(انظر) الرزق : باب 1490 ، التقوى : باب 4104.

4125

أدَبُ التَّوَكُّلِ

۲۲۵۵۴.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آلهـ لِرجُلٍ قالَ لَهُ : أعقِلُها (أي الدّابة) و أتَوَكَّلُ ، أو اُطلِقُها و أتَوَكَّلُ ؟ ـ: اِعقِلْها و تَوَكَّلْ . ^۱

۲۲۵۵۵.عنه صلى الله عليه و آلهـ لِرجُلٍ قالَ لَهُ : اُرسِلُ و أتَوَكَّلُ ـ: قَيِّدْها و تَوَكَّلْ . ^۲

۲۲۵۵۶.مستدرك الوسائل :رأى رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله ـ قَوما لا يَزرَعُونَ ، قالَ : ما أنتُم ؟ قالوا: نَحنُ المُتَوَكِّلونَ ، قالَ : لا ، بَل أنتُمُ المُتَّكِلونَ . ^۳

۲۲۵۵۷.عوالي اللآلي :لَمّا نَزَلَ قَولُهُ تعالى : «و مَن يَتَّقِ اللّهَ يَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجا * و يَرْزُقْهُ مِن حَيْثُ لا يَحْتَسِبُ»^۴ انقَطَعَ رِجالٌ مِن الصَّحابَةِ في بُيوتِهِم و اشتَغَلوا بِالعِبادَةِ وُثوقا بما ضَمِنَ اللّهُ لَهُم ، فَعَلِمَ النَّبيُّ صلى الله عليه و آله بذلكَ فعابَ ما فَعَلوهُ ، و قالَ : إنّي لاَُبغِضُ الرّجُلَ فاغِرا فاهُ إلى ربِّهِ، يقولُ : «اللّهُمّ ارزُقْني» و يَترُكُ الطَّلَبَ . ^۵

4125

آداب توكّل

۲۲۵۵۴.پيامبر خدا صلى الله عليه و آلهـ به مردى كه به ايشان عرض كرد: زانوى اشترم را ببندم و به خدا توكل كنم يا رهايش بگذارم و توكل كنم؟ ـفرمود : با توكّل زانوى اشتر را ببند.

۲۲۵۵۵.پيامبر خدا صلى الله عليه و آلهـ به مردى كه عرض كرد: اشترم را رها مى گذارم و توكّل مى كنم ـفرمود : او را ببند و توكّل كن.

۲۲۵۵۶.مستدرك الوسائل:پيامبر خدا صلى الله عليه و آله عدّه اى را ديد كشاورزى نمى كنند . به آنها فرمود : شما چه كاره ايد؟ عرض كردند: ما توكّل كنندگانيم. فرمود: نه، شما سر بار [ديگران] هستيد.

۲۲۵۵۷.عوالى اللآلى :چون آيه «و هركه از خدا پروا كند خداوند براى او راه خروجى قرار مى دهد و او را از جايى كه گمان نمى برد روزى مى دهد» نازل شد، عدّه اى از صحابه در خانه هاى خود نشستند و به عبادت پرداختند؛ چون مطمئن شدند كه خداوند روزى ايشان را تضمين كرده است. پيامبر صلى الله عليه و آله از اين جريان با خبر شد و بر كار آنان خرده گرفت و فرمود : من نفرت دارم از مردى كه كار و كسب را رها سازد و دهان خود را به سوى پروردگارش باز كند و بگويد: «خدايا! روزيم ده».

۲۲۵۴۸.الإمامُ عليٌّ عليه السلامـ لِمُنَجِّمٍ أشارَ علَيهِ بعَدَمِ السَّيرِ في ساعَةِ عَزمِهِ الخُروجَ من الكُوفَةِ إلَى الحَروريّةِ ، فسارَ و ظَفِرَ بِهِم فقالَ ـ: أما إنّهُ ما كانَ لمحمّدٍ صلى الله عليه و آله مُنَجِّمٌ ، و لا لَنا مِن بَعدِهِ ، حتّى فَتَحَ اللّهُ علَينا بِلادَ كِسرى و قَيصَرَ . أيُّها النّاسُ، تَوَكَّلوا علَى اللّهِ وثِقُوا بهِ فإنّهُ يَكفي مِمَّن سِواهُ . ^۱

۲۲۵۴۹.عنه عليه السلام :التَّوَكُّلُ كِفايَةٌ . ^۲

۲۲۵۵۰.عنه عليه السلام :التَّوَكُّلُ كِفايَةٌ شَريفَةٌ لِمَنِ اعتَمَدَ علَيهِ . ^۳

۲۲۵۵۱.عنه عليه السلام :تَوَكَّلْ علَى اللّهِ سبحانَهُ ، فإنَّهُ قَد تَكفَّلَ بكِفايَةِ المُتَوَكِّلينَ علَيهِ . ^۴

۲۲۵۵۲.عنه عليه السلامـ في الدُّعاءِ ـ: اللّهُمّ إنّكَ آنَسُ الآنِسِينَ(المُؤانِسِينَ)لأوليائكَ،و أحضَرُهُم بِالكِفايَةِ لِلمُتَوَكِّلينَ علَيكَ ......... . ^۵

۲۲۵۵۳.الكافي عن الإمامِ الصّادقِ عليه السلام :مَن اُعطي ثلاثا لم يُمنع ثلاثا ......... : مَن اُعطِيَ التَّوَكُّلَ اُعطِيَ الكِفايَةَ . ثُمّ قالَ : أ تَلَوتَ كِتابَ اللّهِ عَزَّ و جلَّ «و مَن يَتَوكَّلْ علَى اللّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ» ؟ ! ^۶

۲۲۵۴۸.امام على عليه السلامـ كه تصميم گرفته بود از كوفه به قصد [جنگ ]حروريه (خوارج) بيرون رود و با توصيه منجّمى رو به رو شد كه در اين ساعت حركت نكند، پس از آن كه [با بى اعتنايى به توصيه منجّم] رفت و بر خوارج پيروز گشت ـفرمود : بدانيد كه محمّد صلى الله عليه و آله منجّمى نداشت و بعد از او ما نيز نخواهيم داشت، اما خداوند سرزمين كسرا و قيصر را به روى ما گشود. اى مردم! بر خدا توكّل كنيد و به او اعتماد نماييد؛ زيرا او از همه چيز بى نياز مى سازد.

۲۲۵۴۹.امام على عليه السلام :توكّل بر خدا، كارساز همه امور است.

۲۲۵۵۰.امام على عليه السلام :توكّل بر خدا، كارساز ارزنده اى است براى كسى كه به آن تكيه كند.

۲۲۵۵۱.امام على عليه السلام :به خداوند سبحان توكّل كن؛ زيرا كه او كارسازى توكّل كنندگانِ به خود را ضمانت كرده است.

۲۲۵۵۲.امام على عليه السلامـ در دعا ـگفت: خداوندا! تو براى دوستان خود دل آرامترين انيسانى و آماده ترين آنها براى كارسازى امور توكّل كنندگان بر خود مى باشى ......... .

۲۲۵۵۳.الكافى :امام صادق عليه السلام فرمود : هر كس به او سه چيز عطا شود از سه چيز محروم نمى ماند : ......... به هر كه توكّل داده شود، بسندگى داده شود. سپس فرمود: آيا كتاب خداوند عزّ و جلّ را تلاوت كرده اى: «و هر كه به خدا توكّل كند او براى وى بس است»؟