۱۷۹۸۹.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :مَن قَلَّ كلامُهُ بَطَلَ عَيبُهُ . ^۱

۱۷۹۹۰.عنه عليه السلام :أقلِلِ الكلامَ تَأمَنِ المَلامَ . ^۲

۱۷۹۹۱.عنه عليه السلام :إذا تَمَّ العَقلُ نَقَصَ الكلامُ . ^۳

۱۷۹۹۲.عنه عليه السلام :كانَ لي فيما مَضى أخٌ في اللّهِ ......... و كانَ إذا غُلِبَ علَى الكلامِ لم يُغلَبْ علَى السُّكوتِ ، و كانَ على ما يَسمَعُ أحرَصَ مِنهُ على أن يَتكَلَّمَ . ^۴

۱۷۹۹۳.عنه عليه السلام :إن أحبَبتَ سَلامَةَ نفسِك و سَترَ مَعايبِكَ فَأقلِلْ كلامَكَ و أكثِرْ صَمتَكَ ، يَتَوَفَّرْ فِكرُكَ و يَستَنِرْ قَلبُكَ . ^۵

۱۷۹۹۴.عنه عليه السلام :إذا أرادَ اللّهُ سبحانَهُ صَلاحَ عَبدٍ ألهَمَهُ قِلَّةَ الكلامِ و قِلَّةَ الطَّعامِ و قلَّةَ المَنامِ . ^۶

۱۷۹۹۵.عنه عليه السلام :قِلّةُ الكلامِ يَستُرُ العُيوبَ و يُقَلِّلُ الذُّنوبَ . ^۷

۱۷۹۹۶.عنه عليه السلام :قِلّةُ الكلامِ يَستُرُ العَوارَ و يُؤمِنُ العِثارَ . ^۸

۱۷۹۹۷.الإمامُ الباقرُ عليه السلام :إنّي لَأكْرَهُ أن يكونَ مِقدارُ لِسانِ الرجُلِ فاضِلاً على مِقدارِ عِلمِهِ ، كما أكرَهُ أن يكونَ مِقدارُ عِلمِهِ فاضِلاً على مِقدارِ عَقلِهِ . ^۹

۱۷۹۸۹.امام على عليه السلام :كسى كه گفتارش اندك باشد، عيبش نابود شود.

۱۷۹۹۰.امام على عليه السلام :كم گوى، تا از ملامت در امان مانى.

۱۷۹۹۱.امام على عليه السلام :هر گاه عقل كامل شود، سخن گفتن كاستى گيرد.

۱۷۹۹۲.امام على عليه السلام :مرا در گذشته برادرى بود در راه خدا كه ......... و اگر در سخن مغلوب مى شد، در سكوت مغلوب نمى شد و به شنيدن حريصتر بود تا گفتن.

۱۷۹۹۳.امام على عليه السلام :اگر دوستدار سلامت جان خود و پوشيده ماندن عيبهايت هستى، كمتر سخن گوى و بيشتر خاموش باش، تا انديشه ات فزونى گيرد و دلت نورانى شود.

۱۷۹۹۴.امام على عليه السلام :هر گاه خداوند سبحان صلاح بنده اى را بخواهد، كم گويى و كم خورى و كم خوابى را در دل او افكند.

۱۷۹۹۵.امام على عليه السلام :كم گويى، عيبها را مى پوشاند و گناهان را مى كاهد.

۱۷۹۹۶.امام على عليه السلام :كم گويى، معايب را مى پوشاند و از لغزش ايمن مى گرداند.

۱۷۹۹۷.امام باقر عليه السلام :من خوش ندارم كه اندازه زبان مرد، فزونتر از اندازه دانش او باشد؛ چنان كه خوش ندارم اندازه دانش او، فزونتر از اندازه خرد او باشد.

۱۷۹۸۵.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :لا تُكثِرُوا الكلامَ بغيرِ ذِكرِ اللّهِ ؛ فإنَّ كَثرَةَ الكلامِ بغَيرِ ذِكرِ اللّهِ قَسوَةُ القَلبِ، إنّ أبعَدَ النّاسِ مِن اللّهِ القَلبُ القاسي . ^۱

۱۷۹۸۶.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :مَن كَثُرَ كلامُهُ كَثُرَ خَطَؤُهُ ، و مَن كَثُرَ خَطَؤُهُ قَلَّ حَياؤهُ ، و مَن قَلَّ حَياؤهُ قَلَّ وَرَعُهُ ، و مَن قَلَّ وَرَعُهُ ماتَ قَلبُهُ ، و مَن ماتَ قَلبُهُ دَخَلَ النّارَ . ^۲

۱۷۹۸۷.عيسى عليه السلام :لا تُكثِرُوا الكلامَ في غيرِ ذِكرِ اللّهِ ؛ فإنّ الذينَ يُكثِرُونَ الكلامَ في غيرِ ذِكرِ اللّهِ قاسِيَةٌ قُلوبُهُم ، و لكنْ لا يَعلَمونَ . ^۳

(انظر) القلب : باب 3351.

3463

مَدحُ قِلَّةِ الكَلامِ

۱۷۹۸۸.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :إنّ مِن حُسنِ إسلامِ المَرءِ قِلّةُ الكلامِ فيما لا يَعنيهِ . ^۴

۱۷۹۸۵.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :در غير از ياد خدا،بسيار سخن مگوييد؛ زيرا بسيار گويى جز در ياد خدا، موجب سخت دلى مى شود و دورترين مردم از خدا آدم سخت دل است.

۱۷۹۸۶.امام على عليه السلام :هر كه سخن بسيار گويد، خطايش بسيار شود و هر كه بسيار خطا كند، شرم و حيايش كم شود و هر كه كم شرم و حيا شود، پارسايى اش كاهش يابد و هر كه پارسايى اش كم شود، دلش بميرد و هر كه دلش بميرد، به آتش رود.

۱۷۹۸۷.عيسى عليه السلام :جز در ياد خدا، زياد سخن مگوييد؛ زيرا كسانى كه در غير از ياد خدا بسيار سخن گويند، دلهايشان سخت است و خود نمى دانند.

3463

ستايش كم گويى

۱۷۹۸۸.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :از نشانه هاى نيكويى اسلام آدمى، اين است كه كمتر بيهوده گويى كند.