين آرزويى ممنوع است و اين آرزو، دروغ و همانند سراب فريبنده است.
