۱۸۵۱۳.عنه عليه السلام :ضُروبُ الأمثالِ تُضرَبُ لاُِولي النُّهى و الألبابِ . ^۱

۱۸۵۱۴.عنه عليه السلام :لأهلِ الاعتِبارِ تُضرَبُ الأمثالُ . ^۲

۱۸۵۱۵.عنه عليه السلام :لِلاعتِبارِ تُضرَبُ الأمثالُ . ^۳

۱۸۵۱۶.عنه عليه السلام : ......... و بَعَثَ إلَى الجِنِّ و الإنسِ رُسُلَهُ ، لِيَكشِفوا لَهُم عَن غِطائها ، و لِيُحَذِّروهُم مِن ضَرّائها ، و لِيَضرِبوا لَهُم أمثالَها . ^۴

۱۸۵۱۷.عنه عليه السلام :فَيا لَها أمثالاً صائبَةً ، و مَواعِظَ شافِيةً ، لَو صادَفَت قلُوبا زاكِيَةً ، و أسماعا واعِيَةً ، و آراءً عازِمَةً ، و ألبابا حازِمَةً ! ^۵

3541

حُكمُ الأمثالِ

۱۸۵۱۸.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :و اللّهِ، ما يُساوى ما مَضى مِن دُنياكُم هذهِ بأهدابِ ^۶ بُردِي هذا ، و لَما بَقِيَ مِنها أشبَهُ بما مَضى مِن الماءِ بالماءِ . ^۷

۱۸۵۱۹.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :إنّ الاُمورَ إذا اشتَبَهَت اعتُبِرَ آخِرُها بأوَّلِها . ^۸

۱۸۵۱۳.امام على عليه السلام :انواع مثل ها [تنها ]براى خداوندانِ خِرد و صاحبدلان زده مى شود.

۱۸۵۱۴.امام على عليه السلام :مثل ها ، براى عبرت آموزان زده مى شود.

۱۸۵۱۵.امام على عليه السلام :مثل ها ، براى درس گرفتن زده مى شود.

۱۸۵۱۶.امام على عليه السلام : ......... و فرستادگان خود را به سوى جنّ و انس فرستاد، تا براى آنها پرده از روى دنيا بردارند و نسبت به بدى ها و سختى هايش به آنان هشدار دهند و از دنيا برايشان مثل ها بزنند.

۱۸۵۱۷.امام على عليه السلام :وه كه چه مثل هاى درست و پندهاى شفابخشى! [البته] اگر با دل هايى پاك و گوشهايى شنوا و انديشه هايى استوار و خردهايى محكم و دورانديش، برخورد كنند.

3541

حُكم همانندها

۱۸۵۱۸.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :به خدا قسم، آنچه از اين دنياى شما گذشته، با كناره ها و ريشه هاى اين بُرد من برابرى نمى كند و شباهت آنچه از آن باقى مانده با آنچه گذشته، از شباهت آب به آب بيشتر است.

۱۸۵۱۹.امام على عليه السلام :هرگاه كارها همانند (مشتبه) شوند، پايان آنها با آغازشان سنجيده مى شود.

3540

الأمثالُ

الكتاب :

وَ تِلْكَ الْأَمْثَالُ نَضْرِبُهَا لِلنَّاسِ وَ مَا يَعْقِلُهَا إِلاَّ الْعَالِمُونَ» . ^۱

وَ لَقَدْ صَرَّفْنَا لِلنَّاسِ فِي هذَا الْقُرْآنِ مِنْ كُلِّ مَثَلٍ فَأَبَى أَكْثَرُ النَّاسِ إِلاَّ كُفُورَا» . ^۲

وَ لَقَدْ صَرَّفْنَا فِي هذا الْقُرْآنِ لِلنَّاسِ مِنْ كُلِّ مَثَلٍ وَ كَانَ الاْءِنْسَانُ أَكْثَرَ شَيْءٍ جَدَلاًَ » . ^۳

وَ لَقَدْ أَنْزَلْنَا إِلَيْكُمْ آيَاتٍ مُبَيِّنَاتٍ وَمَثَلاً مِنَ الَّذِينَ خَلَوْا مِنْ قَبْلِكُمْ وَ مَوْعِظَةً لِلْمُتَّقِينَ» . ^۴

الحديث :

۱۸۵۱۱.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آلهـ لَمّا سُئلَ عَن صُحُفِ إبراهيمَ عليه السلام ـ: كانت أمثالاً كُلُّها . ^۵

۱۸۵۱۲.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :اُوصِيكُم عِبادَ اللّهِ بتَقوى اللّهِ الّذي ضَربَ الأمثالَ ، و وَقَّتَ لَكُمُ الآجالَ . ^۶

3540

مَثل ها و نمونه ها

قرآن:

«و اين مَثل ها را براى مردم مى زنيم، و[لى] جز دانشوران آنها را درنمى يابند».

«و براستى در اين قرآن از هر گونه مَثَلى، گوناگون آورديم ولى بيشتر مردم جز سَرِ انكار ندارند».

«و براستى در اين قرآن، براى مردم از هر گونه مَثَلى آورديم، و[لى] انسان بيش از هر چيز سَرِ جدال دارد».

«و قطعا به سوى شما آياتى روشنگر و مَثَلى از كسانى كه پيش از شما روزگار به سر برده اند و موعظه اى براى اهل تقوا فرود آورديم».

حديث:

۱۸۵۱۱.پيامبر خدا صلى الله عليه و آلهـ وقتى سؤال شد صحف ابراهيم چه بوده است ـفرمود : همه آنها مَثَل بوده است.

۱۸۵۱۲.امام على عليه السلام :اى بندگان خدا! شما را به پروا داشتن از خدايى سفارش مى كنم كه براى شما [از امّت هاى پيشين ]مثل ها زده و مدّت عمرتان را تعيين كرده است.