۱۹۴۹۳.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام :المالُ مالُ اللّهِ عَزَّ و جلَّ، جَعَلَهُ وَدائِعَ عندَ خَلقِهِ ، و أمَرَهُم أن يأكُلوا مِنهُ قَصدا، و يَشرَبوا مِنهُ قَصدا ، و يَلبَسوا مِنهُ قَصدا ، وَ ينكِحوا مِنهُ قَصدا ، و يَركَبوا مِنهُ قَصدا ، و يَعودوا بِما سِوى ذلكَ على فُقَراءِ المؤمنينَ ، فمَن تَعَدّى ذلكَ كانَ ما أكلَهُ حَراما ، و ما شَرِبَ مِنهُ حَراما و ما لَبِسَهُ مِنهُ حَراما ، و ما نَكحَهُ مِنهُ حَراما ، و ما رَكِبَهُ مِنهُ حَراما . ^۱

۱۹۴۹۴.عنه عليه السلام :أ تَرى اللّهَ أعطى مَن أعطى مِن كرامَتِهِ علَيهِ ، و مَنعَ مَن مَنعَ مِن هَوانٍ بهِ علَيهِ ؟! لا ، و لكنّ المالَ مالُ اللّهِ يَضَعُهُ عِندَ الرّجُلِ وَدائِعَ ، و جَوّزَ لَهُم أن يأكُلوا قَصدا ، و يَلبَسوا قَصدا ، و يَنكِحوا قَصدا ، و يَركَبوا قَصدا، و يَعودوا بِما سِوى ذلكَ على فُقَراءِ المؤمنينَ ، و يَلُمُّوا بهِ شَعثَهُم ، فمَن فَعَلَ ذلكَ كانَ ما يَأكُلُ حَلالاً ، وَ يشرَبُ حَلالاً ، و يَركَبُ و يَنكِحُ حَلالاً ، و مَن عدا ذلكَ كانَ علَيهِ حَراما .
«لا تُسْرِفوا إنّهُ لا يُحِبُّ المُسْرِفينَ»^۲ ، أ تَرَى اللّهَ ائتَمَنَ رجُلاً على مالٍ ، لَهُ أن يَشتَريَ فَرَسا بعَشرَةِ آلافِ دِرهَمٍ و يُجزيهِ فَرَسٌ بعِشرينَ دِرهَما ؟ و يَشتَريَ جارِيَةً بألفِ دينارٍ و يُجزيهِ بعِشرينَ دينارا ؟ و قالَ : «لا تُسْرِفوا ......... » ! . ^۳

۱۹۴۹۳.امام صادق عليه السلام :اموال از آنِ خداست و آنها را نزد آفريدگان خويش امانت نهاده است و فرمانشان داده كه از آن با ميانه روى بخورند و با ميانه روى بنوشند و با ميانه روى بپوشند و با ميانه روى ازدواج كنند و با ميانه روى وسيله سوارى بخرند و سوار شوند و بيش از آن را به مؤمنان نيازمند ببخشند. هر كه از اين حدّ [اعتدال و ميانه روى] فراتر رود، آنچه از آن مال مى خورد حرام است و آنچه مى نوشد حرام و آنچه مى پوشد حرام و آنچه به وسيله آن مال ازدواج مى كند حرام و آنچه سوار مى شود حرام است.

۱۹۴۹۴.امام صادق عليه السلام :فكر مى كنى خداوند كه به كسى چيزى داده به خاطر اين است كه در پيشگاه او احترام دارد و به كسى كه چيزى نداده براى اين است كه در نظر او خوار و بى مقدار است؟ نه، بلكه اموال از آنِ خداست كه نزد انسان به امانت مى گذارد و به ايشان اجازه مى دهد كه با رعايت ميانه روى بخورند و بپوشند و ازدواج كنند و وسيله سوارى بخرند و سوار شوند و مازاد بر آن را به مؤمنان نيازمند بدهند و بدين وسيله آنها را از پريشانى برهانند. پس هر كه چنين كند، آنچه مى خورد و مى نوشد و سوار مى شود و ازدواج مى كند حلال است و هر كه از اين حد تجاوز كند، بر او حرام باشد.
«اسراف نكنيد كه خدا اسرافكاران را دوست ندارد»، آيا خيال مى كنى خداوند كه مالى را به امانت به مردى داده، او حق دارد اسبى را به ده هزار درهم بخرد، در حالى كه اسب بيست درهمى هم برايش كافى است؟ يا كنيزى را به هزار دينار بخرد، در صورتى كه كنيز بيست دينارى هم او را كفايت مى كند؟ حال آنكه فرموده است : «اسراف نكنيد ......... » !

3706

المالُ مالُ اللّهِ

الكتاب :

«وَ آتُوهُمْ مِنْ مَالِ اللّهِ الَّذِي آتَاكُمْ» . ^۱

«قُلِ اللَّهُمَّ مَالِكَ الْمُلْكِ تُؤْتِي الْمُلْكَ مَنْ تَشَاءُ وَ تَنْزِعُ الْمُلْكَ مِمَّنْ تَشَاءُ وَ تُعِزُّ مَنْ تَشَاءُ وَ تُذِلُّ مَنْ تَشَاءُ بِيَدِكَ الْخَيْرُ إِنَّكَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ» . ^۲

الحديث :

۱۹۴۹۰.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آلهـ و هُو يَقرأُ«ألْهاكُمُ التَّكاثُرُ»^۳ـ: يقولُ ابنُ آدمَ : مالي مالي ! و هَل لكَ يا ابنَ آدمَ مِن مالِكَ إلاّ ما أكَلتَ فأفنَيتَ ، أو لَبِستَ فأبلَيتَ ، أو تَصدَّقتَ فأمضَيتَ ؟! ^۴

۱۹۴۹۱.عنه صلى الله عليه و آله :يقولُ العَبدُ : مالي مالي ! و إنّما لَهُ مِن مالهِ ثلاثٌ : ما أكَلَ فأفنى ، أو لَبِسَ فأبلى ، أو أعطى فاقتَنى ، ما سِوى ذلكَ فهُو ذاهِبٌ و تارِكُهُ للنّاسِ . ^۵

۱۹۴۹۲.عنه صلى الله عليه و آله :يقولُ ابنُ آدمَ : مُلكي مُلكي ! و مالي مالي ! يا مِسكينُ ! أينَ كنتَ حيثُ كانَ المُلكُ و لَم تَكُن ، و هَل لكَ إلاّ ما أكَلتَ فأفنَيتَ ، أو لَبِستَ فأبلَيتَ ، أو تَصَدَّقتَ فأبقَيتَ ؟! إمّا مَرحومٌ بهِ و إمّا مُعاقَبٌ علَيهِ ، فاعقِلْ أن لا يكونَ مالُ غيرِكَ أحَبَّ إلَيكَ مِن مالِكَ . ^۶

3706

مال از آنِ خداست.

قرآن :

«و از آن مالى كه خدا به شما داده است به ايشان بدهيد».

«بگو : بار خدايا! اى دارنده مُلك! مُلك را به هر كه خواهى مى دهى و از هر كه خواهى مُلك را مى گيرى و هر كه را خواهى عزّت مى بخشى و هر كه را خواهى خوار مى گردانى، همه خوبى ها به دست توست، هر آينه تو بر هر چيزى توانايى».

حديث :

۱۹۴۹۰.پيامبر خدا صلى الله عليه و آلهـ وقتى كه سوره «ألهاكم التكاثر» را خواند ـفرمود : آدميزاد مى گويد: مالِ من، مالِ من. اى پسر آدم! آيا تو را از اموالت چيزى جز همان مقدارى است كه مى خورى و از ميان مى برى، يا مى پوشى و كهنه مى گردانى، يا صدقه مى دهى و روانه مى كنى؟

۱۹۴۹۱.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :بنده مى گويد : مال من، مال من؛ حال آنكه از مال او تنها سه چيز از آنِ وى مى باشد : آنچه مى خورد و تمام مى كند،يا مى پوشد و كهنه مى سازد، يا مى بخشد و ذخيره مى كند. به جز اين ها، بقيه را مى رود و براى مردم باقى مى گذارد.

۱۹۴۹۲.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :آدميزاد مى گويد: مِلكِ من، ملك من، و مالِ من، مال من. اى بينوا! كجا بودى زمانى كه ملك بود و تو نبودى؟ آيا مال تو جز همان مقدارى است كه مى خورى و از ميان مى برى، يا مى پوشى و كهنه مى گردانى يا صدقه مى دهى و [براى آخرتت] باقى مى گذارى كه به خاطر آن يا مشمول رحمت مى شوى يا كيفر مى بينى؟ پس، بينديش كه مال ديگرى را بيشتر از مال خودت دوست نداشته باشى .