۲۲۱۱۵.عنه عليه السلام :يا هِشامُ ، ما بَعَثَ اللّهُ أنبياءَهُ و رُسُلَهُ إلى عِبادِهِ إلاّ لِيَعقِلوا عَنِ اللّهِ ، فأحسَنُهُمُ استِجابَةً أحسَنُهُم مَعرِفَةً ، و أعلَمُهُم بأمرِ اللّهِ أحسَنُهُم عَقلاً ، و أكمَلُهُم عَقلاً أرفَعُهُم دَرَجَةً في الدُّنيا و الآخِرَةِ . ۱
۲۲۱۱۶.عنه عليه السلام :يا هِشامُ، إنّ للّهِ علَى النّاسِ حُجَّتَينِ : حُجَّةٌ ظاهِرَةٌ و حُجَّةٌ باطِنَةٌ ، فأمّا الظّاهِرَةُ فالرُّسُلُ و الأنبياءُ و الأئمّةُ عليهم السلام ، و أمّا الباطِنَةُ فالعُقولُ . ۲
۲۲۱۱۷.عنه عليه السلام :يا هِشامُ ، إنّ العاقِلَ الّذي لا يَشغَلُ الحَلالُ شُكرَهُ ، و لا يَغلِبُ الحَرامُ صَبرَهُ . ۳
۲۲۱۱۸.عنه عليه السلام :يا هِشامُ ، مَن سَلَّطَ ثَلاثا على ثَلاثٍ فكأنّما أعانَ على هَدمِ عَقلِهِ : مَن أظلَمَ نُورَ تَفَكُّرِهِ بطُولِ أمَلِهِ ، و مَحا طَرائفَ حِكمَتِهِ بفُضولِ كَلامِهِ ۴ ، و أطفَأَ نُورَ عِبرَتِهِ بشَهَواتِ نَفسِهِ ، فكأنّما أعانَ هَواهُ على هَدمِ عَقلِهِ ، و مَن هَدَمَ عَقلَهُ أفسَدَ علَيهِ دِينَهُ و دُنياهُ . ۵
۲۲۱۱۵.امام كاظم عليه السلام :اى هشام! خداوند پيامبران و رسولان خود را به سوى بندگانش نفرستاد، مگر براى اينكه از خدا فرا بگيرند. بنا بر اين، هر كه اين دعوت را بهتر پذيرا باشد معرفتش بهتر باشد، و هر كه خردمندتر است، به امر خدا داناتر باشد و هر كه خردش كاملتر باشد، مقامش در دنيا و آخرت بالاتر است.
۲۲۱۱۶.امام كاظم عليه السلام :اى هشام! خداوند را بر مردم دو حجّت است: حجّت آشكار و حجّت نهان. حجّت آشكار، رسولان و پيامبران و امامان عليهم السلام هستند و حجّت نهان خردهايند.
۲۲۱۱۷.امام كاظم عليه السلام :اى هشام! خردمند كسى است كه حلال، او را از شكرش باز ندارد و حرام ، عنان صبر از دست او نربايد.
۲۲۱۱۸.امام كاظم عليه السلام :اى هشام! هر كه سه چيز را بر سه چيز مسلّط گرداند، چنان است كه بر نابودى خرد خود كمك كرده باشد: هر كه روشنايى انديشه خود را با آرزوى درازش به تيرگى كشاند و طُرفه هاى حكمتش را با زياده گوييهايش نابود كند ۶ و پرتو عبرت آموزى خود را با شهوت هاى نفْسش خاموش سازد، چنان است كه هوس خود را در راه ويرانى خردش كمك كرده باشد و هر كه خردش را ويران كند، دين و دنياى خود را تباه ساخته است.
