(انظر) اللِّسان : باب 3512 حديث 18320.

3506

لِسانُ العاقِلِ وَراءَ قَلبِهِ

۱۸۲۸۰.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :إنّ لِسانَ المؤمنِ وَراءَ قَلبِهِ ؛ فإذا أرادَ أن يَتكَلّمَ بشَيءٍ تَدَبَّرَهُ بقَلبِهِ ثُمّ أمضاهُ بلِسانِهِ ، و إنّ لِسانَ المُنافِقِ أمامَ قَلبِهِ ؛ فإذا هَمَّ بشَيءٍ أمضاهُ بلِسانِهِ و لَم يَتَدَبَّرْهُ بقَلبِهِ . ^۱

۱۸۲۸۱.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :لِسانُ العاقِلِ وَراءَ قَلبِهِ ، لِسانُ الجاهِلِ مِفتاحُ حَتفِهِ . ^۲

۱۸۲۸۲.عنه عليه السلام :لِسانُ العاقِلِ وَراءَ قَلبِهِ ، و قَلبُ الأحمَقِ وَراءَ لِسانِهِ . ^۳

۱۸۲۸۳.عنه عليه السلام :إنّ لِسانَ المؤمنِ مِن وَراءِ قَلبِهِ ، و إنّ قَلبَ المُنافِقِ مِن وَراءِ لِسانِهِ ؛ لأنّ المؤمنَ إذا أرادَ أن يَتكَلّمَ بكلامٍ تَدَبَّرَهُ في نَفسِهِ ، فإن كانَ خَيرا أبداهُ و إن كانَ شَرّا و اراهُ ، و إنّ المُنافِقَ يَتكَلّمُ بما أتى على لِسانِهِ لا يَدري ما ذا لَهُ و ما ذا علَيهِ . ^۴

3506

زبان خردمند در پس دل اوست

۱۸۲۸۰.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :راستى كه زبان مؤمن در پس دل اوست؛ هرگاه بخواهد چيزى بگويد در دل به آن مى انديشد و سپس بر زبان مى راندش. اما زبان منافق جلوى دل اوست؛ هرگاه قصد سخنى كند آن را به زبان مى آورد و در دل به آن نمى انديشد.

۱۸۲۸۱.امام على عليه السلام :زبان خردمند، در پس دل اوست. زبان نادان، كليد مرگ اوست.

۱۸۲۸۲.امام على عليه السلام :زبان خردمند، در پس دل اوست و دل نابخرد، در پس زبان او.

۱۸۲۸۳.امام على عليه السلام :زبان مؤمن، در پشت دل اوست و دل منافق، در پشت زبان او؛ زيرا مؤمن هرگاه بخواهد سخنى بگويد، ابتدا درباره آن مى انديشد؛ اگر خوب بود اظهارش مى كند و اگر بد بود آن را پنهان مى دارد. اما منافق هرچه به زبانش آيد مى گويد، بى آن كه بداند چه سخنى به سود و چه سخنى به زيان اوست.

3505

دَورُ اللِّسانِ في استِقامَةِ الإيمانِ

۱۸۲۷۶.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :لا يَستَقيمُ إيمانُ عَبدٍ حتّى يَستَقيمَ قَلبُهُ، و لا يَستَقيمُ قَلبُهُ حتّى يَستَقيمَ لِسانُهُ . ^۱

۱۸۲۷۷.عنه صلى الله عليه و آله :إذا أصبَحَ ابنُ آدمَ أصبَحَتِ الأعضاءُ كُلُّها تَستَكفي اللِّسانَ ؛ أي تَقولُ : اِتَّقِ اللّهَ فِينا فإنّكَ إنِ استَقَمتَ استَقَمنا ، و إنِ اعوَجَجْتَ اعوَجَجْنا . ^۲

۱۸۲۷۸.عنه صلى الله عليه و آله :إذا أصبَحَ ابنُ آدمَ فإنّ الأعضاءَ كُلَّها تُكَفِّرُ اللِّسانَ ، فتَقولُ : اِتَّقِ اللّهَ فِينا فإنّما نَحنُ بِكَ؛ فإنِ استَقَمتَ استَقَمنا ، و إنِ اعوَجَجْتَ اعوَجَجْنا . ^۳

۱۸۲۷۹.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :لَقد قالَ رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله : «لا يَستَقيمُ إيمانُ عَبدٍ حتّى يَستَقيمَ قَلبُهُ ، و لا يَستَقيمُ قَلبُهُ حتّى يَستَقيمَ لِسانُهُ» فمَنِ استَطاعَ مِنكُم أن يَلقَى اللّهَ تعالى و هُو نَقِيُّ الرّاحَةِ مِن دِماءِ المُسلمينَ و أموالِهِم ، سَليمُ اللِّسانِ مِن أعراضِهِم ، فلْيَفعَلْ . ^۴

3505

نقش زبان در درستى ايمان

۱۸۲۷۶.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :ايمان هيچ بنده اى درست نشود، تا آن كه دلش درست شود و دلش درست نشود، تا آن كه زبانش درست شود.

۱۸۲۷۷.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :چون آدمى صبح خويش را بياغازد، همه اندامها[ى بدن او] از زبان مى خواهند كه بس كند. يعنى مى گويند: درباره ما از خدا بترس؛ زيرا اگر تو راست و درست شوى، ما نيز راست و درست مى شويم و اگر تو كج شوى ما هم كج مى شويم.

۱۸۲۷۸.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :چون آدمى صبح خود را بياغازد، اندامها همه در برابر زبان [با خواهش و التماس ]كرنش مى كنند و مى گويند: درباره ما از خدا بترس؛ زيرا ما به تو وابسته ايم (سرنوشت ما به تو وابسته است)، اگر راست باشى، راست هستيم و اگر كج شوى، ما نيز كج مى شويم.

۱۸۲۷۹.امام على عليه السلام :رسول خدا صلى الله عليه و آله فرموده است: «ايمان هيچ بنده اى درست نشود، تا آن كه دلش درست شود و دلش درست نشود، تا آن گاه كه زبانش درست شود». بنا بر اين، هر كس از شما كه مى تواند با دستى نيالوده به خون و اموال مسلمانان و زبانى سالم از [هتك] آبرو و حيثيّت ايشان خداوند متعال را ديدار نمايد، بايد چنين كند.