الحديث :

۱۸۶۰۵.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :مَثَلُ البَخيلِ و المُتَصَدِّقِ مَثَلُ رجُلَينِ علَيهِما جُنّتانِ مِن حَديدٍ ؛ إذا هَمَّ المُتَصدِّقُ بصَدَقَةٍ اتّسَعَت علَيهِ حتّى تُعَفِّي أثَرَهُ ، و إذا هَمَّ البَخيلُ بصَدَقَةٍ تَقلّصَت علَيهِ ، و انضَمّت يَداهُ إلى تَراقيهِ ، و انقَبَضت كُلُّ حَلقَةٍ إلى صاحِبَتِها ، فيَجهَدُ أن يُوَسِّعَها فلا يَستَطيعُ . ^۱

(انظر) عنوان 519 «الإنفاق». صحيح مسلم : 2/708 باب 23.

3567

مَثَلُ المُرائي فِي الصَّدَقَةِ

الكتاب :

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لاَ تُبْطِلُوا صَدَقَاتِكُمْ بِالْمَنِّ وَ الْأَذَى كَالَّذِي يُنْفِقُ مَالَهُ رِئَاءَ النَّاسِ وَ لاَ يُؤْمِنُ بِاللّهِ وَ اليَوْمِ الآخِرِ فَمَثَلُهُ كَمَثَلِ صَفْوَانٍ عَلَيْهِ تُرَابٌ فَأَصَابَهُ وَابِلٌ فَتَرَكَهُ صَلْدَا لاَ يَقْدِرُونَ عَلَى شَيْءٍ مِمَّا كَسَبُوا وَ اللّهُ لاَ يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرينَ» . ^۲

حديث:

۱۸۶۰۵.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :مَثَل بخيل و صدقه دهنده، مَثَل دو مرد است كه زرهى آهنين بر تن دارند. هرگاه صدقه دهنده بخواهد صدقه اى بدهد، آن زره بر تن او گشاد مى شود تا آنكه [سرانجام] اثرى از آن نمى ماند [و زره به كلّى از تنش بيرون مى رود] و هرگاه بخيل بخواهد صدقه اى دهد، بر او تنگ مى شود و دست هايش به چنبرهايش بسته مى شود و همه حلقه هاى زره درهم جمع مى شوند ، پس، [بخيل ]سعى مى كند آن زره را از هم باز و گشاد كند، اما نمى تواند.

3567

مَثَل كسى كه براى خودنمايى صدقه مى دهد

قرآن:

«اى كسانى كه ايمان آورده ايد! صدقه هاى خود را با منّت و آزار باطل مكنيد؛ مانند كسى كه مالش را براى خودنمايى به مردم انفاق مى كند و به خدا و روز واپسين ايمان ندارد. پس، مَثَل او همچون مَثَل سنگ خارايى است كه بر روى آن خاكى [نشسته] است و رگبارى به آن رسيده و آن [سنگ] را سخت و صاف بر جاى نهاده است. آنان نيز از آنچه به دست آورده اند بهره اى نمى برند و خداوند گروه كافران را هدايت نمى كند».

۱۸۶۰۴.عنه صلى الله عليه و آله :مَثَلُ الجَليسِ الصّالحِ مَثَلُ العَطّارِ ؛ إن لَم يُعطِكَ مِن عِطرِهِ أصابَكَ مِن رِيحِهِ ، و مَثَلُ الجَليسِ السُّوءِ مَثَلُ القَينِ ؛ إن لَم يُحرِقْ ثَوبَكَ أصابَكَ مِن رِيحِهِ . ^۱

(انظر) الصديق : باب 2176.

3566

مَثَلُ المُنفِقِ في سَبيلِ اللّهِ

الكتاب :

مَثَلُ الَّذِينَ يُنْفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ فِي سَبِيلِ اللّهِ كَمَثَلِ حَبَّةٍ أَنْبَتَتْ سَبْعَ سَنَابِلَ فِي كُلِّ سُنْبُلَةٍ مِائَةُ حَبَّةٍ وَ اللّهُ يُضَاعِفُ لِمَنْ يَشَاءُ وَ اللّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ» . ^۲

وَ مَثَلُ الَّذِينَ يُنْفِقُونَ أَمْوَالَهُمُ ابْتِغَاءَ مَرْضَاتِ اللّهِ وَ تَثْبِيتَا مِنْ أَنْفُسِهِمْ كَمَثَلِ جَنّةٍ بِرَبْوَةٍ أَصَابَهَا وَابِلٌ فَآتَتْ أُكُلَهَا ضِعْفَيْنِ فَإِنْ لَمْ يُصِبْهَا وَابِلٌ فَطَلٌّ وَ اللّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ» . ^۳

۱۸۶۰۴.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :مَثَل همنشين خوب، مَثَل عطر فروش است كه اگر از عطرش به تو ندهد از بوى خوشش به تو مى رسد و حكايت همنشين بد، حكايت آهنگر است كه اگر لباس تو را نسوزاند بوى بدش تو را مى گيرد.

3566

مَثَل كسى كه در راه خدا انفاق مى كند

قرآن:

«مَثَل [صدقاتِ] كسانى كه اموال خود را در راه خدا انفاق مى كنند، همانند دانه اى است كه هفت خوشه بروياند كه در هر خوشه اى صد دانه باشد. و خداوند براى هر كس كه بخواهد [آن را] چند برابر مى كند و خداوند گشايشگر داناست».

«مَثَل [صدقات] كسانى كه اموال خويش را براى طلب خشنودى خدا و استوارى روحشان انفاق مى كنند، همچون مَثَل باغى است كه بر فراز پُشته اى قرار دارد [كه اگر ]رگبارى به آن برسد دو چندان محصول برآورد و اگر رگبارى هم به آن نرسد، باران ريزى [براى آن بس است] و خداوند به آنچه انجام مى دهيد بيناست».