چکیده‌های فارسی مقالات اردو
تقیه در «کافی»
سید عابد رضا رضوی نوشاء
یکی از عقاید شیعه، نظریه و عقیده تقیه است که از دیرباز مورد مناقشه
میان علمای اهل سنّت بوده است. در این مقاله سعی شده این عقیده از
دیدگاه آیات قرآن و احادیث معصومان و سیره علمی مسلمین از صدر اسلام تا
به امروز مورد بحث قرار گیرد؛ لذا پس از معرفی مختصر کتاب «کافی» کلینی
و بیان اهمیت آن، معنی لغوی و اصطلاحی تقیه با استفاده از روایات اهل
سنّت و آیات صریح قرآن، و بحث کاملی در باب این عقیده بیان شده است.
تقیه چه ارتباطی با دین دارد؟ در این زمینه نویسنده با استفاده از
روایات «کافی» بین دین و تقیه رابطه‌ای تنگاتنگ دیده و کسانی را که در
طول تاریخ، تقیه نموده‌اند و قرآن به آنها اشاره کرده است؛ مانند اصحاب
کهف، حضرت یوسف و ابراهیم ذکر کرده و نسبت تقیه و ظهور حضرت امام
مهدی(ع) را نشان داده و بر اساس یکی از احکام خمسه، حکم آن را مشخص
کرده است.
موارد جواز تقیه و مدت زمان آن و این که چرا میثم تمار تقیه نکرد، از
دیگر مباحث مقاله است.
مؤلف که در این مقاله 33 حدیث از کتاب «کافی» نقل کرده، تقیه را معیار
رفعت و بلندی یا پستی و ذلت بیان نموده و فضیلت تقیه کننده و نتایج
تقیه را برای او ارائه کرده است.
تأیید امام صادق(ع) از تقیه یکی از یارانش و دستور امام علی(ع) به تقیه
و عاقبت اندیشانه بودن تقیه نیز، از مباحث مقاله است.
بداء در «کافی»
سید فرحت عباس رضوی
بداء یکی از عقاید خاص شیعه است که واکنش‌های گاه تندی را در میان دیگر
مسلمانان و اهل قلم برانگیخته است و در طول تاریخ، به خاطر عقیده شیعه
به بداء نسبت‌های ناروایی به شیعیان روا داشته است.
در این مقاله ابتدا به معرفی مؤلف کتاب «کافی»، کنیه و القاب و
مهارت‌های قابل تعریف و تألیفات دیگر ایشان پرداخته شده و روش کار
ایشان در خصوص سند و متن حدیث با معرفی کامل رجال در سند حدیث، ذکر
حدیث با سندهای مختلف و تعدد رجال سند ذکر شده است. سپس مقام و منزلت
کلینی در نظر علمای متقدّم و متأخر و هدف وی از نوشتن کتاب «کافی» و
وجه تسمیه کتاب «کافی» آورده شده است. اختلاف شیعه و سنی بر سر مسئله
بداء و اسباب بداء و امکان وقوع و شواهد آن از قرآن، از جمله تغییر
قبله مسلمانان و آیه ناسخ و منسوخ و آیه «کل یوم هو فی شأن» و سپس
پیش‌بینی آینده و نظر امام چهارم در این باره و اهمیت بداء در مورد
خداوند، سازگاری علم خدا با بداء و دلیل اصلی تغییر قبله، در ادامه این
نوشتار به بحث گذاشته شده است.
کتب آسمانی در «کافی»
تعداد واقعی کتب آسمانی، تعداد مصحف‌هایی که بر انبیای الهی نازل شده و
نیز این که پیامبران صاحب شریعت، کدام بوده‌اند و چه کسانی و به چه
تعداد به نعمت دریافت صحیفه سماوی سرفراز شده‌اند، در مقدمه این مقاله
بیان شده است. پس از آن به ترتیب از همه کتب و صحف و الواح آسمانی با
استفاده از احادیث و بیانات معصومان(ع) سخن به میان آمده است. در
ابتدا، بحث از تورات یا همان عهد قدیم آمده که دارای سه قسمت است.
تعداد و نحوه ذکر این نام در «کافی» و این که در «کافی» بعد از قرآن،
بیشترین یادکرد از تورات شده است و در ادامه، موضوعات مورد بحث در
تورات مانند شکر، قناعت، مهمان‌داری، عبادت، خیر و شر و خشوع به تفصیل
بحث شده‌اند.
بعد از عهد قدیم، عهد جدید یا کتاب حضرت عیسی(ع) است که مشتمل بر
اناجیل اربعه (متی، لوقا، مرقس، یوحنا) و رساله‌ها و نامه‌های حواریان
و دیگران است. در این بخش مقاله معنای انجیل، نویسندگان آن، زمان نزول
آن و داستانی از «کافی» در مورد این کتاب ذکر شده است و سومین کتاب،
زبور است که آن را جزء عهد قدیم می‌دانند و کتاب حضرت داوود است و با
نام مزامیر هم آمده و در قرآن و روایات از آن یاد شده است. سپس، صحف
انبیا(ع) از جمله صحف ابراهیم(ع) و موسی(ع) و سپس الواح داده شده به
حضرت موسی(ع) همراه با ذکر آن در قرآن و در پایان، مبحثی تفصیلی با
استفاده از احادیث و روایات «کافی» درباره صفات و ویژگی‌های قرآن و
فضیلت این کتاب آسمانی بر سایر کتب آسمانی دیگر آمده و در نهایت، مؤلف
بحث را جمعبندی و نتیجه‌گیری کرده است.
رجعت در «کافی»
در ابتدای این مقاله از کتاب «کافی» سخن گفته شده و این که در این
کتاب، در هر بحث، در ابتدا، روایات معتبرتر ذکر شده و بعد روایات دیگر
آمده. سپس تعداد روایات «کافی» ذکر شده و آن گاه به اهمیت کتاب در بین
سایر کتب شیعه پرداخته شده است. سپس در مورد معنای لغوی و اصطلاحی رجعت
بحث شده و رجعت از دیدگاه ائمه معصوم(ع) از جمله روایت امام پنجم و
امام ششم(ع) و علمای شیعه، نظرات ثقة الاسلام محمد یعقوب کلینی، شیخ
حرّ عاملی، شیخ مفید، سید مرتضی علم الهدی و علامه مجلسی ذکر شده است.
پس از آن به فلسفه رجعت پرداخته و در این مورد، دو فلسفه ذکر کرده و
چرایی رجعت برای بعضی از افراد خاص مورد مناقشه واقع شده است. نویسنده
در ادامه به این نکته پرداخته که رجعت، از اعتقادات ویژه شیعه نیست و
در امت‌های پیشین هم بوده است و حتی بعضی از انبیای الهی و پیروانشان
در همین دنیا رجعت نموده‌اند؛ مانند حضرت عزیر پیغمبر و پیروان حضرت
موسی در کوه طور.
سپس از دیدگاه اسلام برای ثبوت رجعت، دلایلی از قرآن و احادیث ذکر شده
که اکثر آن احادیث از «اصول کافی» نقل شده است. در پایان مقاله، بحثی
کوتاه درباره تفاوت رجعت و عقیده تناسخ که هندوها قائل به آن هستند و
بطلان آن از نظر اسلام آمده و مقاله در چند سطر آخر، حالات و حوادث بعد
از رجعت را دنبال کرده است.
کلینی در نگاه علمای شیعه
برای شناخت یک شخصیت، پیش از همه چیز لازم است بدانیم که او کی متولد
شده و در چه محیطی پرورش یافته است؟ چرا که محیط زندگی و زمان و مکان
تربیت، در رشد و نمو انسان، بسیار تأثیرگذار است. نویسنده با تحصیل این
مطالب، درباره نام کلینی بحث کرده و علت این نامگذاری را بیان نموده
است. مدت زمان تألیف «کافی»، شهرت و مقبولیت «کافی» و فضیلت شیخ کلینی
در این که وی این کار را پیش از دیگران انجام داده، ادامه مباحث
نویسنده است. وی در بحث از نسبت ایشان به کلینی، نظرات میرزا حسین
تنکابنی(ره) و شیخ حرّ عاملی(ره) و علامه سید محسن امین عاملی(ره) و در
مورد تاریخ وفات وی، نظر شیخ طوسی(ره) و نجاشی(ره) را ذکر کرده است.
با توجه به نکته یاد شده سعی شده شخصیت ثقة الاسلام کلینی از دیدگاه
علمای شیعه، بخصوص علمای رجال و با استفاده از آرا و اقوال ایشان بررسی
شود. لازم به یادآوری است که مقاله حاضر، مشتمل بر آرای 39 تن از علمای
رجال شیعه و 2 تن از علمای اهل سنّت است.
دعا در «کافی»
دعا، بهترین وسیله ارتباط میان پروردگار با عبد که در آن، بنده به طور
مستقیم با خدای خود حرف می‌زند در اسلام جایگاهی بسیار عالی دارد.
فوائد دعا، مضرات دعا نکردن، زمان‌های اجابت دعا، از جمله مطالبی است
که در مقاله «دعا» آمده است و چکیده آن بدین شرح است:
اصل موضوعیت دعا از منظر قرآن و از منظر روایات،
فوائد دعا: 1. سلاح مؤمن است 2. بلا را دفع می‌کند 3. علاج هر بیماری
است،
شرائط و آداب دعا:
1. حمد و ثنای الهی 2. درود و صلوات بر پیغمبر و آل پاک آن حضرت(ص) 3.
با دل صادق دعا کردن 4. اعتقاد و یقین به دعا 5. دعا کردن با حزن و
عاجزی 6. دعا در جمع 7. ذکر حاجات در دعا،
اوقات دعا از منظر روایات:
1. هنگام تند وزیدن هوا 2. هنگام ظهر 3. وقت باران 4. هنگام ریختن قطره
اول خون شهید بر زمین 5. در نماز وتر 6. بعد از نماز صبح 7. بعد از ظهر
8. بعد از مغرب 9. بعد از تلاوت قرآن 10. وقت اذان 11. وقت سحر.
محیط زیست و روایات کافی
منظور از «محیط زیست» تمام عوامل خارجی‌ای است که بر زندگی فرد یا
اجتماع و یا تکامل آنها تأثیر می‌گذارد.
«محیط زیست» در حال حاضر تبدیل به مسئله‌ای جهانی شده است و در سطح
بین‌المللی برای سالم نگه داشتن آن تلاش می‌شود. از آنجا که اسلام یک
دین جهانی و ابدی است و یکی از اصل‌های مهم آن «سِلم و سلامتی» است، در
آن تعالیم زیادی برای سالمسازی محیط زیست و جلوگیری از نابودی آن
وجود دارد. در این مقاله سعی شده است این تعالیم و احکام در سایه آیات
و روایات، خصوصاً روایات «کافی»، به اختصار بیان شود که در آن، اصول و
قواعد فقهی و اخلاقی از جمله قاعده لا ضرر، قاعده اتلاف، اختلال نظام،
مصلحت و احکام حکومتی، حق الناس و غیره به مثابه بن مایه بحث، مورد
استفاده قرار گرفته‌اند. در این مقاله، دو قاعده لا ضرر و حق الناس به
تفصیل بررسی شده است. اصول اخلاقی بیان شده که مقدمه سالمسازی محیط
زیست و سلامتی منابع طبیعی است از جمله این موارد است: 1. طمع و حرص 2.
قناعت، میانه‌روی و اسراف 3. امانت 4. شکر نعمت‌های خدا. مؤلف کوشیده
علاوه بر مباحث یاد شده، از این احکام و اصول کلّی، احکام خاص هم
درباره محیط زیست مانند احکام زمین، آب، باران و حیوانات استفاده
نماید.
| 
