نشست سالانه مؤسسه علمی ـ فرهنگی دار الحدیث

بر اساس رهنمود روایات اهل بیت(ع)، در مؤسسه علمی ـ فرهنگی دار الحدیث،
سال کاری از ابتدای رمضان آغاز می‌شود. بدین لحاظ گزارش­های سالانه
بخش‌های مختلف این مؤسسه در برنامه‌ای هر سال در همین موسم ارائه
می‌شود و «نشست سالانه» نامیده می شود. امسال نیز به شیوه سال‌های
گذشته این مراسم با حضور رئیس مؤسسه ، اعضایِ پژوهشکده و دانشکده علوم
حدیث و نیز معاونت‌های مختلف مؤسسه برپا گردید. تفاوت مراسم امسال ،
حضور دانشجویان دانشكده علوم حدیث بود كه به دلیل همزمانی این مراسم با
ابتدای سال تحصیلی انجام شد.

در پایان، پس از اقامه نماز جماعت مغرب و عشا در محیطی صمیمی، همه
حاضران میهمان سفره افطار شدند.

گزارش كامل این نشست از نظرتان می‌گذرد.

پیشرفت‌های کمی و کیفی در پژوهشکده علوم حدیث

مهدی مهریزی، مسئول پژوهشکده علوم و معارف حدیث

من یک آمار اجمالی از کارهایی که در پژوهشکده در یک ساله گذشته (از
رمضان 1426 تا رمضان 1427) انجام شده، چه آنهایی که به ثمر رسیده، یعنی
از چاپ بیرون آمده یا در چاپخانه است و طرح‌هایی که در دست پژوهش و
آنها که در دست آماده‌سازی است، عرض می‌کنم.

کارهایی که ما امسال در مجموع، چاپ کردیم ـ آنها که چاپ شده و یا در
چاپخانه هست ـ 45 عنوان در 46 جلد است که 27 هزار صفحه است. سال گذشته،
در این بخش پژوهشکده، 26 عنوان در 46 جلد و 20 هزار صفحه بوده که از
نظر آمار، حدود 7 هزار صفحه بیشتر از سال قبل است. البته این افزایش،
در گروه‌های مختلف، متفاوت است و این را که کدام گروه، کارش نسبت به
گذشته بیشتر بوده، در آمار عرض می‌کنم:

در بخش موسوعه‌نگاری، 8 عنوان کتاب در 9 جلد و 4 هزار صفحه، چاپ شده یا
در چاپخانه است.

در قسمت ترجمه، 11 عنوان در 18 جلد و 8 هزار صفحه است. در این دو بخش،
عمدتاً کارهای حاج آقای ری‌شهری است که در محاسبه‌ای که داشتیم،
تقریباً، هر ماه، 2 کتاب، بلکه بیشتر، یعنی در مجموع، 27 جلد کتاب
منتشر شده است. بخشی از کار این دو بخش، تولید اصل آثار و بعضی هم
تبدیل آنها به فارسی یا زبان‌های دیگر است.

کارهایی که معانت پژوهشی، به طور مستقل دنبال می‌کند، 8 عنوان در 9 جلد
و 4 هزار و 400 صفحه است.

در قسمت احیا، 4 عنوان در 4 جلد و هزار و 500 صفحه. اما باید این توضیح
را عرض کنم که در بخش احیا بیشتر فعالیت، تصحیح «کافی» است که قاعدتاً
در سال آینده به ثمر می‌رسد. ما این اتفاق را در بخش‌هایی که کارهای
دراز مدت دارند، همیشه داریم؛ مثل بخش موسوعه و بخش احیا که کارهای
آنها، حجم زیادی دارد و گاهی یک تا سه سال در دست است و یک باره به ثمر
می‌رسد؛ لذا ممکن است ما در بعضی از سال‌ها، در بعضی از گروه‌ها،
آمارمان از نظر کمیت پایین باشد و در بعضی گروه‌ها بالا باشد.

در قسمت رجال، 3 عنوان کتاب در 5 جلد و 2 هزار و 500 صفحه،

در گروه تاریخ حدیث، 3 عنوان در 3 جلد و هزار و 200 صفحه،

در واحد روان‌شناسی، 3 عنوان در 3 جلد و هزار و 500 صفحه،

در واحد جامعه‌شناسی، یک عنوان.

نشریات «میراث حدیث شیعه»، «علوم حدیث»، «حدیث زندگی» طبق روال خود و
به صورت زمان‌بندی شده، کارهایشان را انجام داده‌اند.

نکته دیگری که باید اضافه کنم این که ما در مجموعه کارها، 4 عنوان در
36 جلد و 21 هزار صفحه تجدید چاپ داشتیم که ویرایش جدید شده و بخش
زیادی از فعالیت‌های گروه موسوعه به این مورد اختصاص داشته است.

یک مقایسه اجمالی از نظر کمیتی بین امسال و سال گذشته انجام شده که
البته دقیق نیست؛ زیرا آمار بودجه‌ای ما از ابتدای فروردین تا پایان
اسفند است؛ بنا بر این آمار را به شکل تلفیقی در آورده‌ایم و یک مقدار
تقریبی است. بودجه کلّ پژوهشکده، امسال نسبت به سال قبل، 22 درصد
افزایش داشته، حجم کارها (ارقام ذکر شده) در بخش کارهای تمام شده، 35
درصد افزایش داشته است. در قسمت کارهای در دست انجام (طرح‌ها) نیز 35
درصد افزایش بوده است. هر صفحه پژوهشی، بیش از 12 هزار تومان تمام
می‌شود. البته این عدد، میانگین کل است و در بخش‌ها، متفاوت است. در
مقایسه با آنچه در سایر مراکز پژوهشی، هزینه می‌شود، هزینه مستقیم آنها
بیشتر از این ارقام است. کلّ هزینه‌های مدیریت، رفت و آمد و مبلغ
محققان، در این 12 هزار تومان، محاسبه شده، اما در قراردادهای مؤسسات
دیگر، رقم مستقیمی که به پژوهشگر داده می‌شود، بیشتر از این مبلغ یا
معادل آن است.

آثاری که در دست آماده‌سازی و ویرایش و نشر است، 30 عنوان در 67 جلد و
24 هزار صفحه است. پژوهش‌هایی که الان در بخش‌ها در دست انجام است،
مجموعاً 75 عنوان در بخش‌های مختلف است که سال گذشته 56 عنوان بوده
است.

در قسمت کنگره کلینی، که حدود دو سال است که فعالیت خود را آغاز کرده،
پیش‌بینی این است که محصولات آن در شصت جلد کتاب خواهد بود. «کافی» در
چهارده یا پانزده مجلد، شروح و تعلیقات «کافی» در سی مجلد (هفده
عنوان)، آثار درباره کلینی و «کافی»، مانند زندگی‌نامه، اجازات،
نسخه‌شناسی و مجموعه مقالاتی که سفارش شده یا رسیده، مجموعاً در 17
مجلد که امیدواریم طبق برنامه چاپ و در کنگره عرضه شود.

ایجاد پایگاه کلینی از کارهایی بوده که در این دوره آغاز شده و در
کنگره‌های قبل پایگاه نداشته‌ایم. پایگاه کلینی فارسی، بیش از پنج ماه
است که افتتاح شده، در بخش عربی و انگلیسی و اردوی پایگاه، مطالب، پس
از فارسی، ترجمه می‌شود. دو دی وی دی (DVD)
شامل مجموعه مخطوطات و آثار منتشر شده کنگره کلینی، همزمان با برگزاری
کنگره، عرضه می‌شود، شماره دوم خبرنامه این کنگره، بعد از ماه رمضان،
منتشر می‌شود.

چند نکته به عنوان کارهایی که امیدواریم برای سال آینده بتوانیم انجام
دهیم، عرض کنم. یکی مطالعات استشراقی و حدیث است. خاورشناسان، شاید بیش
از صد سال است که به فعالیت‌های حدیثی پرداخته‌اند. بیشتر آثار آنها به
فارسی یا عربی ترجمه نشده و این بحث‌ها در ایران و حوزه‌های علمی شیعی،
چندان مورد توجه نبوده است. مجله «علوم حدیث» تا حدی به این مباحث،
دامن زده و مقالاتی منتشر کرده ولی پس از مشورت با دوستان، به نظر
می‌رسد یک بخش مطالعاتی کوچکی لازم است تا شبهه‌ها و مسئله‌ها و
روش‌هایی که آنها به آن رسیده‌اند، مطرح شود.

گروه ترجمه در پی اجرای طرحی است که مترجمان متون دینی در قم، نشستی
داشته باشند و تعامل آنها به بحث گذاشته شود.

ایجاد سامانه‌های رایانه‌ای در معاونت اداری ـ مالی

حسین فهمیده، معاون اداری ـ مالی مؤسسه

زمینه‌های کاری معاونت اداری ـ مالی، امور مالی، امور اداری، خدمات
پشتیبانی، خدمات رایانه‌ای، کارپردازی، نگهداری تأسیسات و ساختمان،
فضای سبز، بهداشت است.

الحمد لله در طول سال گذشته کاری، همه فعالیت‌های ما به صورت مکانیزه
برنامه‌ریزی شده و نرم‌افزارهای مختلفش نصب شده است. در حسابداری مالی،
کلّ امور مالی، به صورت سامانه یکپارچه برنامه‌ریزی و اجرا می‌شود. در
حسابداری اموال که موجودی‌های کالا، ورود و خروج کالا، دارایی ثابت و
اموال، حقوق، دستمزد، امور دبیرخانه، پروژه‌ها و قراردادهای عزیزان
پژوهشگر، ثبت می‌شود، تمام سامانه، مکانیزه است.

یک سامانه خزانه‌داری داریم که کلّیه حساب‌های جاری، اسناد، مدارک، چک،
سفته، اسناد بهادار را به صورت رایانه‌ای ثبت و ضبط می‌کنیم. همچنین،
سامانه قرض الحسنه که قبلاً فعال بوده، اکنون به صورت رایانه‌ای وام
عزیزان را ثبت و ضبط می‌کند. مکاتبات و مراجعات حراست و امور گزینش و
حتی مسائل تربیت ‌بدنی و همه قراردادها، کارت‌ها، ورود و خروج، به شکل
رایانه‌ای ثبت می‌گردد.

بایگانی الکترونیکی آماده بهره‌برداری است که ان شاء الله استفاده
خواهد شد. طرح اتوماسیون هم در دست اقدام است.

در سال 85، حدود 1 میلیاد و 630 میلیون تومان هزینه ما بوده که نسبت به
سال 84، 80 درصد افزایش یافته، درآمد ما در سال گذشته، 39 میلیون تومان
بوده که از اجاره استخر و تالار و فروش لوح فشرده (CD)
و نشریه و متفرقه بوده ولی در شش ماهه اول امسال، نزدیک به 55 میلیون
بوده؛ یعنی این درآمد رو به افزایش بوده است.

در زمینه امور اداری، تدوین آیین‌نامه و دستور العمل در جهت وحدت شیوه
پرداخت با همکاری مسئولان مرتبط در مؤسسه، انجام گرفته که امیدواریم
مورد رضایت باشد.

چون از بعضی تفاوت ها بحث می‌شد، ما تا آنجا که توانستیم، وحدت روش
پرداخت را ایجاد کرده‌ایم.

در زمینه رفاهی عزیزان، صدور کارت دار الشفای کوثر، استفاده از امکانات
درمانگاه استان، سپرده‌گذاری جهت وام، برنامه‌های ورزشی و زیارتی، به
اجرا درآمده است.

قسمت دیگر این معاونت، بخش اداری دبیرخانه است که تمام کارهای تکثیر و
انتشارات در آن به انجام می‌رسد.

ما امکانات تکثیر و انتشارات دبیرخانه را کاملاً به دستگاه‌های رنگی و
سیاه و سفید مجهز کردیم. دستگاه‌های وانت و خودرو خریدیم و تسهیلات
ایاب و ذهاب، ایجاد کرده‌ایم.

موارد دیگر، راه‌اندازی آشپزخانه و پذیرایی روزانه، برگزاری جلسات،
همایش‌ها بوده که به وسیله بخش خدمات، انجام می‌شود. در زمینه فضای
سبز، حدود 3 هزار و 640 متر چمن و هزار و 425 متر سنگفرش چمن در محوطه
داریم و حدود 200 گلدان آپارتمانی در کلّ فضا نگهداری می‌کنیم.
سامانه‌های آبیاری را اصلاح کردیم و طراحی و گیاه‌گذاری فضای بیرونی را
به وسعت 7 هزار متر دنبال کردیم که در پاییز تکمیل می‌شود.

در زمینه بهداشت، برای همه افرادی که با مواد غذایی ارتباط دارند،
کارت‌های بهداشت گرفتیم، بازدیدهای بهداشتی مستمر از آبدارخانه و سایر
جاها داریم، برنامه‌های ضد عفونی، گندزدایی و طعمه‌گذاری برای حشرات
موذی به صورت مرتب انجام می‌شود.

بر آب مصرفی اینجا هم نظارت داریم و بر کلرسنجی آن دقت می‌کنیم و
جرم‌گیری و نظافت ساختمان را کنترل می‌کنیم.

در مورد نگهداری ساختمان و تأسیسات، حدود 49 مورد ابنیه کار کردیم. در
تأسیسات، حدود 44 مورد بوده و اکنون آب‌رسانی از طریق آب‌شیرین‌کن
انجام می‌شود.

در زمینه‌های تأسیسات برقی، بازسازی و نورپردازی دانشکده، نصب دستگاه
یو پی اس (UPS)،
تفکیک  خطوط روشنایی با هدف صرفه‌جویی در مصرف برق، تأمین روشنایی
جشن‌ها، به انجام رسیده است.

کلّیه امور مخابراتی به عهده اداری ـ مالی است که انجام می‌گیرد.

در مورد تربیت بدنی، تقریباً هزار و 55 کارت صادر شده و 4 هزار و 200
نفر از استخر استفاده می‌کنند. مسابقات شنا و اردوهای کوه‌نوردی برگزار
شده و عنوان قهرمانی والیبال و آمادگی جسمانی در مسابقات آستان مقدس،
نصیب اینجا شده. تربیت بدنی، به وسائل کامل بدنسازی، مجهز شده است.

گزارش عملكرد معاونت فرهنگى و ارتباطات

هادی ربانی، معاون فرهنگی و ارتباطات مؤسسه

معاونت فرهنگى و ارتباطات از پنج مديريت تشكيل شده : مديريت فناورى
اطلاعات و ارتباطات، مديريت كتاب‌خانه تخصصى حديث، مديريت پاسخگويى به
پرسش‏هاى حديثى، مديريت روابط عمومى و تبليغات، مديريت ارتباطات علمى و
فرهنگى. گزارش اجمالى عملكرد هر يک از اين مديريت‏ها بدین شرح است:

يک. مديريت فناورى اطلاعات و ارتباطات

در اين مديريت فقط به كارهاى جديدى كه در طول يک سال گذشته صورت گرفته
اشاره مى‏كنم و از كارهاى جارى و پشتيبانى روزمره مجموعه، در حوزه
اينترنت، نرم‏افزار و شبكه صرف‏نظر مى‏كنم.

در بخش اينترنت اين كارهاى انجام شده:

1. 115 جلد كتاب از منشورات دارالحديث كه بالغ بر 37 هزار و 500 صفحه
مى‏شود به پایگاه حديث نت اضافه شده.

2. 270 مقاله از نشريات دارالحديث كه بالغ بر 16 هزار و 200 صفحه
مى‏شود، به اين پایگاه اضافه شده.

3. شناسايى و جمع‏آورى بيش از 120 عنوان از بيان‏ها و توضيحات حديثى
منتشر شده در كتب دارالحديث و ارائه آن تحت عنوان زلال معرفت در پایگاه
حديث نت.

4. نمايه‌زنى بيش از هفتصد مقاله از نشريات دارالحديث و ارائه آنها در
قالب ساختار موضوعى در پایگاه حدیث نت.

5. راه‏اندازى بخش عربى پایگاه حديث نت.

6. راه‏اندازى بخش عربى و انگليسى و اردوى پایگاه كنگره كلينى
(رحمه‏الله).

7. راه‏اندازى پايگاه مؤسسه علمى ـ فرهنگى دارالحديث با نام دارالحديث.
نت

در بخش نرم‏افزار اين كارها صورت گرفته :

1. توليد و تكثير نرم‏افزار حديث همراه 1 از كتاب «منتخب ميزان الحكمه»
قابل اجرا در گوشى‏هاى تلفن.همراه. از اين نرم‏افزار استقبال خوبى شده
و تاكنون سه مرتبه در شمارگان 6 هزار نسخه تكثير شده.

2. طراحى و توليد نرم‏افزار حديث همراه 2 از كتاب «حج و عمره در قرآن و
حديث».

3. طراحى و ساخت نرم‏افزار حديث همراه 3 از كتاب «دانش‌نامه احاديث
پزشكى». دو نرم‏افزار اخير در مرحله تكثير است.

4. طراحى، تحليل و پياده‏سازى نرم‏افزار پايگاه شهر حديث با مخاطبان
جوان و نوجوان.

در بخش شبكه و ارتباطات اين كارها انجام گرفته :

1. راه اندازى خط ليزلاين پر سرعت براى ارتباط با اينترنت.

2. بررسى و كارشناسى نصب سامانه‏هاى جديد رايانه‏اى با نام


TC.
به كارگيرى اين سامانه‏ها نقش قابل توجهى در كاهش هزينه‏هاى سخت‏افزارى
و نرم‏افزارى در شبكه دارد و همچنين موجب افزايش بهره‏ورى خواهد بود.

3. ايجاد روال تهيه گزارش‏هاى دوره‏اى از ميزان و نوع دسترسى كاربران
اينترنت.

4. طراحى و اجراى روش‏هاى مدوّن در تغيير كاربرى مراجعان به اينترنت در
جهت بهره‏بردارى پژوهشى از خدمات شبكه.

5. تهيه مستندات استاندارد از اجزاى شبكه در سامانه‏هاى كاربران و
ميزبان.

6. راه‏اندازى ميل سرور جهت استفاده محققان و اعضاى شبكه دارالحديث.

7. راه‏اندازى سامانه متمركز اجراى كليه نرم‏افزارهاى كاربردى و پژوهشى
در سرور مركزى (ترمينال سرويس) دارالحديث. با استفاده از این سامانه،
كليه كاربران مى‏توانند از آخرين نگارش‌هاى نرم‏افزارهاى موجود در
دارالحديث، بدون نياز به نصب در هر يک از  دستگاه‌ها، استفاده كنند.
استفاده از اين سامانه، موجب تقليل قابل ملاحظه‏اى در هزينه‏هاى خريد
نرم‏افزار و پشتيبانى آن خواهد بود.

دو. مديريت كتاب‌خانه تخصصى حديث

كتاب‌خانه تخصصى حديث با بيش از 34 هزار جلد كتاب و 400 نسخه خطى و
هزار و 550 نسخه عكسى، بيش از 130 عنوان نشريه، 600 پايان‌نامه حديثى
به ارائه خدمات به پژوهشگران و دانشجويان مؤسسه و عموم پژوهشگران به
صورت يكسره از صبح ساعت 30/7 تا 8 شب و حتى روزهاى تعطيل در طول يک سال
گذشته اهتمام داشته. در اين يک سال بيش از دو هزار جلد كتاب و هفتاد
پايان‏نامه جديد به مجموعه كتاب‌خانه اضافه شده. به طور ميانگين روزانه
چهل نفر از تالار مطالعه كتاب‌خانه استفاده كرده‏اند. همچنين به غير از
استفاده از مخزن به صورت قفسه باز، روزانه به طور ميانگين 65 جلد كتاب
به امانت داده شده.

برنامه‏هاى جديد كتاب‌خانه، يكى اسكن پايان‌نامه بوده كه تاكنون 150
عنوان از آنها انجام شده و فايل‏هاى ديجتالى آنها قابل استفاده است.
برنامه ديگر نمايه‏سازى منابع كتاب‌خانه است كه كارهاى مطالعاتى آن
آغاز شده و در مرحله تدوين شيوه‏نامه براى اين كار هستيم.

سه. مديريت پاسخگويى به پرسش‏هاى حديثى

اين مديريت در طى سال گذشته روزانه بين 30 تا 40 پرسش حديثى را پاسخ
داده و در مجموع به بيش از 12 هزار تماس تلفنى پاسخ گفته. روايات ارائه
شده در اين پاسخ‏ها بالغ بر 30 هزار مورد است.

پاسخگویی مكاتبه‏اى از طريق توزيع برگ‏هاى پست جواب قبول طى انعقاد
قرارداد با اداره پست، مجدداً تكثير و فعال شده.

كارهاى جديدى كه در اين مديريت آغاز شده، يكى زمينه انتشار پرسش‏ها و
پاسخ‏ها در نشريات است. در چند شماره اخير نشريه «محدّث» اين كار انجام
شده و با صفحه انديشه روزنامه «همشهرى» نيز هماهنگى لازم صورت گرفته كه
هفته‏اى دو روز اين پرسش‏ها و پاسخ‏ها را به صورت ستون ثابت در اين
روزنامه چاپ كنند. بخشى از پرسش‏ها و پاسخ‏ها به روزنامه «همشهرى»
ارسال شده و به زودى اين كار انجام خواهد شد. پیگير هستيم كه در نشريات
ديگرى نيز اين كار را دنبال كنيم. كار جديد ديگر، انتشار پرسش‏ها و
پاسخ‏ها در قالب كتاب است. هم اكنون دو كتاب «هنر ديندارى» و «چگونه
شادكام زندگى كنيم» از اين مجموعه در مرحله تدوين است.

چهار. مديريت روابط عمومى و تبليغات

برخى از فعاليت‏هاى مديريت روابط عمومى و تبليغات بدين شرح است : آشنا
سازى مخاطبان با مؤسسه از طريق حضورى و ارسال بروشور، هماهنگى بازديدها
از مؤسسه، اهداى آثار مؤسسه به همكاران و بازديد كنندگان، ارائه خدمات
سمعى و بصرى و خدمات گرافيكى به مجموعه و پوشش تبليغاتى داخل و اطراف
مؤسسه. همچنين ارسال آثار مؤسسه به نشريات و خبرگزارى‏ها جهت معرفى. طى
يک سال گذشته 208 مورد معرفى و گزارش از آثار منتشر شده مؤسسه در
مطبوعات و خبرگزارى‏ها منعكس شده و نيز هماهنگى با پايگاه‏هاى
اطلاع‏رسانى، خبرگزارى‏ها و مطبوعات، جهت انعكاس اخبار مؤسسه، از اهم
فعاليت‏هاى اين مديريت بوده.

پنج. مديريت ارتباطات علمى و فرهنگى

از زير مجموعه‏هاى اين مديريت، در حال حاضر دو بخش فعال است : يكى بخش
سال‌نامه‏ها و ديگرى نشريه «محدّث». در سال گذشته دو نوع سال‌نامه
منتشر كرديم : سال‌نامه حديثى نور و سال‌نامه نور ويژه مديران كه در
شمارگان 25 هزار نسخه چاپ شد.

نشريه «محدّث» هم كه سال گذشته وعده انتشار آن را داده بوديم،
بحمداللّه‏ موفق به انتشار آن شديم. اين نشريه كه با صبغه خبرى،
اطلاع‌رسانى و فرهنگى منتشر مى‏شود، به انعكاس فعاليت‏هاى انجام شده و
يا در حال انجام كلّيه بخش‏هاى آموزشى و پژوهشى و فرهنگى مؤسسه و نيز
آستان حضرت عبدالعظيم(ع) و مؤسسات تابعه اختصاص دارد. در ابتدا به صورت
دو ماه، يک شماره و از آغاز امسال به صورت ماهانه آن را ارائه
كرده‏ايم. در مجموع، ده شماره از اين نشريه منتشر شده كه مجموع آن بالغ
بر 450 صفحه مى‏شود. توليد اين حجم محتوا، آن هم در قطع رحلى در فاصله
زمانى مشخص و نيروى اندک، كار پر زحمتى بوده. شمارگان «محدّث» در حال
حاضر دو هزار و 200 نسخه است و حدود هزار و 600 مشترک ثابت داريم.

«محدّث» به مرور رو به تكامل بوده و بخش‏هاى جديدى به آن اضافه شده و
كم‏كم جاى خالى خود را پيدا مى‏كند؛ به طورى كه برخى از روزنامه‌های
سراسرى، نشريات و پايگاه‏هاى خبرى، اخبار و گزارش‏هايى از آن را عيناً
منعكس مى‏كنند. در اين مدت از طريق نظر سنجى كتبى و شفاهى، ديدگاه
مخاطبان و كارشناسان را دريافت كرده‏ايم و از نظرات آنها بهره‏مند
شده‌ايم.

در همين جا از همه مديران بخش‏هاى مختلف مؤسسه دعوت مى‏كنيم با اين
نشريه ارتباط قوى‏ترى داشته باشند تا بهتر بتوانيم اخبار و گزارش‏هاى
آنان را منعكس كنيم. از همكاران نيز انتظار داريم با انتقال پيشنهادات
و انتقادات، ما را در پر بارتر كردن «محدّث» يارى رسانند.

تأسیس رشته‌های جدید و حرکت به سوی تأسیس دانشگاه

عبدالهادی مسعودی، معاون پژوهشی دانشکده علوم حدیث

نگاهی به عملکرد معاونت آموزشی دانشکده

دو ركن اصلی هر دانشكده، معاونت آموزشی و معاونت پژوهشی است. معاونت
آموزشی ـ همان گونه كه می‌دانید ـ بخشی برای تحصیلات تكمیلی دارد كه در
قم و ری هست، و یک بخش كارشناسی دارد که در واقع فقط در این مقطع
دانشجوی کارشناسی پذیرش می‌كند كه در تهران هست. در بخش تحصیلات
تكمیلی، وظیفه عمده‌ای كه به برادر عزیزم جناب آقای دكتر حجت معاون
آموزشی دانشکده واگذار شده، توسعه رشته‌ها و گرایش‌های مقاطع تحصیلی
تكمیلی برای تبدیل دانشكده علوم حدیث به دانشگاه است.

در كارشناسی ارشد كه زیرمجموعه بخش تحصیلات تكمیلی است، ما تقریباً
حدود هشتاد و چند نفر دانشجو داریم و با هفده نفر در دكتری، نود و سه
نفر دانشجو در قم داریم كه از نظر ترازهای دانشگاهی، به جهت برابری هر
دانشجوی کارشناسی ارشد با سه دانشجوی كارشناسی و هر دانشجوی دكتری با
پنج دانشجوی كارشناسی، ما می‌توانیم بگوییم به عدد اصحاب امام زمان(ع)
در اینجا دانشجو داریم؛ یعنی معادل 313 نفر، ولی از نظر فرد، 93 نفر.
در شهر ری، حدود 148 نفر خواهران و 85 نفر برادران مشغول به تحصیل
داریم كه با مجموع 60 خواهر کارشناسی ارشد و 27 برادری كه امسال و
سال‌های گذشته به دانشكده پیوستند، 320 نفر برابر با 494 نفر دانشجو
داریم. معاونت محترم آموزشی در مقطع دکتری در حال تأسیس و گرفتن مجوز
برقراری رشته علوم حدیث و كلام اسلامی و رشته علوم حدیث و معارف نهج
البلاغه است كه تا حدود زیادی از كار آن پیش رفته. در مقطع كارشناسی
ارشد، گرایش اخلاق هم كارها خیلی زیاد جلو رفته و حتی سرپرست رشته هم
جناب آقای دكتر هادی صادقی در تابستان امسال از رئیس محترم دانشكده حكم
گرفتند و فقط منتظر مجوز وزارت علوم هستیم تا این رشته را راه‌اندازی
كنیم. گرایش اقتصاد یكی دو گام عقب‌تر است.  در مقطع كارشناسی در حال
تأسیس رشته علوم و معارف قرآن هستیم كه زحمات آن در سال گذشته و بلكه
دو سال گذشته بر دوش سرور عزیزمان جناب آقای ستایش بوده كه واقعاً جا
دارد در از زحمات همیشگی ایشان در دانشكده قم و شهر ری قدردانی و تشکر
کنیم. طبق معمول تمام این سرفصل‌ها ‌تایپ و ارسال شده و كارهای خیلی
زیاد دیگری برای آنها انجام گرفته است. نوآوری كوچكی هم در قسمت جذب
بود، كه شیوه جذب دانشجویان در كارشناسی تهران از شكل نیمه متمركز به
متمركز تغییر یافت و باعث اقبال بیشتر دانشجویان تراز بالای آزمون
سراسری شد. الحمدلله تا كنون هفده دانشجو در كارشناسی ارشد موفق
شده‌اند از پایان‌نامه‌های نوشته شده ـ كه گاه با مدح‌ها و ستایش افراد
بیرونی هم همراه بوده ـ دفاع کنند. نوآوری دیگر، برگزاری كلاس‌های
انگلیسی دانشگاه بود كه تقریباً دانشجویان خروجی می‌توانند انگلیسی
صحبت كنند؛ گر چه كمی. در بخش آموزش‌های آزاد، ما نگاهی یا نیم‌نگاهی
به افرادی داریم كه دوستدار حدیث هستند، اما فرصت كافی برای تحصیلات
كلاسیک ندارند. این برنامه در سال‌های پیش هم بود که امسال به نحو
جدیدی با ابتكار آقای سبحانی‌نیا موفق شد خود كفا شود و تا حدود زیادی
هزینه‌هایش را خودش درآورد. در مسجد بلال صدا و سیما كه به جهت هدف ما
یعنی پخش سراسری، خیلی برای ما سودمند بود و همچنین مجمع محبان آل
یاسین ارومیه كه یكی از دانشجویان موفق دوره دكتری پیگیر انجام آن
بودند.

الآن دانشكده روان‌شناسی در حال طراحی است. دوست عزیزمان جناب آقای
پسندیده در روان‌شناسی اجتماعی، روان‌شناسی مثبت‌گرا و روان‌شناسی
شخصیت با همكاری واحد روان‌شناسی پژوهشكده و معاونت آموزشی و پژوهشی
دانشكده و نیز با همکاری دفتر حوزه و دانشگاه و اشخاصی مثل آقای دكتر
گلزاری، دكتر آذربایجانی در حال به كمال رساندن روان‌شناسی اجتماعی
هستند و آن دو گرایش دیگر هم در حال كمال هست.

كاری كه ما در دانشكده موظف به انجام آن بودیم و بسیار هم مشكل بود،
جذب اساتید برای درس‌هایی بود كه تا كنون در جایی تدریس نشده بود. ما
تقریباً پیش از آغاز هر ترم با یك نفر به صورت شخصی صحبت می‌كردیم و
سرفصل‌ها را می‌دادیم. جا دارد از همه اساتید و سروران تشكر كنم، بویژه
دوست بزرگم جناب آقای طباطبائی كه ما تقریباً در هر درسی استادی پیدا
نمی‌كردیم آن را خدمت ایشان ارائه می‌دادیم. ما در صدد هستیم از سال
آینده دكتری قرآن و حدیث را در اینجا فعال کنیم. این دكتری كه در اینجا
هست، در جهت رفع نیاز سراسری دانشگاه‌ها است، ما ان شاء الله در پی آن
هستیم كه نیازهای اصلی خود دانشكده را هم در این دوره دكتری حل كنیم.

نگاهی به عملکرد معاونت پژوهشی دانشکده

معاونت پژوهشی مثل معاونت آموزشی، هم در قم و هم در شهر ری موظف به
فعالیت است. من ابتدا تازه‌هایی را كه در این یكی دو ماه انجام می‌شود
یا انجام شده عرض می‌کنم. ما انجمن نهج البلاغه را تأسیس کردیم كه قرار
بود در نوزده ماه رمضان انجام بشود كه به جهت تقارن با خیر مقدم به
دانشجویان ورودی به شهر ری، مقداری به تأخیر افتاد. اولین كارگاه میان
رشته‌ای حدیثی ـ روانشناختی را برگزار کردیم، همایش دانشجویی شیخ بهایی
را ان شاء الله برپا خواهیم کرد كه دو نشست برای این همایش انجام شد.
ما برای اولین بار كارگاه‌های پژوهشی مجازی را با آقای حسینی، مسئول
دانشکده مجازی طراحی كردیم و از نیم‌سال جاری اجرا می‌شود، مسابقه علمی
در نكوداشت علامه فقید، عسكری رحمه الله را داریم كه از كتاب «معالم
المدرستین» جلد یک و دو آن، آزمونی را برگزار می‌کنیم، شماره جدید مجله
«حدیث اندیشه» را ـ كه در این یک ساله، یک جامه نو پوشیده ـ در همین
ماه مهر خواهیم داشت. در این قسمت من تقاضا دارم كه دانشجویان در با
شكوه برگزار كردن همایش شیخ بهایی و مسابقة علمی علامه عسكری به ما کمک
کنند.

معاونت پژوهشی دو بخش عمده دارد: یكی مدیریت پژوهش و یكی معاونت اطلاع
رسانی. در مدیریت پژوهش كار اصلی ما تدوین متون درسی و كمک درسی است.
ما از سال گذشته تا امسال توانستیم سیزده كتاب درسی و كمك درسی را یا
از اول شروع به نوشتن بكنیم یا بر اساس آنچه كه دانشکده مجازی نوشته
بود (به صورت جزوه)، با خود مؤلف عقد قرارداد كردیم و به مرحله نهایی و
به حالت آماده ارسال رسیدیم. من فقط فهرست آنها را سریع می‌خوانم:
«درس‌نامه ترجمه قرآن كریم»، «كلام و عقاید 1»، «درایة الحدیث»، «جوامع
حدیثی شیعه»، «تاریخ حدیث شیعه»، «تاریخ و كلّیات علم كلام»، «صرف عربی
غنی شده با احادیث و آیات»، «روش تحقیق برای علوم نقلی»، «وضع و نقد
حدیث»، «آشنایی با علم رجال»، «سبک شناسی»، «آشنایی با نهج البلاغه» و
«روش فهم احادیث اخلاقی». عمده كار بنده و قسمت مدیریت پژوهش در تدوین
و تهیه و ارسال اینها به سازمان سمت است. کارگاه‌های پژوهشی دفتر
مطالعات و تحقیقات دانشجویی در این یكساله، این موارد بوده است:
گفتارهای قرآنی، معنا شناسی احادیث، مطالعات حدیث و زندگی. اینها
كارگاه‌هایی است كه طراحی آن در این یک سال انجام گرفته، سر فصل‌هایش
با كمک استادان تدوین شده و در دانشكده اجرا شده؛ بعضی خیلی موفق بودند
و بعضی در میانه راه، مقداری از حجم شركت كنندگانشان كاسته شده كه
داریم این مسئله را آسیب‌شناسی می‌كنیم. ما نشست‌های پژوهشی هم در این
یک سال داشتیم: نشست مبانی حجیت روایات (در تهران)، حجیت روایات
اعتقادی (در قم)، دو همایش مقدماتی شیخ بهایی (در قم و ری)،  سخنرانی
آداب استادی توسط آیة الله استادی به مناسبت روز معلم، سلسله نشست‌هایی
را تعریف كردیم به نام پایان‌نامه‌های موفق كه این دوستان گزارش‌هایی
را بدهند و شركت‌ كنندگان در آن پایان‌نامه‌ها از پایان‌نامه‌شان دفاع
کنند. دو مورد از اینها تا کنون برنامه ریزی شده. دیدارها و بازدیدهای
علمی داریم. ما قسمتی را هم به نام پشتیبانی علمی تعریف كردیم. ما با
دانشجویانی مواجه بودیم كه درس می‌خوانند، اشتیاق به كار پژوهشی دارند
اما ابزار ندارند، كتاب یا نرم افزار ندارند. ما تقریباً با حدود 8
میلیون تومان بُن كتابی كه می‌شد برای دانشجویان سهمیه گرفت، این مورد
را عملیاتی كردیم و كار دوم این که حدود 12 میلیون تومان نرم‌افزارهای
حدیثی و تفسیری را که در یک فراخوان از همه دانشجویان فهرست کرده
بودیم، با تخفیف 80 درصدی از مركز تحقیقات كامپیوتری خریدیم و در
اختیار آنها گذاشتیم كه من همین جا از آن مركز و همه دانشجویانی كه در
اجرای این كار كمک كردند تشكر می‌كنم.

امور پایان‌نامه‌ها را در قم ایجاد کردیم. به جهت این كه دوستان دانشجو
در قم بیشتر روحانی هستند، طرح‌نامه جدیدی را برای پایان‌نامه‌های
دكتری و کارشناسی ارشد تهیه كردیم كه شورای محترم آموزشی ـ پژوهشی
دانشكده هم در تصویب و اصلاح آن شركت فعال داشت و اکنون آماده است و ما
می‌توانیم از همین نیم‌سال به دانشجویان ارائه بدهیم. فهرستی از
استادان راهنما و مشاور، تهیه و آنها را به دانشجویان معرفی کردیم.
فهرستی هم در موضوعات پیشنهادی ارائه گردید. در اینجا می‌خواهم عرض
بكنم اگر دوستان در مؤسساتی كار می‌كنند، در مراكزی رفت و آمد دارند كه
احساس می‌كنند آنها نیازهای پژوهشی دارند كه دانشجوهای این دانشکده
می‌توانند آن را برطرف بكنند، به ما اعلام کنند. البته ما نامه‌ای را
هم تدوین كردیم و برای این مراكز فرستادیم، اما شما دوستان نیز بدانید؛
زیرا باید سمت و سوی پایان‌نامه‌ها به رفع نیازهای حقیقی جامعه و مراكز
دیگر باشد. معاونت پژوهشی به اعتبار این كه در قسمت متون درسی و
رشته‌ها موظف است با معاونت آموزشی همكاری بكند، در تهیه و تنظیم
عناوین رشته‌های روان‌شناسی، در تهیه و تنظیم فهرست اولیه دروس رشته
مترجمی با مسئول محترم واحد ترجمه، آقای مرادی و در ارزیابی سرفصل‌های
رشته فقه و حقوق، گرایش حقوق بشر، حقوق جزا و جرم‌شناسی و حقوق خصوصی،
در این یک سال همکاری داشته است.

سخنان رئیس محترم مؤسسه، آیة الله ری‌شهری

قبل از هر چیز، ما كه در این مؤسسه نورانی خدمت می‌كنیم باید تلاش كنیم
تا خودمان هم از انوار قرآن و سخنان نورانی اهل بیت(ع) بهره داشته
باشیم. من خیلی روی این مسئله فكر می‌كنم كه واقعاً خسارت است (در مورد
خودم عرض می‌كنم) كه ما شب و روز با دو منبع نور ارتباط داشته باشیم و
آن طور كه شایسته است، جان و اخلاق و اعمال و رفتار خودمان را نورانی
نكرده باشیم. بیش از هر چیز باید فكر كنیم كه كارها، نوشته‌‌ها،
گفته‌‌ها، تلاش‌های ما، [نزد خداوند] برود و رمز آن هم اخلاص است.

بنا بر این اولین نكته‌ای كه بنده به خودم عرض می‌كنم و برای دوستان هم
تأكید دارم این است كه این مؤسسه و خدمتگزاران این مجموعه كه شب و روز،
سر و كارشان با قرآن و حدیث است كاری كنند که از نظر اخلاقی نمونه
باشند. سوء ظن، همه جا بد است، اینجا بدتر است، غیبت، همه جا بد است و
اینجا بدتر است، بی‌انصافی، همه جا بد است و اینجا بدتر است. این
چیزهایی كه ما شب و روز با آن كار داریم، در حركات و سكنات ما، در
گفتگوهای ما، در موضع‌گیری‌های ما، در خلوت و جلوت ما باید تبلور داشته
باشد، اگر تبلور نداشته باشد، معلوم می‌شود كه آن طرف نمی‌رود و همین
طرف می‌ماند، باید محیط، محیطِ مهر و محبت، دوستی، ارتباط مدیران
بالاتر با زیردست‌ها، با مدیران همتا، باشد و سعی كنیم كه از نظر
اخلاقی نمونه باشیم.

نكته دوم این است كه مؤسسه باید از نظر علمی هم نمونه باشد. فلسفه این
تشكیلات و این شجره طیبه، این است كه علوم و معارف اهل بیت(ع) را به
داخل كشور ـ خصوصاً نسل جوان و دانشگاهی ـ و به خارج از كشور منتقل
كند. باید دقت كنیم هم از نظر عمق علمی و هم از نظر ظاهری، حتی از نظر
چاپ و در یک جمله از نظر ظاهر و باطن، آثاری که از اینجا منتشر می‌شود
نمونه باشد و همه باید در اینجا احساس مسئولیت كنیم. من خدمت آقای
مهریزی در قسمت پژوهشكده عرض كردم این مسئله سیاست تشویق و تنبیه باید
جدی گرفته بشود. نه درباره یک قسمت، درباره همه قسمت‌ها، باید نیروهایی
كه بازدهی و دقت بیشتری دارند، كار بهتری دارند، تشویق بشوند، ارتقا
پیدا كنند كه ان شاء الله ما باید برای سال آینده یک برنامه محقق نمونه
و كارمند نمونه هم داشته باشیم كه در این جلسه ماه مبارک، كسانی كه در
قسمت‌های مختلف، كارشان نمونه بوده تشویق بشوند.  مدیران عزیزی كه در
قسمت‌های مختلف هستند، چه در دانشكده، چه در پژوهشكده، باید نسبت به
مجموعه‌ای كه با آنها كار می‌كنند اشراف داشته باشند و احساس مسئولیت
كنند.

نكته سوم مسئله صرفه‌جویی و استفاده بهینه از امكاناتی است كه ایجاد
شده. جناب آقای فهمیده به این نكته‌اش اشاره نكردند، چون ایشان در قسمت
مدیریت شركت سرمایه‌گذاری ری كه عمده هزینه این مؤسسه و امثال آن را
تأمین می‌كند و در جلسه قبلی هم اشاره كردند، مسئولیت دارند. حقیقتاً
خدمتتان عرض می‌كنم، یک ذره مبالغه ندارد، به زحمت هزینه اینجا و امثال
اینجا تأمین می‌شود. خیلی باید در صرفه‌جویی در همه جهات دقت بكنیم؛ در
برق، آب، كاغذ، وقت، باید صرفه‌جویی بشود. در خرید وسایل، تنها آن چیزی
كه نیاز جدّی هست و حداقل هزینه را می‌برد و ضرورتش قطعی هست خریداری
بشود. الآن این مجموعه به اندازه كافی تشریفاتی هست، دیگر كاری نكنید
که تشریفاتی‌تر بشود. البته هدف ما تشریفات نبوده ولی در مؤسسه‌ای كه
می‌خواهیم ایجاد كنیم، نباید پول حرام بشود و آن طوری كه باید، از آن
استفاده نشود. بحمدلله این مؤسسه، مؤسسه نمونه‌ای از نظر ظاهر است و
باید با تلاش شما عزیزان از نظر باطن هم همین طور باشد. برای این كه از
این امكانات استفاده كنیم، عزیزان باید كار را جدّی بگیرند، باری به هر
جهت نباشد. باید تک تک ما برای ارتقای كیفی و كمی تلاش كنیم. به قول
آقای مسعودی همه شما ستاره هستید، ما غیر از شما كس دیگری نداریم و شما
بودید كه اینجا را راه انداختید و شما باید برای توسعه كیفی و كمی این
مجموعه نورانی كمک بكنید.

به جای فشار آوردن برای این كه نیرو زیاد بشود، باید تلاش كنیم
بهره‌وری از نیروهای موجود زیاد بشود،  البته من مخالف نیستم كه
نیروهای كیفی در قسمت‌هایی كه مورد نیاز هستند، اضافه بشوند و لیكن
باید از اضافه كردن نیروهای كمّی به شدت اجتناب بشود.

 برنامه‌ریزی قوی برای انتقال محصولات مؤسسه به خارج از كشور، یک مسئله
جدی است. هم باید واحد ترجمه، برنامه‌ریزی قوی‌تری داشته باشد و هم
معاونت بین‌الملل. ان شاء الله امیدواریم جناب آقای مهدوی سال آینده یك
گزارش خوبی از فعالیت‌هایی كه در زمینه انتقال معارف اهل بیت(ع) به
سایر كشورها، انجام داده‌اند ارائه کنند. وقتی خدمت ایشان بودیم،
خودشان از نزدیک دیدند كه چقدر نیاز هست و چقدر اقبال و جاذبه دارد؛
مسلمان‌های سایر كشورها اقبال دارند و سخنان اهل‌بیت(ع) جاذبه دارد. ما
باید برای منتقل كردن این معارف تلاش بکنیم. ما در داخل مشكل داریم چه
برسد برای خارج. به نظر من در این مورد هم باید سرمایه‌گذاری بیشتری
بشود.

این چهار پنج بندی كه عرض كردم، به عنوان یک دستور العمل تشكیلاتی هم
هست كه ان شاء الله باید از طریق دفتر دنبال بشود.

آخرین عرض بنده، ضابطه‌مند كردن گزارشدهی و گزارشگیری است. بایستی
مقداری از جنبه تشریفاتی این جلسه كاسته بشود و جنبه جدی و تشیكلاتی آن
بیشتر بشود. ان شاء الله با كمک آقای واعظی كه داریم مسئله طرح و
برنامه و ارزشیابی را در یک جمعی بررسی می‌كنیم، امیدواریم برای سال
آینده بتوانیم برای این جلسه هم، مقداری ضابطه‌مندتر عمل كنیم و
بتوانیم استفاده بیشتری از این مجموعه و این گردهمایی داشته باشیم.
امیدوارم ان شاء الله خداوند به همه ما و شما کمک بکند كه بتوانیم با
تلاش بیشتر و اخلاص بیشتر، عنایات افزون‌تر حضرت حق را متوجه این شجره
طیبه كنیم كه بحمدلله تا به حال عنایات حق، بیش از تلاش‌های ماست ولیكن
می‌توانیم با تلاش بیشتر، عنایات بیشتر حضرت حق را جذب كنیم. و السلام
علیكم و رحمة الله و بركاته.