۲۰۶۶۷.الترغيب و الترهيب :ـ قال رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله لأصحابِهِ ـ: أيُّكُم مالُ وارِثهِ أحَبُّ إلَيهِ مِن مالِهِ ؟ قالوا : يا رسولَ اللّهِ ، ما مِنّا أحدٌ إلاّ مالُهُ أحَبُّ إلَيهِ مِن مالِ وارِثِهِ.
قالَ : فإنَّ مالَهُ ما قَدَّمَ ، و مالَ وارِثِهِ ما أخَّرَ . ^۱

۲۰۶۶۸.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :لَيسَ لأحَدٍ مِن دُنياهُ إلاّ ما أنفَقَهُ على اُخراهُ . ^۲

۲۰۶۶۹.عنه عليه السلام :ما قَدَّمتَ مِن دُنياكَ فلِنَفسِكَ ، و ما أخَّرتَ مِنها فلِلعَدُوِّ . ^۳

۲۰۶۷۰.عنه عليه السلام :إنّما لَكَ مِن مالِكَ ما قَدَّمتَهُ لاِخِرَتِكَ ، و ما أخَّرتَهُ فلِلوارِثِ . ^۴

۲۰۶۷۱.عنه عليه السلامـ في وصيَّتِهِ لابنهِ الحسنِ عليه السلام ـ: إنّما لكَ مِن دُنياكَ ما أصلَحتَ بهِ مَثواكَ ، فأنفِقْ في حَقٍّ و لا تَكُن خازِنا لِغَيرِكَ . ^۵

۲۰۶۷۲.عنه عليه السلامـ أيضا ـ: و اعلَمْ أنّ أمامَكَ طَريقا ذا مَسافَةٍ بَعيدَةٍ ، و مَشَقَّةٍ شَديدَةٍ ، و أنّهُ لا غِنى بكَ فيهِ عن حُسنِ الارتِيادِ ، و قَدرِ (قَدِّرْ) بلاغِكَ مِن الزّادِ ، مَع خِفَّةِ الظَّهرِ ، فلا تَحمِلَنَّ على ظَهرِكَ فَوقَ طاقَتِكَ ، فيَكون ثِقلُ ذلكَ وَبالاً علَيكَ ، و إذا وَجَدتَ مِن أهلِ الفاقَةِ من يَحمِلُ لكَ زادَكَ إلى يَومِ القِيامَةِ ـ فيُوافِيكَ بهِ غَدا حَيثُ تَحتاجُ إلَيهِ ـ فاغتَنِمْهُ و حَمِّلْهُ إيّاهُ ، و أكثِرْ مِن تَزويدِهِ و أنتَ قادِرٌ علَيهِ ، فلَعلَّكَ تَطلُبُهُ فلا تَجِدُهُ ، و اغتَنِمْ مَنِ استَقرَضَكَ في حالِ غِناكَ ، ليَجعَلَ (يَحصَلَ) قَضاءهُ لكَ في يَومِ عُسرَتِكَ . ^۶

۲۰۶۶۷.الترغيب و الترهيب :پيامبر خدا صلى الله عليه و آله به اصحاب خود فرمود : كدام يك از شما مال وارثش را بيشتر از مال خود دوست دارد؟ اصحاب عرض كردند : اى رسول خدا! هيچ يك از ما نيست مگر اينكه مال خودش را بيشتر از مال و دارايى وارثش دوست دارد.
حضرت فرمود : مالِ هر كس همان است كه [براى آخرت ]پيش مى فرستد، و مال وارثش آن است كه پس از خود بر جاى مى گذارد.

۲۰۶۶۸.امام على عليه السلام :هيچ كس را از دنيايش بهره اى نيست مگر آنچه را كه براى آخرتش انفاق كند.

۲۰۶۶۹.امام على عليه السلام :آنچه از دنيايت [به سوى آخرت ]پيش فرستى از آن توست و آنچه از خود بر جاى گذارى از آنِ دشمن است.

۲۰۶۷۰.امام على عليه السلام :در حقيقت از دارايى تو همان متعلّق به توست كه براى آخرتت پيش فرستى و آنچه پس از خود بگذارى از آنِ وارث است.

۲۰۶۷۱.امام على عليه السلامـ در سفارش به فرزند بزرگوارش حسن عليه السلام ـفرمود : در حقيقت بهره تو از دنيايت همان است كه با آن آخرتت را بسازى. پس در راه حق خرج كن و خزانه دار ديگران مباش.

۲۰۶۷۲.امام على عليه السلامـ در سفارش به حضرت حسن عليه السلام ـنوشت : بدان كه تو راهى دور و دراز و پر مشقّت در پيش دارى و در پيمودن اين راه از عمل پسنديده و توشه اى چندان كه تو را سبكبار به منزل رساند بى نياز نيستى. پس بيش از توانت بر پشت خود بار مَنهِ كه سنگينى آن تو را بيازارد و هرگاه نيازمندى يافتى كه توشه تو را تا روز قيامت بر دوش كشد و فردا كه به آن نياز دارى آن را به تو تحويل دهد، وجود او را غنيمت دان و بار خويش را بر دوش او نِه و تا جايى كه مى توانى او را بار كن؛ زيرا چه بسا كه او را دگر باره بجويى و نيابى و نيز وجود كسى را كه در روزگار توانگريت از تو وام خواست غنيمت بدان تا در روز تنگ دستيت [روز قيامت] آن را به تو پس دهد.

(انظر) الإسراف : باب 1791.

3883

مَن أنفَقَ فَلِنَفسِهِ

الكتاب :

وَ مَا تُنْفِقُوا مِنْ خَيْرٍ فَلِأَنْفُسِكُمْ» . ^۱

الحديث :

۲۰۶۶۶.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :كُلُّكُم مُكَلِّمٌ ربَّهُ يَومَ القِيامَةِ لَيس بَينَهُ و بَينَهُ تَرجُمانٌ ، فيَنظُرُ أمامَهُ فلا يَجِدُ إلاّ ما قَدَّمَ ، و يَنظُرُ عن يَمينِهِ فلا يَجِدُ إلاّ ما قَدَّمَ ، ثُمّ يَنظُرُ عن يَسارِهِ فإذا هُو بالنّارِ ، فاتَّقوا النّارَ و لَو بِشِقِّ تَمرَةٍ ، فإن لَم يَجِدْ أحَدُكُم فبِكَلِمَةٍ طَيّبَةٍ . ^۲

3883

هر كه انفاق كند به سود خود انفاق كرده است

قرآن:

«و هر مالى كه انفاق كنيد، به سود خود شماست».

حديث :

۲۰۶۶۶.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر يك از شما در روز قيامت با پروردگارش سخن مى گويد و ميان او و خدا هيچ ترجمانى نيست. پس، رو به روى خود را مى نگرد و جز آنچه پيش فرستاده است چيزى نمى يابد، سمت راست خود را مى نگرد جز آنچه پيش فرستاده چيزى نمى يابد. سپس سمت چپ خود را مى نگرد ناگاه آتش را مى بيند. بنا بر اين، اگر شده با [صدقه دادن ]نصف خرمايى خود را از آتش برهانيد و اگر كسى از شما همان را هم نيافت، با سخنى خوش و پسنديده اين كار را بكند.