۲۰۹۱۶.الإمامُ الكاظمُ عليه السلامـ لهِشامِ بنِ الحَكَمِ و هُو يَعِظُهُ ـ: يا هِشامُ ، اِحذَرْ هذهِ الدُّنيا ، و احذَرْ أهلَها؛ فإنّ النّاسَ فيها على أربَعَةِ أصنافٍ : رجُلٌ مُتَردّي مُعانِقٌ لهَواهُ ، و مُتَعلِّمٌ مُقرئٌ (مُتَقَرّئٌ) كُلّما ازدادَ عِلما ازدادَ كِبرا ، يَستَعلي بقِراءتِهِ و عِلمِهِ على مَن هُو دُونَهُ ، و عابِدٌ جاهِلٌ يَستَصغِرُ مَن هُو دُونَهُ في عِبادَتِهِ ، يُحِبُّ أن يُعَظَّمَ و يُوَقَّرَ ، و ذو بَصيرَةٍ عالِمٌ عارِفٌ بطَريقِ الحَقِّ يُحِبُّ القِيامَ بهِ فهُو عاجِزٌ أو مَغلوبٌ ، و لا يَقدِرُ علَى القِيامِ بما يَعرِفُ(ـهُ) فهُو مَحزونٌ مَغمومٌ بذلكَ ، فهُو أمثَلُ أهلِ زَمانِهِ ، و أوجَهُهُم عَقلاً . ^۱

۲۰۹۱۷.الإمامُ الرِّضا عليه السلام :النّاسُ ضَربانِ : بالِغٌ لا يَكتَفي ، و طالِبٌ لا يَجِدُ . ^۲

۲۰۹۱۸.الإمامُ العسكريُّ عليه السلامـ في جوابِهِ عن سؤال بعضٍ عنِ اختِلافِ الشِّيعَةِ ـ: إنّما خاطَبَ اللّهُ العاقِلَ ، و النّاسُ فِيَّ على طَبَقاتٍ : المُستَبصِرُ على سَبيلِ نَجاةٍ ، مُتَمَسِّكٌ بالحَقِّ ، مُتَعَلِّقٌ بفَرعِ الأصلِ ، غَيرُ شاكٍّ و لا مُرتابٍ ، لا يَجِدُ عَنِّي مَلجأً.
و طَبَقةٌ لَم تَأخُذِ الحَقَّ مِن أهلِهِ ، فهُم كَراكِبِ البَحرِ ؛ يَموجُ عِندَ مَوجِهِ و يَسكُنُ عِندَ سُكونِهِ .
و طَبَقةٌ استَحوَذَ علَيهِمُ الشَّيطانُ ، شأنُهُمُ الرَّدُّ على أهلِ الحَقِّ و دَفعُ الحَقِّ بالباطِلِ ، حَسَدا مِن عِندِ أنفُسِهِم .
فَدَعْ مَن ذَهَبَ يَمينا و شِمالاً ، فإنَّ الرّاعِيَ إذا أرادَ أن يَجمَعَ غَنَمَهُ جَمَعَها بأهوَنِ سَعيٍ ، و إيّاكَ و الإذاعَةَ و طَلَبَ الرِّئاسَةِ ، فإنّهُما يَدعُوانِ إلَى الهَلَكَةِ . ^۳

۲۰۹۱۶.امام كاظم عليه السلامـ در اندرز به هشام بن حكم ـفرمود : اى هشام! از اين دنيا و اهل آن برحذر باش؛ زيرا مردم در آن چهار دسته اند : يكى افتاده در ورطه هلاكت و هماغوش هوس. ديگرى طالب دانش و قرآن خوان كه هر چه دانشش فزايد كبر و غرورش بيش شود و قرآن دانىِ خود و دانشِ خويش را وسيله گردن فرازى و بزرگى نمودن بر فرو دستان خود سازد. سومى عابد نادانى كه هر كس را در عبادت از او كمتر است كوچك شمارد و دوست دارد او را تعظيم و تكريم كنند و چهارمى بينشمندِ داناىِ آشنا به راه حقّ كه دوست دارد حقّ را بر پاى دارد، اما يا ناتوان است، يا مغلوب و نمى تواند آنچه را مى فهمد و مى داند به كار بندد و از اين رو اندوهناك و غمزده است. او بهترين فرد روزگار خود و خردمندترين آنان است.

۲۰۹۱۷.امام رضا عليه السلام :مردم دو گونه اند : رسنده اى كه بسنده نمى كند و جوينده اى كه نمى يابد.

۲۰۹۱۸.امام عسكرى عليه السلامـ در پاسخ به سؤال يكى از شيعيان درباره اختلاف شيعه ـفرمود : مخاطب خداوند در حقيقت شخص خردمند است و مردم نسبت به من چند دسته اند : يكى با بينش و بصيرت است و در راه نجات قدم بر مى دارد و به حقّ چنگ در مى زند و به شاخه ريشه مى آويزد، از شك و ترديد به دور است و جز من كسى را پناهگاه نمى يابد.
دسته دوم، حقّ را از اهلش فرا نگرفته اند. اينان چون به دريا نشسته اى هستند كه با موج دريا، موج برمى دارند و با آرام گرفتن آن آرام مى گيرند.
دسته سوم، شيطان بر آنها استيلا دارد ، كارشان مخالفت با اهل حقّ و دفع حقّ با باطل است و اين كارشان ناشى از حسادت درونى آنها مى باشد.
پس، آن را كه به راست و چپ مى رود، به خود وا گذار؛ زيرا كه اگر چوپان بخواهد گوسفندان خود را يك جا فراهم آورد با كمترين تلاشى آنها را گرد مى آورد. و از فاش كردن اسرار و رياست طلبى بپرهيز كه اين هر دو مايه نابوديند.

۲۰۹۱۰.عنه عليه السلام :الرِّجالُ ثَلاثَةٌ : عاقِلٌ، و أحمَقُ ، و فاجِرٌ ؛ فالعاقِلُ إن كُلِّمَ أجابَ ، و إن نَطَقَ أصابَ ، و إن سَمِعَ وَعى . و الأحمَقُ إن تَكلَّمَ عَجِلَ ، و إن حَدَّثَ ذَهِلَ ، و إن حُمِلَ علَى القَبيحِ فَعَلَ . و الفاجِرُ إنِ ائتَمَنتَهُ خانَكَ ، و إن حَدَّثتَهُ شانَكَ . ^۱

۲۰۹۱۱.عنه عليه السلام :النّاسُ طَبَقاتٌ ثَلاثٌ: طَبَقةٌ مِنّا و نَحنُ مِنهُم ، و طَبَقةٌ يَتَزَيَّنونَ بِنا ، و طَبَقةٌ يَأكُلُ بَعضُهُم بَعضا بِنا . ^۲

۲۰۹۱۲.عنه عليه السلام :النّاسُ كُلُّهُم ثَلاثُ طَبَقاتٍ: سادَةٌ مُطاعُونَ ، و أكفاءُ مُتَكافُونَ ، واُناسٌ مُتَعادُونَ . ^۳

۲۰۹۱۳.عنه عليه السلام :النّاسُ ثَلاثَةٌ : جاهِلٌ يَأبى أن يَتَعَلَّمَ ، و عالِمٌ قَد شَفَّهُ عِلمُهُ ، و عاقِلٌ يَعمَلُ لدُنياهُ و آخِرَتِهِ . ^۴

۲۰۹۱۴.عنه عليه السلام :الرِّجالُ ثَلاثَةٌ: رجُلٌ بِمالِهِ، و رجُلٌ بِجاهِهِ ، و رجُلٌ بلِسانِهِ ، و هُو أفضَلُ الثَّلاثَةِ ^۵ . ^۶

۲۰۹۱۵.الكافي عنه عليه السلامـ لإسحاقَ بنِ غالِبٍ ـ: كَم تَرى أهلَ هذهِ الآيَةِ : «إنْ اُعْطُوا مِنها رَضُوا و إنْ لَمْ يُعْطَوا مِنْها إذا هُمْ يَسخَطونَ»^۷ ؟ قالَ : ثُمَّ قالَ : هُم أكثَرُ مِن ثُلُثَيِ النّاسِ . ^۸

۲۰۹۱۰.امام صادق عليه السلام :مردان سه دسته اند : خردمند، احمق و نابكار. خردمند، آنگاه كه با او سخن گويند، پاسخ دهد و هر گاه سخن بگويد، درست بگويد و هرگاه بشنود پذيرا شود. و احمق، كه براى سخن گفتن عجله دارد و هرگاه حديث گويد (نقل قول كند) فراموش كند و اگر به كار زشتش وا دارند، آن را انجام دهد. و نابكار، اگر به او اعتماد كنى (امانتى بدو سپارى) به تو خيانت كند و اگر براى او سخنى بازگو كنى، باعث ننگ و عار تو شود.

۲۰۹۱۱.امام صادق عليه السلام :مردم سه گروه اند : گروهى از مايند و ما از آنان هستيم، گروهى به واسطه ما خود را آراسته مى كنند (با چسباندن خود به ما كسب آبرو مى كنند) و گروهى هم به نام ما يكديگر را مى خورند.

۲۰۹۱۲.امام صادق عليه السلام :مردم به طور كلّى سه دسته اند : مهترانى كه فرمانبردارى مى شوند، همگنان برابر و همرديف، و عدّه اى هم كه با يكديگر مقابله و دشمنى مى ورزند.

۲۰۹۱۳.امام صادق عليه السلام :مردم سه دسته اند : نادانى كه از آموختن سر باز مى زند، دانايى كه علم و دانشش او را نزار كرده است، و خردمندى كه براى دنيا و آخرتش كار مى كند.

۲۰۹۱۴.امام صادق عليه السلام :مردان سه دسته اند : يكى از مال و ثروت برخوردار است، يكى از جاه و مقام، و ديگرى از زبان (سخنورى) و او برترين آنهاست.

۲۰۹۱۵.الكافى :امام صادق عليه السلام به اسحاق بن غالب فرمود : فكر مى كنى چه تعداد از مردم مصداق اين آيه هستند : « اگر از آن [اموال ]به آنان داده شود خشنود مى گردند و اگر از آن به ايشان داده نشود به ناگاه خشم مى گيرند»؟ راوى مى گويد : حضرت سپس خودش فرمود : اينان بيش از دو سوم مردم هستند.