قُلْ يَتَوَفَّاكُمْ مَلَكُ الْمَوْتِ الَّذِي وُكِّلَ بِكُمْ ثُمَّ إِلَى رَبِّكُمْ تُرْجَعُونَ» . ۱
(انظر) الأعراف : 37 ، يونس : 104 ، النحل : 28 ، 32 .
الحديث :
۱۹۲۲۱.كنز العمّال :قال رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله ـ و قد نَظَرَ إلى ملَكِ المَوتِ عندَ رأسِ رجُلٍ من الأنصارِ ـ : يا مَلَكَ المَوتِ ، ارفُقْ بصاحِبي فإنّهُ مؤمنٌ ، فقالَ ملَكُ المَوتِ : طِبْ نَفسا و قُرَّ عَينا ، و اعلَمْ أنّي بكلِّ مؤمنٍ رَفيقٌ، و اعلَمْ يا محمّدُ أنّي لَأقبِضُ رُوحَ ابنِ آدمَ فإذا صَرَخَ صارِخٌ مِن أهلهِ قُمتُ في الدّارِ و مَعي رُوحُهُ فقلتُ : ما هذا الصّارِخُ ؟! و اللّهِ ما ظَلَمناهُ ، و لا سَبَقنا أجَلَهُ ، و لا استَعجَلنا قَدرَهُ ، و ما لَنا في قَبضِهِ مِن ذَنبٍ ، و إن تَرضَوا بما صَنَعَ اللّهُ تُؤجَروا ، و إن تَحزَنوا و تَسخَطوا تأثَموا و تُؤزَروا . ۲
۱۹۲۲۲.الإمامُ عليٌّ عليه السلامـ للزِّنديقِ الّذي ادَّعى التّناقُضَ في القرآنِ ـ: «اللّهُ يَتَوفّى الأنفُسَ حِينَ مَوتِها» و قولُهُ : «يَتَوفّاكُم مَلَكُ المَوتِ» و «تَوَفّتْهُ رُسُلُنا» و «تَتَوَفّاهُمُ المَلائكةُ طَيِّبينَ» و «الّذينَ تَتَوَفّاهُمُ المَلائكةُ ظالِمي أنفُسِهِم» فهُو تباركَ و تعالى أجَلُّ و أعظَمُ مِن أن يَتَولّى ذلكَ بنَفسِهِ ، و فِعلُ رُسُلِهِ و ملائكتِهِ فِعلُهُ ، لأنّهُم بأمرِهِ يَعمَلونَ ......... فمَن كانَ مِن أهلِ الطّاعَةِ تَوَلَّت قَبضَ رُوحِهِ ملائكةُ الرّحمَةِ ، و مَن كانَ مِن أهلِ المَعصيَةِ تَولّى قَبضَ رُوحِهِ ملائكةُ النِّقمَةِ . و لِمَلَكِ المَوتِ أعوانٌ مِن ملائكةِ الرَّحمَةِ و النِّقمَةِ يَصدُرونَ عَن أمرِهِ ، و فِعلُهُم فِعلُهُ ، و كلُّ ما يَأتُونَهُ مَنسوبٌ إلَيهِ ، و إذا كانَ فِعلُهُم فِعلَ ملَكِ المَوتِ ، و فِعلُ ملَكِ المَوتِ فِعلَ اللّهِ، لأنّهُ يَتَوفَّى الأنفُسَ على يَدِ مَن يَشاءُ . ۳
«بگو : فرشته مرگى كه بر شما گمارده شده، جانتان را مى ستاند، آن گاه به سوى پروردگارتان باز گردانده مى شويد».
حديث :
۱۹۲۲۱.كنز العمّال :پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ملك الموت را بر بالين مردى از انصار ديد، فرمود : اى ملك الموت! با صحابى من مدارا كن كه او مؤمن است. ملك الموت گفت : آسوده خاطر باش و غم به خود راه مده و بدان كه من با هر مؤمنى مدارا مى كنم. اى محمّد! بدان كه من جان فرزند آدم را مى گيرم و چون كسى از خانواده او فرياد ناله سر دهد، با روحى كه گرفته ام در ميان حياط مى ايستم و مى گويم : اين چه فريادى است؟ به خدا قسم كه ما به او ستم نكرديم و [در گرفتن جانش] بر اجلش پيشى نگرفتيم و زودتر از تقديرش به سراغش نيامديم و در ستاندن جانش ما را گناهى نيست. اگر به آنچه خدا كرده راضى باشيد اجر يابيد و اگر اندوهگين و ناراضى باشيد، گناهكار شويد.
۱۹۲۲۲.امام على عليه السلامـ در پاسخ به زنديقى كه مدّعى تناقض در [اين آيه هاى ]قرآن بود : «اللّه يتوفّى الانفس حين موتها ؛ به تمامى باز مى ستاند روح مردم را هنگام مرگشان» و آيه «يتوفّاكم ملك الموت ؛ فرشته مرگ شما را مى ستاند» و «توفّته رسلنا ؛ فرستادگان ما او را مى ميرانند» و «تتوَفّاهم الملائكة طيّبين ؛ فرشتگان جانشان را مى ستانند در حالى كه پاكند» و «الذين تتوّفاهم الملائكة ظالمى انفسهم ؛ و كسانى كه فرشتگان جانشان را مى ستانند، ستمگر به خودند» ـفرمود : [شأنِ ]خداوند تبارك و تعالى برتر و بزرگتر از آن است كه اين كار [ستاندن جان ها] را خود به عهده گيرد و كار فرستادگان و فرشتگانش كار او به شمار مى آيد؛ چرا كه اينان به فرمان او كار مى كنند ......... پس،هركه اهل طاعت و فرمانبرى باشد، ستاندن جانش را فرشتگان رحمت به عهده مى گيرند و هر كه اهل معصيت و نافرمانى باشد، قبض روحش را فرشتگان عذاب به گردن مى گيرند. ملك الموت دستيارانى از فرشتگان رحمت و عذاب دارد كه فرمان او را اجرا مى كنند و كار آنها [در واقع] كار او مى باشد و هر چه آنها انجام مى دهند، به ملك الموت نسبت داده مى شود. بنا بر اين، عمل آنها عمل ملك الموت است و عمل ملك الموت عمل خداست؛ زيرا كه خداوند جان ها را به دست هركه خود بخواهد، مى ستاند.
