۱۸۷۸۶.عنه عليه السلام :ثلاثٌ فيهِنَّ المُروءَةُ : غَضُّ الطَّرْفِ ، و غَضُّ الصَّوتِ ، و مَشيُ القَصدِ . ^۱

۱۸۷۸۷.عنه عليه السلام :ثلاثةٌ هُنَّ المُروءَةُ : جُودٌ مَع قِلَّةٍ ، و احتِمالٌ مِن غَيرِ مَذلَّةٍ ، و تَعفُّفٌ عَنِ المَسألَةِ . ^۲

۱۸۷۸۸.عنه عليه السلام :نِظامُ المُروءَةِ في مُجاهَدَةِ أخيكَ على طاعَةِ اللّهِ سبحانَهُ ، و صَدِّهِ عَن مَعاصيهِ ، و أن يَكثُرَ على ذلكَ مَلامُهُ . ^۳

۱۸۷۸۹.كنز العمّال :مرّ عليُّ بنُ أبي طالب عليه السلام بفتيان من قُريشٍ يَتَذاكَرونَ المُروءَةَ، فسألهم : ما تَذاكَرونَ ؟ قالوا : المُروءَةَ ، فقالَ : على الإنصافِ و التَّفضُّلِ . ^۴

۱۸۷۹۰.كنز العمّال عن عليٍّ عليه السلام :أنّه مَرُّ على قَومٍ يَتَحَدّثونَ، فقالَ : فيمَ أنتُم ؟ فقالوا: نَتَذاكَرُ المُروءَةَ، فقالَ: أ وَ ما كَفاكُمُ اللّهُ في كِتابهِ إذ يقولُ: «إنَ اللّهَ يأمُرُ بالعَدْلِ و الإحْسانِ»^۵ ؟! فالعَدلُ الإنصافُ ، و الإحسانُ التَّفَضُّلُ ، فما بَعدَ هذا ؟! ^۶

۱۸۷۹۱.الإمامُ الحسنُ عليه السلامـ لَمّا سألَهُ مُعاويَةُ عَنِ الكَرَمِ و النَّجدَةِ و المُروءَةِ ـأمّا الكَرَمُ فالتَّبَرُّعُ بالمَعروفِ ، و الإعطاءُ قَبلَ السّؤالِ ، و الإطعامُ في المَحْلِ ......... و أمّا المُروءَةُ فحِفظُ الرّجُلِ دِينَهُ ، و إحرازُهُ نَفسَهُ مِن الدَّنَسِ ، و قِيامُهُ بضَيعَتِهِ ، و أداءُ الحُقوقِ ، و إفشاءُ السّلامِ . ^۷

۱۸۷۸۶.امام على عليه السلام :مردانگى در سه چيز است: پائين انداختن نگاه، پايين آوردن صدا و راه رفتن با اعتدال.

۱۸۷۸۷.امام على عليه السلام :سه خصلت ، مردانگى است : بخشندگى در تنگدستى، تحمّل بى آن كه با خوارى همراه باشد و خويشتندارى از نياز خواهى.

۱۸۷۸۸.امام على عليه السلام :آيين مردانگى در اين است كه با برادرت براى [وا داشتن او به ]طاعت خدا و بازداشتنش از معاصى او مبارزه كنى و اين كه در اين باره (ترك طاعت و ارتكاب معاصى) او را بسيار سرزنش نمايى.

۱۸۷۸۹.كنز العمّال :امام على عليه السلام به جوانانى از قريش كه درباره مردانگى گفتگو مى كردند برخورد كرد، از آنها سؤال كرد : از چه سخن مى گوييد؟ عرض كردند: از مردانگى. حضرت فرمود: [مردانگى] به انصاف و احسان است.

۱۸۷۹۰.كنز العمّال :امام على عليه السلام به گروهى كه با يكديگر سخن مى گفتند برخورد كرد و فرمود : چه مى كنيد؟ عرض كردند: درباره مردانگى گفتگو مى كنيم. فرمود: آيا خداوند در كتاب خود پاسخ شما را نداده است، آن جا كه مى فرمايد: «همانا خداوند به عدل و احسان فرمان مى دهد؟» عدل، انصاف است و احسان تفضّل. پس از اين ها ديگر چه چيزى هست؟

۱۸۷۹۱.امام حسن عليه السلامـ در پاسخ به سؤال معاويه از بزرگوارى و دليرى و مردانگى ـفرمود : امّا بزرگوارى (سخاوت) داوطلب شدن در احسان و نيكى است و دِهش پيش از خواهش و اطعام كردن در قحط سالى ......... و اما مردانگى آن است كه آدمى دين خود را نگه دارد و خويشتن را از آلودگى حفظ كند و به املاكش رسيدگى كند و حقوق را بپردازد و به همگان سلام گويد.

۱۸۷۷۵.عنه عليه السلام :المُروءَةُ العَدلُ في الإمرَةِ ، و العَفوُ مَع القُدرَةِ ، و المُواساةُ في العِشرَةِ ^۱ . ^۲

۱۸۷۷۶.عنه عليه السلام :المُروءَةُ اجتِنابُ الدَّنِيَّةِ . ^۳

۱۸۷۷۷.عنه عليه السلام :المُروءَةُ إنجازُ الوَعدِ . ^۴

۱۸۷۷۸.عنه عليه السلام :المُروءَةُ اجتِنابُ الرّجُلِ ما يَشينُهُ ، و اكتِسابُهُ ما يَزينُهُ . ^۵

۱۸۷۷۹.عنه عليه السلام :المُروءَةُ تَعهُّدُ ذَوي الأرحامِ . ^۶

۱۸۷۸۰.عنه عليه السلام :المُروءَةُ بَثُّ المَعروفِ ، و قِرَى الضُّيوفِ . ^۷

۱۸۷۸۱.عنه عليه السلام :على قَدرِ المُروءَةِ تكونُ السَّخاوَةُ . ^۸

۱۸۷۸۲.عنه عليه السلام :المُروءَةُ القَناعَةُ و التَّجَمُّلُ . ^۹

۱۸۷۸۳.عنه عليه السلام :التَّجَمُّلُ مُروءَةٌ ظاهِرَةٌ . ^۱۰

۱۸۷۸۴.عنه عليه السلام :مَن أماتَ شَهوَتَهُ أحيى مُروءَتَهُ . ^۱۱

۱۸۷۸۵.عنه عليه السلام :حَسَبُ الرّجُلِ عَقلُهُ ، و مُروءَتُهُ خُلقُهُ . ^۱۲

۱۸۷۷۵.امام على عليه السلام :مردانگى، دادگرى در حكومت است و گذشت در عين داشتن توانايى [بر انتقام] و داشتن حسّ همدردى در زندگى.

۱۸۷۷۶.امام على عليه السلام :مردانگى، دورى كردن از پستى است.

۱۸۷۷۷.امام على عليه السلام :مردانگى، وفا كردن به وعده است.

۱۸۷۷۸.امام على عليه السلام :مردانگى، دورى كردن مرد است از آنچه مايه ننگ اوست و به دست آوردن چيزهايى كه باعث آراستگى اوست.

۱۸۷۷۹.امام على عليه السلام :مردانگى، رسيدگى به خويشاوندان است.

۱۸۷۸۰.امام على عليه السلام :مردانگى، بذل احسان است و پذيرايى از ميهمان.

۱۸۷۸۱.امام على عليه السلام :سخاوت، به اندازه مردانگى بستگى دارد.

۱۸۷۸۲.امام على عليه السلام :مردانگى، قناعت است و آراستگى (آبرو دارى و شكيبايى در برابر دشوارى ها).

۱۸۷۸۳.امام على عليه السلام :آراستگى (آبرو دارى و شكيبايى در برابر سختى ها) مروّتى آشكار است.

۱۸۷۸۴.امام على عليه السلام :هر كه شهوت خود را بميراند، مروّتش را زنده گردانَد.

۱۸۷۸۵.امام على عليه السلام :ارجمندى مَرد، خرد اوست و مروّت او، خوىِ [خوش] او.